Αρχαίος ελληνικός τάφος με ξίφος και αιχμή δόρατος βρέθηκε στην αρχαία Φάρο

 

Η αρχαιολόγος Marina Ugarkovic με την κοπίδα που βρέθηκε στον τάφο. [Credit:Josko Supic/Cropix]

Το πενταετές έργο του Κροατικού Επιστημονικού Ιδρύματος, που ξεκίνησε πέρυσι από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας στο Ζάγκρεμπ και ονομάζεται AdriaCos, στοχεύει μέσω της πολυεπίπεδης έρευνας να αποκαλύψει την πολιτιστική ταυτότητα της νήσου Φάρου (Hvar) και της κεντρικής Αδριατικής κατά την πρώτη χιλιετία.

Στα πλαίσια του έργου πραγματοποιήθηκε μια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη. Για πρώτη φορά βρέθηκε ένας τάφος στο νησί της αρχαίας Φάρου που ερευνήθηκε από τους αρχαιολόγους. Σε αυτόν βρέθηκαν τα αποτεφρωμένα λείψανα του νεκρού μαζί με όπλα, σιδερένιο ξίφος και δόρυ, καθώς και μερικά νομίσματα, κεραμικά θραύσματα και υπολείμματα ρούχων, όπως γυάλινες χάντρες και κουμπιά.

«Όταν ξεκινούσαμε την έρευνα στον Φάρο, ελπίζαμε να βρούμε τη νεκρόπολη του. Επομένως η φετινή έρευνα πεδίου στην Παλιά Πόλη κατευθύνθηκε σε μεγάλο βαθμό με αυτόν τον στόχο», δηλώνει η Marina Ugarkovic, συνεργάτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας που ηγείται του έργου. «Σημαντική καθοδήγηση σε αυτό έδωσαν τα δεδομένα από την προηγούμενη έρευνα, η οποία διεξήχθη από τους συναδέλφους Sara Popovic και Andrea Devlahovic, συνεργάτες στο έργο AdriaCos», εξηγεί η αρχαιολόγος.

«Όπως συχνά συμβαίνει, λίγο πριν το τέλος της επιτόπιας έρευνας, βρήκαμε το πιο ενδιαφέρον εύρημα: έναν αρχαίο ελληνικό τάφο σε έναν μικρό λάκκο κοντά στα αρχαία τείχη, προφανώς του 4ου αιώνα π.Χ., που υποδηλώνει την πιθανότητα ύπαρξης νεκρόπολη στη νότια πλευρά του τείχους της πόλης».

Η αρχαιολόγος Marina Ugarkovic με την κοπίδα που βρέθηκε στον τάφο. [Credit:Josko Supic/Cropix]

«Με την πρώτη ματιά την προσοχή μας τράβηξαν  τα εξαιρετικά καλοδιατηρημένα όπλα, καθώς και η καύση του νεκρού. Στο πλαίσιο της έρευνάς μας, η καύση του νεκρού είναι άκρως ενδιαφέρουσα και μάλλον απροσδόκητη, δεδομένου ότι είναι μια πρακτική που δεν ήταν συνηθισμένη για εκείνη την περίοδο και τον τόπο».

«Οι Έλληνες στην Δαλματία, όπως αποδεικνύεται από την καλοδιατηρημένη και καλοδιακοσμημένη νεκρόπολη της Ise στη Βις, ασκούσαν την ταφή, την τοποθέτηση του νεκρού, για συγκεκριμένες τελετουργίες, σε τάφο ή κρύπτη, όπως έκαναν και οι κάτοικοι του κυκλαδίτικου νησιού της Πάρου, που ίδρυσε την αρχαία αποικία της Φάρου».

Το ξίφος που βρέθηκε στον τάφο. [Credit:Josko Supic/Cropix]

«Οι ταφικές τελετές είναι ένα από τα κεντρικά ενδιαφέροντα της αρχαιολογίας, επειδή αντικατοπτρίζουν διαφορετικές πτυχές της πολιτιστικής ιστορίας των υπό μελέτη κοινοτήτων. Η μελέτη των υπολειμμάτων ταφικού υλικού των ασκούμενων τελετουργιών απεικονίζει τις δραστηριότητες που ενθαρρύνονται από το φαινόμενο του θανάτου, το οποίο, αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για τις προηγούμενες γενιές».

«Ο τάφος πιστεύεται ότι περιέχει τουλάχιστον έξι άτομα, όπως διαπίστωσε ο συνάδελφός μου Δρ Mario Novak, επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας, ο οποίος πραγματοποίησε τη βιοαρχαιολογική ανάλυση. Ανάμεσα στα λείψανα του ενήλικου νεκρού, υπάρχουν λείψανα μιας γυναίκας και ενός παιδιού, αλλά είναι δυνατόν να μιλήσουμε για κοινόχρηστο τάφο, ο οποίος μπορεί να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια από την επιβεβαίωση της χρονολογικής περιόδου εναπόθεσης των λειψάνων με χρονολόγηση C14 και στοχευμένη ανάλυση DNA».

Στον τάφο βρέθηκε επίσης αρχαία ελληνική κεραμική του 4ου αιώνα π.Χ. [Credit:Josko Supic/Cropix]

«Βρήκαμε επίσης ένα δόρυ και ένα ξίφος στον τάφο, το οποίο είναι και το καλύτερα διατηρημένο αντικείμενο. Το ξίφος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαδικασία συντήρησης, η οποία διεξάγεται από τον συντηρητή Borko Vjesnica μέσω της συνεργασίας με το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Σπλιτ. Οι εργασίες συντήρησης θα μας παρέχουν ολοκληρωμένα στοιχεία για την κατάσταση διατήρησης, την τεχνολογία κατασκευής, την ακριβή χρονολόγηση, την τυπολογία και την προέλευσή του. Μέχρι στιγμής μπορούμε να μιλήσουμε για μία  αρχαία ελληνική κοπίς ή κοπίδα, που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία ελληνική περιφέρεια».

«Επιπλέον, αξίζει να τονιστεί η σημασία του ίδιου του ευρήματος ως του μοναδικού παραδείγματος τέτοιου ξίφους από το κροατικό τμήμα της Αδριατικής, το οποίο, μαζί με το δόρυ, είναι το μοναδικό παράδειγμα όπλων από τον Φάρο και το νησί Hvar».

«Η τοποθέτησή του στον τάφο υποδηλώνει ότι τουλάχιστον ένας από τους νεκρούς ήταν πολεμιστής. Λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τις τελετoυργικές πρακτικές της αρχαίας Φάρου, δεδομένου ότι πολλοί τάφοι καταστράφηκαν τον 19ο αιώνα σε διάφορες τοποθεσίες γύρω από τον πόλη κατά τη διάρκεια καλλιεργειών και κατασκευαστικών εργασιών, αυτή η ανακάλυψη ανοίγει μια εντελώς νέα διάσταση στη μελέτη του ελληνικού οικισμού».

Χάντρες από τον τάφο όπου βρέθηκαν τα αποτεφρωμένα λείψανα έξι ατόμων. [Credit:Josko Supic/Cropix]

«Φυσικά, δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι η ανακάλυψη ενός τάφου θα προσφέρει ολοκληρωμένα δεδομένα, αλλά είμαστε πολύ αισιόδοξοι ότι η περαιτέρω έρευνα θα αποκαλύψει άλλους τάφους, οι οποίοι θα παρέχουν μια σειρά από αξιόπιστες πληροφορίες για όλες τις προαναφερθείσες πτυχές».

«Παρά το γεγονός ότι ο Φάρος είναι ένα από τα παλαιότερα, αν όχι τα παλαιότερα, αστικά κέντρα της Κροατίας, γνωρίζουμε λίγα δυστυχώς για την αστική του διάταξη και ακόμη και την αρχική έκταση της ελληνικής πόλης από τον 4ο αιώνα π.Χ.. Μια καλύτερη κατανόηση της αστικής ανάπτυξης της Φάρου, σε σχέση με τα ταφικά έθιμα που προαναφέρθηκαν, είναι ένα από τα κύρια μέλημα του έργου AdriaCos».

«Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά από την άποψη των αρχαιολογικών ερευνών στον Φάρο και νομίζω ότι η επόμενη θα είναι εξίσου σημαντική, αν όχι περισσότερο», καταλήγει η Marina Ugarkovic. «Ο εντοπισμός της νεκρόπολης επιτρέπει επίσης τον ορισμό κάποιων κατευθυντήριων γραμμών για την κατανόηση της αστικής διάταξης της πόλης και ένα μέρος της έρευνας θα κατευθυνθεί ειδικά στον εντοπισμό και την τεκμηρίωση των αρχικών οχυρώσεων και των ορίων τους από τον 4ο αιώνα π.Χ., καθώς και άλλων αστικών χαρακτηριστικών, με στόχο τον καλύτερο προσδιορισμό της ανάπτυξης του οικισμού».

Ανασκαφή στην Παλιά Πόλη της Φάρου.  [Credit: Vilma Matulic]

«Η μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των αποίκων και του τοπικού πληθυσμού είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στο παράδειγμα αυτής της πόλης, επειδή η πόλη ιδρύθηκε αρχικά βάσει μιας φιλικής συμφωνίας, η οποία αργότερα εξελίχθηκε σε σύγκρουση. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι αμέσως μετά υπήρξε σημαντική αλληλεπίδραση, επομένως τα υλικά κατάλοιπα της Φάρου, και μάλιστα ολόκληρου του νησιού Hvar, μας δίνουν την ευκαιρία να εξερευνήσουμε την ανάπτυξη μιας ελληνικής κοινότητας με έδρα την καρδιά της Αδριατικής, καθώς και την τοπική ανταπόκριση στον ελληνικό οικισμό. Επιπλέον, οι πολυπολιτισμικοί δεσμοί των κατοίκων του νησιού Hvar περιλαμβάνουν μέλη και άλλων κοινοτήτων, όπως Ελλήνων από τις Συρακουσών, Κελτών και στη συνέχεια Ρωμαίων που συμμετείχαν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων που δημιουργήθηκαν από αυτή τη νησιωτική εμπειρία».

Πηγή: The Archaeology News Network, anaskafi.blogspot.com