Ρευματοειδής αρθρίτιδα και διατροφή

 Στην αρχή είναι δύσκολο να κλείσει κανείς τα δάχτυλα του χεριού του, ιδιαίτερα μετά το πρωινό ξύπνημα. Οι αρθρώσεις του πονούν, είναι πρησμένες και δύσκαμπτες. Συνήθως, αυτό είναι το πρώτο σύμπτωμα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μιας χρόνιας νόσου που προκαλεί φλεγμονή των αρθρώσεων. Τις περισσότερες φορές προσβάλλει πρώτα τα χέρια (καρποί, δάχτυλα) ή τα πόδια, αλλά σταδιακά -και χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση- μπορεί να παραμορφώσει οποιαδήποτε άρθρωση, επηρεάζοντας δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, σήμερα, χάρη στη διαρκή εξέλιξη των χορηγούμενων φαρμάκων, το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να αποτραπεί.

Η θεραπεία της νόσου στοχεύει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην μείωση του πόνου και της δυσκαμψίας, την μείωση της φλεγμονής και την ύφεση της νόσου. Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνονται τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα κορτικοειδή, τα αντιρευματικά και τα “ανοσο-τροποποιητικά” φάρμακα, όπως η μεθοτρεξάτη. Επίσης οι βιολογικοί παράγοντες (αντι-TNF) όπως η Ινφλιξιμάμπη, Ετανερσέπτη, Ανταλιμουμάμπη κλπ. Εκτός από τα φάρμακα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η φυσιοθεραπεία.

Ο βελονισμός δρα στο νευρικό σύστημα και απελευθερώνει νευροχημικά μόρια που μεταβιβάζουν ερεθίσματα και επηρεάζουν τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του σώματος. Σαν αποτέλεσμα έχουμε την αποκατάσταση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας.

Περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τον πόνο και το στρες επηρεάζονται θετικά από τον βελονισμό (Hui 2010). Επίσης ο βελονισμός προκαλεί την απελευθέρωση ανοσορυθμιστικών και αγγειοδραστικών παραγόντων, που έχουν σαν αποτέλεσμα την ελάττωση της φλεγμονής (Zijlstra 2003, Kavoussi 2007).

Οι ασθενείς, που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα ή οστεοαρθρίτιδα, παρουσιάζουν βελτίωση όταν αυξάνονται στη διατροφή τους οι λιπαρές ουσίες από τα ψάρια.

Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ωμέγα-6 λιπαρών οξέων μπορεί να επιδεινώσει μια φλεγμονώδη ή αυτοάνοση ασθένεια, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα βρίσκονται σε φυτικά έλαια όπως το αραβοσιτέλαιο, το σογιέλαιο, το ηλιέλαιο, το λάδι από φύτρο σιταριού, και το σησαμέλαιο.

Η κατανάλωση μικρότερης ποσότητας ωμέγα-6 λιπαρών οξέων και η αύξηση της κατανάλωσης σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να καταστείλει τη φλεγμονή και να μειώσει τους κινδύνους από τη νόσο.

Οι μηχανισμοί με τους οποίους ο βελονισμός μειώνει τον πόνο και την φλεγμονή στους πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι οι εξής:

• Μειώνει την παραγωγή των κυταροκινών ιντερλευκίνη-1 και ιντερλευκίνη-6 (IL-1 και IL-6) οι οποίες ευνοούν την φλεγμονή και αυξάνει την παραγωγή των IL-4 και IL-10, που αναστέλλουν την φλεγμονή (Ouyang 2010).
• Αυξάνει την παραγωγή του αγγειοδραστικού εντερικού πεπτιδίου (vasoactive intestinal peptide (VIP) και μειώνει την φλεγμονή (He 2011).
• Αναστέλλει την δράση των μαστοκυτάρων που εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στην έναρξη της φλεγμονώδους διαδικασίας.
• Αποκαθιστά την λειτουργία του άξονα υποθάλαμου – υπόφυσης – επινεφριδίων (Gao 2010).
  Προκαλεί την απελευθέρωση ενδορφινών και άλλων βιοχημικών παραγόντων που αναστέλλουν την αίσθηση του πόνου.
• Διεγείρει τις νευρικές απολήξεις στους μυς και το δέρμα κι ενεργοποιεί το ενοδογενές σύστημα αναστολής του πόνου.
• Αυξάνει τοπικά την μικρο- κυκλοφορία (Komori 2009).

Καλό θα είναι οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα να ακολουθούν ένα διατροφικό πλάνο στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής, δηλαδή να καταναλώνουν πολλά φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, υγιεινά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς), όσπρια και ψάρι.

Όλες οι παραπάνω διατροφικές ομάδες παρέχουν θρεπτικά συστατικά που συμβάλλουν στον έλεγχο της φλεγμονής στο σώμα. Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα προϊόντα ολικής άλεσης είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, ενώ το ψάρι περιέχει Ω-3 λιπαρά οξέα. Τα φρούτα και τα λαχανικά με πολύ έντονο χρώμα, όπως τα μούρα, τα καρότα, οι τομάτες, οι γλυκοπατάτες, ταπορτοκάλια και το μπρόκολο, είναι αυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες, ενώ τα ψάρια με τα περισσότερα Ω-3 λιπαρά οξέα είναι ο σολομός, η ρέγκα, οι σαρδέλες και οι αντζούγιες.

source

Semin Arthritis Rheum. 2005 Oct;35(2):77-94.
Diet and rheumatoid arthritis: a review of the literature.

J Hum Nutr Diet. 2003 Apr;16(2):97-109.
Nutritional management of rheumatoid arthritis: a review of the evidence.

panosplatritis.health