Το ολοκαύτωμα στα «Άνω και Κάτω Κερδύλια» η πρώτη ομαδική εκτέλεση αμάχων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής (Παρασκευή πρωί 17 Οκτωβρίου 1941)

Μια ημερομηνία που οι κάτοικοι των Νέων Κερδυλλίων, ενός μικρού χωριού στον Στρυμονικό Κόλπο, δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσουν, είναι η 17 του Οκτώβρη 1941. Είναι η μέρα που οι Γερμανοί καταχτητές εκτέλεσαν ύστερα από μπλόκο των χωριών Άνω και Κάτω Κερδύλλια που στη συνέχεια τα έκαψαν, 230 πατριώτες ηλικίας από 16 έως 60 χρόνων. Το τραγικό αυτό γεγονός, αποτελεί το πρώτο ολοκαύτωμα στην Ελλάδα.

Τον Οκτώβρη του 1941 οι κατακτητές παίρνουν σκληρά μέτρα, για να χτυπήσουν στη γέννησή τους τις πρώτες ένοπλες αντιστασιακές ομάδες, ενεργώντας τις πρώτες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και τις πρώτες ομαδικές εκτελέσεις αμάχων. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου έχει κάνει την εμφάνισή της η πρώτη οργανωμένη ελληνική αντάρτικη ομάδα στο βουνό Κερδύλλιο με την ονομασία «Οδυσσέας Ανδρούτσος», με αρχηγό τον Στέργιο Μουδιώτη – και λίγο αργότερα το δάσκαλο Θανάση Γκένιο (Λασσάνη) – και υπαρχηγό τον Περικλή Σταματόπουλο.

Ακριβώς λόγω της δράσης αυτής της ομάδας που είχε πραγματοποιήσει αρκετές δολιοφθορές στο γερμανικό στρατό, οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής, για λόγους αντιποίνων προς τους κατοίκους των χωριών αυτών (δεν πρόδωσαν τους αντάρτες όπως τους ζητούσαν) εκτέλεσαν αθώους, έκαψαν και λεηλάτησαν με φοβερή βαρβαρότητα τα σπίτια τους, στέλνοντας στην προσφυγιά τα γυναικόπαιδα και τους γέρους.

Στις 27 του Σεπτέμβρη οι αντάρτες των Κερδυλλίων, πιάνοντας τους Έλληνες χωροφύλακες στον ύπνο, κατάφεραν να πάρουν από τον αστυνομικό σταθμό της Ευκαρπίας αρκετό οπλισμό, σκοτώνοντας έναν απ’ αυτούς.

Ένα φριχτό ναζιστικό έγκλημα που δεν θα ξεχαστεί: Η σφαγή των Κερδυλλίων στις 17 Οκτώβρη 1941 – Ο τόπος εκτέλεσης των κατοίκων των Κερδυλλίων

Στις 17 Οκτώβρη 1941 οι Γερμανοί κύκλωσαν τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλλια της επαρχίας Νιγρίτας του Νομού Σερρών, όπου ήταν η κύρια βάση της ανταρτοομάδας «Οδυσσέας Ανδρούτσος», συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους, ξεχώρισαν τους άρρενες από 15- 60 χρόνων, συνολικά 230 άτομα, τους έβαλαν να σκάψουν ομαδικό τάφο και τους εκτέλεσαν μπροστά στους δικούς τους. Στη συνέχεια έκαψαν όλα τα σπίτια των δύο χωριών, ενώ οργάνωσαν επιδρομές και σε άλλα χωριά της επαρχίας Νιγρίτας, όπου με βάση τους καταλόγους, που τους είχε δώσει η χωροφυλακή, ενήργησαν συλλήψεις και έκαψαν τα σπίτια των κατοίκων, για τους οποίους είχαν υπόνοιες ότι ήταν κομμουνιστές.

Δεν σταμάτησαν όμως εκεί. Τον Νοέμβρη του ίδιου χρόνου οι Γερμανοί κρέμασαν στην κεντρική πλατεία του χωριού έναν από τους αντάρτες της αντάρτικης αυτής ομάδας, τον Μιχάλη Μπογιατζόπουλο, τον οποίο άφησαν τρεις μέρες κρεμασμένο για εκφοβισμό. Ήταν από τους πρώτους αντάρτες που κρεμάστηκε από τους φασίστες στην περίοδο της κατοχής.

Στις 2 του Νοέμβρη 1941, στις γερμανόφιλες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης, θα δει το φως της δημοσιότητας η παρακάτω, σχετική με την εκτέλεση των κατοίκων των Κερδυλλίων, ανακοίνωση της Γερμανικής Διοίκησης:

«Εις τα βουνά δυτικώς του Στρυμόνος δρα από εβδομάδων μία κομμουνιστική συμμορία απαρτιζόμενη από κατοίκους των πέριξ χωρίων και επιδιδόμενη εις την ληστείαν των πλουσίων χωρικών της περιοχής όπως προσποριστεί χρηματικά μέσα, τη σύλληψιν Ελλήνων αστυνομικών προς αφαίρεση των όπλων των και δι’ αυτών τον φόνον Γερμανών στρατιωτών… Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου εδολοφονήθησαν εις θέσιν Λαχανά 2 Γερμανοί στρατιώται και προ ημερών εγένετο απόπειρα εναντίον του γερμανικού στρατού, με αποτέλεσμα το φόνο δύο Γερμανών ναυτών και τον βαρύ τραυματισμόν ενός άλλου εις Καλόκαστρον. Εν συνεχεία διά των παρά του γερμανικού στρατού ληφθέντων μέτρων κατεστράφησαν παρ’ αυτού τα χωριά Ανω και Κάτω Κερδύλλια, οι κάτοικοι των οποίων αποδεδειγμένως ανήκον εις την εν λόγω συμμορία τροφοδοτούντες και υποστηρίζοντες ταύτην παντοιοτρόπως».

Αποκαλυπτικό είναι το έγγραφο-μνημείο ντροπής του δοσιλογικού υπουργείου Εσωτερικών για την καταστροφή των Κερδυλλίων, με ημερομηνία 5 του Δεκέμβρη 1941, προς το γραφείο του «κ. Πρωθυπουργού», στο οποίο δεν μπορεί να κρυφτεί η χαρά των «κυβερνώντων» για το βάρβαρο ομαδικό έγκλημα των γερμανοφασιστών καταχτητών-αφεντικών τους ενάντια σε αγωνιστές και άμαχο πληθυσμό:

«Έχομεν την τιμήν να διαβιβάσωμεν υμίν συνημμένως εν αντιγράφω την υπ’ αριθ, 41/1356/5θ’ της 1/12/1941 αναφοράν της Διοικήσεως Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης περί εμπρησμού των χωρίων Άνω και Κάτω Κερδυλλίου και τυφεκισμού των κατοίκων των υπό του Στρατού Κατοχής την 17 Οκτωβρίου ε.ε. (Σ.Σ. ενεστώτος έτους), ίνα ευαρεστηθήτε και λάβητε γνώσιν»…

*Στοιχεία από την έκδοση “Έπεσαν για τη ζωή”, της ΚΕ του ΚΚΕ, και δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη