Ντολμέν 5.500 χρόνων, κτισμένο με πέτρινες πλάκες 18 - 27 τόνων, βρέθηκε στην Σαρδηνία!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Sa Coveccada / S'Accovaccada ευρίσκεται στο οροπέδιο Meilog, 7 χλμ. νότια του Μόρες / Mores στην Σαρδηνία της Ιταλίας, στον 40ό παράλληλο [40°30′29.66″N 8°52′00.1″E].

Χρονολογείται στο 3500 - 2900 π.Χ.

Είναι πανίσχυρο. Λέγεται ότι είναι το μεγαλύτερο ντολμέν – δηλ. μεγαλιθικός θαλαμοειδής τάφος - στην Μεσόγειο! Και το πιο διάσημο. Σημαντικό στην εξέλιξη της προϊστορικής ταφικής αρχιτεκτονικής της Σαρδηνίας.

Χρονολογείται στην 4η - 3η χιλιετία π.Χ. Ευρέθησαν περιορισμένα κεραμικά ευρήματα και έτσι το μνημείο μπορεί να αποδοθεί στον Πολιτισμό Οζιέρι της πρόσφατης νεολιθικής (3500 - 2900 π.Χ.).

Αυτή η νεολιθική ορθογώνια κατασκευή αποτελείται από τρεις ογκώδεις πέτρινες πλάκες, που στεγάζονται από μια τέταρτη (6 x 3 x 0,60 μ.), βάρους περίπου 18 τόνων!

Όπως έχει σήμερα, φτάνει σε ύψος τα 2,7 μ., έχει μήκος 5 μ. και πλάτος 2,5 μ.![1] Από γκριζορόζ τραχίτη. Ο πίσω τοίχος του ντολμέν και η οροφή του, που πρέπει να ζύγιζε γύρω στους 27 τόνους, έχουν χαθεί! Η πρόσβαση στο ντολμέν εξασφαλιζόταν από ένα μάλλον μικρό άνοιγμα (0,50 x 0,50 μ.), που δημιουργήθηκε στην μπροστινή πλάκα. Ο εσωτερικός θάλαμος, έχει διαστάσεις 4,18 Χ 1,14 μ. Αριστερά του ανοίγματος, μέσα στο δωμάτιο, υπάρχει μια κόγχη στον τοίχο, για λειτουργική εναπόθεση ταφικών αντικειμένων και προσφορών.

Σημειώστε ότι στην Σαρδηνία υπάρχουν περισσότερα από 100 ντολμέν που χρονολογούνται στην Νεολιθική εποχή (3500 - 2700 π.Χ.). Κατά την Εποχή του Χαλκού, ο Νουραγικός πολιτισμός στην Σαρδηνία έκτισε περίπου 800 «τάφους γιγάντων», σε όλην την Σαρδηνία, με διαφορετικές κατασκευές. Οι πρώτοι μεγαλιθικοί τάφοι στην Σαρδηνία είναι οι κυκλικοί τάφοι του λεγόμενου πολιτισμού Arzachena, που βρέθηκαν επίσης και στην Κορσική, και την νότια Γαλλία και την ανατολική Ισπανία.

Περίπου 100 μ. από το ντολμέν υπάρχει ένα μενίρ, ξαπλωμένο στο έδαφος και σπασμένο σε πολλά τμήματα. Φτιαγμένο και με εντόπια πέτρα, δηλαδή τραχίτη. Είναι προσεκτικά δουλεμένο με την μέθοδο του «σφυριού». Είναι ορθογώνιο διαστάσεων 1,25 Χ 0,86 μ. Αρχικώς είχε ύψος 2,40 μ.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.9.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - E. Atzeni «Il dolmen Sa Coveccada di Mores e la tomba di giganti di 'Sa Domu 'e s'Orku di Quartucciu», στο Studi Sardi, XX, 1966, σελ. 130–151.

        - E. Contu «L'architettura nuragica, in Ichnussa: la Sardegna dalle origini all'età classica», εκδ. Scheiwiller, Μιλάνο, 1981.

        - G. Lilliu «La civiltà dei Sardi dal paleolitico all'età dei nuraghi», εκδ. Nuova ERI, Τορίνο, 1988.

        - M. Puddu «La Sardegna dei megaliti», εκδ. IRIS, Oliena, 2005.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Συγκρίνεται μόνο με τα ντολμέν της νεκρόπολης Ala Safat των Νατουφίων στην Δυτική Όχθη και του Coste-Rouge Hérulte στην Γαλλία.

arxeion-politismou.gr