Τα αποτελέσματα των ανθρωπολογικών εξετάσεων των οστών που βρέθηκαν εντός και εκτός του κιβωτιόσχημου τάφου της Αμφίπολης δημοσιεύτηκαν εχθές, Δευτέρα 19 Ιανουαρίου, ανοίγοντας νέο κύκλο σεναρίων γύρω από τις ταυτότητες των νεκρών.
Από τους πέντε σκελετούς που ερευνήθηκαν προέκυψε ότι ανήκουν σε μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δυο άντρες (35 με 45 ετών), ένα βρέφος και μια ανδρική καύση από την οποία σώζονται λίγα στοιχεία.
Η μελέτη του DNA θα δείξει αν υπάρχουν δεσμοί συγγένειας μεταξύ των νεκρών, ενώ το επικρατέστερο σενάριο σύμφωνα με επιστήμονες του υπουργείου Πολιτισμού ο γυναικείος σκελετός «δείχνει» την Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Το φύλο του βρέφους δεν έχει βρεθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το φύλο του ατόμου που είχε καεί, όπως και του βρέφους δεν θα μπορέσουν να ταυτοποιηθούν ούτε από την εξέταση DNA καθώς το διαθέσιμο υλικό δεν είναι προς αξιοποίηση.
Το πόρισμα λοιπόν αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα περί της ύπαρξης νεκρών συγγενών του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αμφίπολη όπως πιθανολογούν κάποιοι αρχαιολόγοι, ενώ άλλοι επιστήμονες μιλούν για «χρήση του τάφου πάνω από μία γενιά».
Το σίγουρο είναι ότι γι' αυτό το πολυτελές μνημείο, στο οποίο συνυπάρχουν διαφορετικές τεχνοτροπίες, υπάρχει έντονος σκεπτικισμός. Κι αυτό γιατί τα στοιχεία που δίνονται στο φως δεν βοηθούν στην αποκρυπτογράφησή του.
Τους δεσμούς των πέντε νεκρών που βρέθηκαν στον ταφικό θάλαμο καλείται να λύσει το DNA που θα αποδείξει αν ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Σχεδόν όλοι απορρίπτουν την πιθανότητα ο τάφος να είναι της Ρωξάνης που πέθανε σε νεότερη ηλικία από την 60χρονη, τα οστά της οποίας βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο. Αντίθετα, αρκετοί συμφωνούν ότι περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν τα οστά της ηλικιωμένης που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του τάφου να ανήκουν στην Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Την αισιοδοξία αυτής της πλευράς δεν συμμερίζεται η καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Όλγα Παλαγγιά, η οποία κάνει λόγο για ύπαρξη περισσότερων από 10 σκελετών στον τάφο.
«Από την ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού αυτό που συμπέρανα εγώ είναι ότι αναγνωρίστηκαν τουλάχιστον πέντε νεκροί. Βρέθηκαν 550 οστά και από τα 157 βγήκε το συμπέρασμα ότι υπάρχουν 5 ταφές μας μένουν όμως άλλα 400 οστά προς εξέταση, που σημαίνει ότι μιλάμε για πάνω από 10 νεκρούς», υποστήριξε η Όλγα Παλαγγιά στο Σκαΐ, κάνοντας λόγο για ομαδικό τάφο που ξεπερνά τους 15 ενταφιασμένους. Η αρχαιολόγος έσπευσε να αποκλείσει το ενδεχόμενο η Ολυμπιάδα να έχει ταφεί στην Αμφίπολη, λέγοντας «Βέβαια, το αποκλείω, η Ολυμπιάδα θα είχε θαφτεί μόνη της όχι με ένα νεογέννητο. Έχουμε βρει τρεις επιγραφές που αναφέρουν ότι θάφτηκε στην Πύδνα, όπου και δολοφονήθηκε. Αποκλείεται να έχουν ταφεί μέλη της βασιλικής μακεδονικής οικογένειας, καθώς θαβόντουσαν στην Πέλλα και στις Αιγές. Δεν πιστεύω ότι έχουμε την οικογένεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο μόνος Μακεδόνας βασιλιάς που πέθανε στην Αμφίπολη είναι ο Φίλιππος ο πέμπτος».
Σε ερώτηση της δημοσιογράφου για το ποιοι τελικά βρίσκονται στον τάφο, η κ. Παλαγγιά απάντησε ότι προφανώς πρόκειται για μια σημαντική οικογένεια της Αμφίπολης, ενώ τόνισε ότι ο τάφος είναι μακεδονικός με προσθήκες.
«Ο μεγαλοπρεπής τάφος έγινε αργότερα, είχαμε έναν αρχικό μακεδονικό τάφο, ο οποίος καταστράφηκε και στη συνέχεια προστέθηκαν τα εκπληκτικά αγάλματα. Πιστεύω ότι οι Καρυάτιδες τοποθετήθηκαν τον 1ο αιώνα π.Χ.».
Για «μεγάλο ανακάτεμα στην ταφή» κάνει λόγο και ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης που στρέφει το ενδιαφέρον του στα υπολείμματα της καύσης του νεκρού. Θεωρεί μάλιστα ότι «αυτός, μάλλον, ήταν ο αρχικός νεκρός». Η γυναίκα και οι υπόλοιποι «ίσως είναι μεταγενέστερες ταφές» στους ρωμαϊκούς χρόνους.
Ο καθηγητής αρχαιολογίας Μιχάλης Τιβέριος μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ αναφέρει: «Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι θα υπήρχαν πέντε νεκροί, αλλά ότι μπορεί να είναι ένας οικογενειακός τάφος μιας εξέχουσας οικογένειας της Αμφίπολης αυτό ήταν μέσα στα σενάρια».
Την εκτίμηση ότι ο γυναικείος σκελετός δεν ανήκει στην Ολυμπιάδα εκφράζει ο καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας Πάνος Βαλαβάνος, αναφέροντας, «τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής δεν επαρκούν να αποδώσουμε τον τάφο στην Ολυμπιάδα, καθώς οι ιστορικές πηγές που έχουμε μέχρι σήμερα αναφέρουν ότι η Ολυμπιάδα έχει ταφεί στην Πύδνα, εκεί που σκοτώθηκε».
Τις ενστάσεις της για τις ταυτότητες των νεκρών που βρέθηκαν στον τάφο εκφράζει και η καθηγήτρια Κλασικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Χρυσούλα Παλιαδέλη, «Κάποιος πρέπει να μας πει τη σχέση που έχουν μεταξύ τους αυτά τα σκελετικά κατάλοιπα, ήταν όλα μαζί στα μπάζα, ήταν μερικά μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο;»
Το σενάριο της Ολυμπιάδας
Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14, επίσης, και άλλες εξετάσεις θα αποδείξουν αν ο σκελετός της ηλικιωμένης γυναίκας ανήκει στην Ολυμπιάδα. Οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει ταφεί μακριά από την Αμφίπολη, και συγκεκριμένα στην Πύδνα. Ωστόσο, τίποτα δεν αποκλείει σε ύστερη εποχή τα οστά της να έχουν μεταφερθεί στο λόφο Καστά.
Το λιοντάρι στην κορυφή, όπως έχει υποστηρίξει η ανασκαφική ομάδα, «κρύβει» μάλλον εντός του, πολέμαρχο. Η Ολυμπιάδα ήταν δυο φορές αρχηγός στρατού, μια των Μολλοσών (από τους οποίους καταγόταν) και μια των Μακεδόνων λόγω του γάμου της με τον Φίλιππο Β. Κινήθηκε εναντίον του Κάσσανδρου ως αρχηγός των Μακεδόνων και ήταν επικεφαλής του ηπειρωτικού στρατού όταν έπρεπε να τον αντιμετωπίσει για να ενισχύσει τη θέση του μικρού τότε Αλέξανδρου. Η Ολυμπιάδα, στην οποία θα μπορούσε να αποδοθεί ο σκελετός, ήταν μία βασίλισσα δυναμική, με άποψη και παρέμβαση στις πολιτικές και στρατιωτικές υποθέσεις της εποχής της.
Δεν βρίσκεται η Ολυμπιάδα στον τάφο επιμένει η Ντόροθι Κινγκ
Η Ντόροθι Κινγκ εκφράζει την πεποίθηση της ότι ο γυναικείος σκελετός που βρέθηκε δεν ανήκει στην Ολυμπιάδα,τη μητέρα του Μ. Αλέξανδρου σημειώνοντας τα εξής: «Η γυναίκα στον κιβωτιόσχημο τάφο, γύρω από την οποία είχαν ταφεί οι υπόλοιποι, φαίνεται να ήταν άνω των 60 ετών. Η Ολυμπιάδα γεννήθηκε το 370 π.Χ. και πέθανε το 316, οπότε τα μαθηματικά... δεν οδηγούν σε αυτή».
Ενώ παραθέτει και ακόμα ένα στοιχείο, που σύμφωνα με την ίδια δεν οδηγεί στην Ολυμπιάδα. Επικαλούμενη το άρθρο του Έντσον «Ο τάφος της Ολυμπιάδας», οι επιγραφές δείχνουν ότι η Ολυμπιάδα θάφτηκε στην Πύδνα. Έτσι, η Αμφίπολη δεν θα μπορούσε να είχε χτιστεί πριν από τη μάχη της Πύδνας.
Όσον αφορά τους σκελετούς των δύο ανδρών που ανακαλύφθηκαν, η Ντόροθι Κινγκ αναφέρει ότι και οι δυο τους ήταν ηλικίας από 30 έως 40 ετών, ενώ ο σκελετός που ανήκει στο νεότερο από τους δύο φέρει σημάδια από χτυπήματα με αιχμηρά αντικείμενα. «Πιθανότατα τραυματίστηκε θανάσιμα από μαχαίρι», γράφει και προσθέτωντας, «Ο μεγαλύτερος από τους δύο άνδρες έχει ένα παλιό κάταγμα στον καρπό. Ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι και οι δυο τους "έχουν εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα και βλάβες σε διάφορα σημεία του σκελετού τους". Αυτά θα μπορούσαν να σχετίζονται με θέματα γενετικής».
Με βάση αυτά τα δεδομένα, αποκλείει κάποιος από τους σκελετούς να ανήκει στον Ηφαιστίωνα. «Ο Ηφαιστίωνας πρέπει να αποκλειστεί, καθώς πέθανε στα 32 του και δεν δολοφονήθηκε», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, αποκλείει κάποιος από τους σκελετούς να ανήκει στον Ηφαιστίωνα. «Ο Ηφαιστίωνας πρέπει να αποκλειστεί, καθώς πέθανε στα 32 του και δεν δολοφονήθηκε», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Επίσης, «υπάρχουν οστά ζώων (περίπου 550, από τα οποία ανθρώπινα δεν είναι τα 157;), συμπεριλαμβανομένων αλόγων, κάτι το οποίο στηρίζει περαιτέρω τη θεωρία της μακεδονικής βασιλικής ταφής (για εμένα είναι βασικό στοιχείο)».
Οι σκελετοί είναι αποσπασματικοί, γι' αυτό και δεν είχε αναγνωριστεί ότι ήταν περισσότεροι οι νεκροί, αλλά αυτό είναι κάτι ασυνήθιστο: Τα οικογενειακά μαυσωλεία δεν ήταν ο κανόνας εκείνη την εποχή.
Τα επόμενα βήματα των ερευνητών
Μια σειρά αναλυτικών μεθόδων στα σκελετικά ευρήματα του ταφικού μνημείου του λόφου Καστά, θα δώσουν περισσότερα στοιχεία για καλύτερη τεκμηρίωση, που αφορούν στις παθολογικές αλλοιώσεις, στην διατροφή, στη συγγένεια και στον τόπο καταγωγής των ανθρώπων αυτών, δηλαδή εάν πρόκειται για άτομα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο.
Μεταξύ άλλων σχεδιάζονται:
- Ακτινολογική μελέτη, ιστολογικές-μικροσκοπικές ,αναλύσεις σταθερών ισοτόπων άνθρακα και αζώτου, αναλύσεις στροντίου.
- Παλαιογενετικές αναλύσεις (αρχαίο DNA) με σκοπό την περιγραφή της βιολογικής και γενετικής ιστορίας των ατόμων.
- Παλαιογενετικές αναλύσεις (αρχαίο DNA) με σκοπό την περιγραφή της βιολογικής και γενετικής ιστορίας των ατόμων.
Η εφαρμογή AMS χρονολογήσεων σε δείγματα τόσο των ανθρώπινων οστών όσο και των συγκεκριμένων ζώων, θα συμπληρώσει την εικόνα της διαδοχής των ταφών, η οποία δεν μπορεί να ανασυσταθεί μέσα από την ανασκαφική διαδικασία.
Οι μακροσκοπικές όσο και οι αναλυτικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν σε ένα μεγάλο αριθμό σκελετών, περίπου 300, από τα νεκροταφεία της Αμφίπολης, στο πλαίσιο διετούς ερευνητικού προγράμματος, που χρηματοδοτείται από το ΥΠΠΟΑ και πραγματοποιείται από πολυπληθή ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τις κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και Χ.Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ. Στόχος είναι να αποκτηθεί πολύτιμο συγκριτικό υλικό.
Πηγή: newsbomb.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου