Σπαρτιάτες νέοι γυμνάζονται και λένε στους πρεσβύτερους «ἄμμες δέ γ' ἐσσόμεθα πολλῷ κάρρονες» (εμείς θα γίνουμε καλύτεροι από εσάς)
Η Ελλάς, αντιμετωπίζει οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα, τέτοιο που οι κυβερνώντες αντί να το αναγάγουν σε μέγα εθνικό θέμα, σιωπούν, κωφεύουν και το προσπερνούν.
Με βάση τα στοιχεία που μου έδωσε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολυτέκνων Βασίλης Θεοτοκάτος, για πρώτη φορά από το 1921, οι γεννήσεις στην Ελλάδα κατέβηκαν κάτω από το όριο των 100.000 από το 2013 κι εντεύθεν. Την επταετία των μνημονίων, από το 2011 έως το 2017, είχαμε υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων κατά 148.252 (θάνατοι 817.081 γεννήσεις 668.829).
Η συνεχόμενη γήρανση του πληθυσμού, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, όπως συνέβη με την ολιγανθρωπία στην Αρχαία Σπάρτη, και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν το μέγα αυτό πρόβλημα οι Λακεδαίμονες…
Από την εποχή των Μηδικών πολέμων, ο πληθυσμός της Σπάρτης εμειούτο σταδιακώς. Και τα μετέπειτα δεινά των Λακεδαιμονίων οφείλονται εν πολλοίς στην ολιγανθρωπία, που οδήγησε στην καταστροφή της πόλεως. Το δημογραφικό πρόβλημα παρουσιάζεται έντονα μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών, όπου έπεσαν οι τριακόσιοι και ο Λεωνίδας. Τότε αριθμούσαν 8.000 ψυχές ελεύθερων πολιτών και παρουσίαζαν έναν ζώντα οργανισμό, πειθαρχημένο και ετοιμοπόλεμο. Μετά τους Μηδικούς πολέμους, το 371 π.Χ. έφθασαν να είναι μόνο 1.500! Την εποχή του Αριστοτέλους, ο αριθμός τους μειώθηκε στους χίλιους και επί Άγιδος, περί το 245, μετρήθηκαν μόνο 700 Σπαρτιάτες που ζούσαν στους πρόποδες του Ταϋγέτου…
Το μεγάλο αυτό πρόβλημα, ανάγκασε τον νομοθέτη Λυκούργο, να θεσπίσει αυστηρούς νόμους, να λάβει σκληρά μέτρα, που απέβλεπαν στην αντιμετώπιση του, όπως ήταν η καταδίωξη και τιμωρία όσων δεν ενυμφεύοντο. Η αγαμία ήταν λοιπόν έγκλημα για το επίσημο κράτος, αφού από τον γάμο θα γεννιόνταν χρήσιμα και γενναία παιδιά που θα στήριζαν την πόλη και θα συνέχιζαν την παράδοση, ενώ αποστολή της γυναίκας ήταν να γεννήσει γερά και γυμνασμένα παιδιά.
Σύμφωνα με τον νόμο του Λυκούργου, οι νέοι έπρεπε να νυμφεύονται κατά την ακμή της ηλικίας τους. Ο νομοθέτης όρισε ότι οι άνδρες θα πρέπει μέχρι τα 30 τους να έχουν νυμφευθεί και οι κοπέλες μέχρι το 20ό έτος να έχουν παντρευτεί. Οι παραβάτες του νόμου ετιμωρούντο από τους Εφόρους με την λεγόμενη «γραφή αγαμίου». Δηλαδή, εστερούντο του δικαιώματος ψήφου και δεν μπορούσαν ισοβίως να καταλάβουν δημόσια θέση. Πέραν τούτου, οι παραβάτες περιφρονούντο και ελοιδωρούντο από όλους, και κατά την γεροντική ηλικία δεν ετύγχαναν του δέοντος σεβασμού.
Κάποτε ένας νεαρός Σπαρτιάτης δεν ηγέρθη προ του ενδόξου στρατηγού Δερκυλίδα, που ήταν άγαμος και του εδήλωσε ότι δεν υποχρεούται να έχει σεβασμό προς άνθρωπο, που δεν θα αποκτούσε τέκνα, ώστε αυτά κάποτε να απονείμουν σ΄αυτόν, τον ανάλογο σεβασμό.
Οι Έφοροι δεν τιμωρούσαν μόνο την αγαμία αλλά και την κακογαμία. Ο Σπαρτιατικός Νόμος θεωρούσε κακογαμία την σύναψη γάμου ανδρός μετά γυναικός η οποία θα ήταν κατωτέρα του ανδρός ως προς την σωματική διάπλαση και από απόψεως γένους και φυλής. Η αυστηρότητα των Εφόρων δεν περιοριζόταν μόνο στους πολίτες, έφτανε ακόμα και στους βασιλείς! Ο Λεωνίδας Β΄, εξέπεσε της βασιλείας, επειδή συνήψε γάμο με ξένη, ενώ ο Αρχίδαμος καταδικάσθηκε σε πρόστιμο επειδή η σύζυγός του βασίλισσα, ήταν μικροκαμωμένη: “ Αρχίδαμον τον βασιλέα εζημίωσαν ( οι Έφοροι) χρήμασιν, οτι μικράν το μέγεθος γυναίκα γάμω λαβείν υπέμεινεν επειπόντες ως ού βασιλέας, αλλά βασιλίσκους παρασχείν αυτοίς διενοείτο”.
Οι Έφοροι τιμωρούσαν ακόμα με την λεγόμενη «γραφή οψιγαμίου» και τους ανύπαντρους όπως προέβλεπε ο Νόμος. Ακόμα, ετιμωρούντο όσοι παντρεύονταν δυό φορές, εκτός και αν η πρώτη γυναίκα ήταν στείρα καθώς και όσοι χωρίς λόγο εγκατέλειπαν την σύζυγό τους. Σημειωτέον, ότι ο στρατηγός Λύσανδρος τιμωρήθηκε γιατί εγκατέλειψε την γυναίκα του, για να νυμφευθεί μίαν άλλη, ωραιότερη από την πρώτη.
Στην αρχαία Σπάρτη υπέβαλαν στους αγάμους και άλλες ατιμωτικές ποινές, όπως την στέρηση του δικαιώματος να παρακολουθούν γυμνικούς αγώνες και άλλα δημόσια θεάματα και επί πλέον υπόκειντο στην πομπή. Τι ήταν η πομπή; Εν καιρώ χειμώνος, οι άγαμοι περιήρχοντο εντελώς γυμνοί την αγορά περπατώντας κυκλικά και τραγουδώντας. Στο τραγούδι έλεγαν ότι δικαίως υφίστανται την τιμωρία αυτή επειδή παραβίασαν τους νόμους της πατρίδος των. Τέλος οι άγαμοι υφίσταντο άλλον έναν εξευτελισμόν. Σε κάποια γιορτή, οι γυναίκες της Σπάρτης τους ράπιζαν και τους κακομεταχειρίζοντο για να τους αναγκάσουν έτσι να νυμφευθούν !…
Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
akontogiannidis@yahoo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου