Η ιστορία του Φιλοκτήτη μας διδάσκει την Υπομονή μέσα από τον Πόνο

  Της δρ. Γεωργίας Κατσογριδάκη, διαιτολογου – διατροφολόγου

Ο Φιλοκτήτης, ήρωας του Τρωικού πολέμου, βρέθηκε εγκαταλελειμμένος σε ένα έρημο νησί, πληγωμένος και βασανισμένος από τον αβάσταχτο πόνο μιας μόλυνσης. – ΔΕΙΤΕ βίντεο ημερίδας για τον ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ, ΕΔΩ. Οι σύντροφοί του, ανήμποροι να αντέξουν τις κραυγές και τη δυσοσμία της πληγής, τον άφησαν μόνο. Για χρόνια έμεινε εκεί, με μοναδική συντροφιά την θάλασσα, τα βράχια και το τόξο του Ηρακλή. Ο μύθος του δεν είναι μόνο ιστορία προδοσίας· είναι ιστορία αντοχής. Μέσα στην απομόνωση και τον σωματικό πόνο, ο Φιλοκτήτης δεν έχασε την ικανότητα να επιβιώνει. Έμαθε να κυνηγά, να φροντίζει τον εαυτό του, να περιμένει. Δεν ήταν η δύναμή του που τον έσωσε, αλλά η υπομονή του. Στην ζωή, η ασθένεια μπορεί να μας βάλει σε παρόμοιο «νησί». Πόνος, περιορισμοί, αίσθηση μοναξιάς. Εκεί δοκιμάζεται η ψυχή μας. Η ιστορία του Φιλοκτήτη μάς θυμίζει ότι η υπομονή δεν είναι παθητικότητα – είναι μια ενεργή απόφαση να παραμείνουμε όρθιοι μέχρι να έρθει η στιγμή της λύτρωσης. Όπως ο ήρωας τελικά επέστρεψε στη μάχη και βρήκε τον ρόλο του στην ιστορία, έτσι κι εμείς μπορούμε, με επιμονή και ελπίδα, να βγούμε από το «νησί» μας πιο δυνατοί.

Η ιστορία του Φιλοκτήτη μάς υπενθυμίζει ότι η ασθένεια είναι συχνά ένας δρόμος μοναχικός. Ο ήρωας, εγκαταλειμμένος στην Λήμνο, βίωσε όχι μόνο τον σωματικό πόνο, αλλά και την ψυχική εγκατάλειψη. Όσο κι αν οι άλλοι τον είχαν ανάγκη αργότερα, την ώρα της δοκιμασίας του δεν στάθηκε κανείς δίπλα του.

Το μήνυμα είναι διαχρονικό:

• Στις μεγάλες κρίσεις της υγείας, η εμπειρία είναι προσωπική, ακόμη κι αν υπάρχει υποστήριξη γύρω μας.
• Ο καθ’ ένας βιώνει τον πόνο, τον φόβο και την αγωνία του με τρόπο που δεν μπορεί να μοιραστεί πλήρως.
• Η αληθινή μάχη δίνεται εσωτερικά, εκεί που η ψυχή αναμετριέται με την αντοχή και την ελπίδα.

Παράλληλα παραδείγματα στην αρχαία Ελλάδα

• Ο Οιδίπους στον Κολωνό: Γηραιός, τυφλός και κυνηγημένος, έζησε τα τελευταία του χρόνια μακριά από την πόλη και τους ανθρώπους που γνώριζε, κουβαλώντας το «μίασμα» του παρελθόντος του.
• Ο Προμηθέας Δεσμώτης: Δεμένος στον Καύκασο, υπέφερε σιωπηλά και μόνος από το αετό που του έτρωγε το συκώτι· η τιμωρία του είχε σωματικό και υπαρξιακό βάρος. 
• Ο Ιπποκράτης για την αρρώστια: Στα ιατρικά του κείμενα αναγνωρίζει ότι, όσο κι αν οι άλλοι φροντίζουν τον ασθενή, η εμπειρία του πόνου και της αδυναμίας είναι μοναδική για τον ίδιο. 
• Ο Σωκράτης στην φυλακή: Παρότι δεμένος με φιλίες, τις τελευταίες του μέρες με το κώνειο τις πέρασε σε εσωτερικό διάλογο, μόνος απέναντι στον θάνατο.

Συμπέρασμα: Η αρχαία ελληνική σκέψη και οι μύθοι μάς διδάσκουν ότι η ασθένεια και η δοκιμασία αποκαλύπτουν την βαθειά αλήθεια της ύπαρξης: ο καθ’ ένας μας περπατά μόνος το μονοπάτι της αντοχής. Οι άλλοι μπορούν να σταθούν δίπλα μας, αλλά δεν μπορούν να το περπατήσουν για εμάς.

Μόνος μέσα στην ασθένεια — Στοχασμοί από τον Φιλοκτήτη

Υπάρχει μια σιωπή που δεν την καταλαβαίνεις παρά μόνο όταν βρεθείς μέσα της. Είναι η σιωπή της ασθένειας, εκεί που ακόμη κι αν υπάρχουν άνθρωποι γύρω σου, το βάρος του πόνου είναι δικό σου και μόνο. Η αρχαία Ελλάδα ήξερε πως η ασθένεια δεν είναι μόνο βιολογικό γεγονός, αλλά και υπαρξιακή δοκιμασία. Ο Φιλοκτήτης μάς θυμίζει ότι η υπομονή είναι η γέφυρα που χτίζουμε μέσα μας, όχι για να φτάσουμε σε άλλους, αλλά για να φτάσουμε σε μια πιο δυνατή εκδοχή του εαυτού μας. Και ίσως, όταν η δοκιμασία τελειώσει, να ανακαλύψουμε πως αυτή η μοναξιά μάς έδωσε κάτι που καμμία συντροφιά δεν μπορεί να χαρίσει: την αληθινή γνώση της αντοχής μας.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ