Τσαμπιά από αγγεία, εργαλεία και λόγχες ανατρέπουν τα δεδομένα για τους κοινούς τάφους των αριστοκρατών πολεμιστών στην Ελεύθερνα του 8ου π.Χ. αιώνα.
Λεπτές λόγχες κρέμονται στον αέρα. Ένα διπλό εργαλείο – από τη μια αξίνα και από την άλλη πέλεκυς – σαν εκείνο που ο Οδυσσέας χρησιμοποίησε για να φτιάξει το κρεβάτι που μοιραζόταν με την Πηνελόπη. Ένας εκπληκτικός κρατήρας με την εικόνα ενός γητευτή αλόγων. Τρεις χάλκινοι λέβητες και δεκάδες αγγεία που αιωρούνται σαν τσαμπιά.
Αντικείμενα που είδαν το φως του κρητικού ουρανού ύστερα από 29 αιώνες. Και με την εμφάνισή τους έθεσαν τους αρχαιολόγους μπροστά σε ένα τεράστιο αίνιγμα: πώς συνδέονται μεταξύ… τους και τι ρόλο έπαιζαν δίπλα στον τάφο ενός γέροντα αριστοκράτη στην νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, στην αρχαία Ελεύθερνα – εκεί όπου πέρυσι η σκαπάνη του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη είχε αποκαλύψει έναν τεράστιο πίθο μέσα στον οποίο ήταν θαμμένος ο ηλικιωμένος και μαζί του τρεις γυναίκες ηλικίας 19, 30 και 35-42 ετών, όπως έδειξαν ανθρωπολογικές μελέτες.
«Πρόκειται για σκευή που παραπέμπει σε αριστοκράτη πολεμιστή και επομένως δεν θα μπορούσε να ανήκει στον γέροντα άνδρα (60-70 ετών)», εξηγεί ο υπεύθυνος της ανασκαφής και διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νίκος Σταμπολίδης. Το αίνιγμα λύθηκε με την ανεύρεση μιας πήλινης κάλπης. Μέσα της βρέθηκαν τα καμένα οστά άνδρα ηλικίας 29-35 ετών, δηλαδή ενός αριστοκράτη – πολεμιστή, του οποίου τα υπολείμματα της ταφικής πυράς – πλυμένα και συναγμένα οστά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ομηρος στην καύση του Πατρόκλου – είχαν καταλήξει σε έναν μικρό πίθο.
«Η ερμηνευτική λύτρωση με την εύρεση της πήλινης κάλπης και του οστεϊκού περιεχομένου της, ωστόσο, δημιουργεί ένα άλλο μέγιστο ερώτημα», λέει ο κ. Σταμπολίδης.
«Γιατί τα καμμένα οστά του αριστοκράτη δεν θάφτηκαν μαζί με τους άλλους πολεμιστές στον πλαϊνό τάφο, όπου θάπτονταν οι αριστοκράτες πολεμιστές της αρχαίας Ελεύθερνας από το 900 περίπου έως και τις αρχές του 7ου αι. π.Χ.; Το συγκεκριμένο εύρημα ανατρέπει τη γνωστή μας εικόνα για τάφους κοινούς, μιας φατρίας ή μιας τάξης, όπως έχει υποστηριχθεί συχνά για τη γεωμετρική Κρήτη. Εδώ συμβαίνει κάτι διαφορετικό.
Ο συγκεκριμένος τάφος φαίνεται να ανήκει σε έναν αριστοκράτη γέροντα, ο οποίος πεθαίνει και θάπτεται στον τεράστιο πίθο, μέσα στον οποίο τοποθετούνται και οι γυναίκες με όποια συγγενική σχέση και αν συνδέονταν με αυτόν. Όταν όμως ο αριστοκράτης πολεμιστής με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πεθαίνει, καίγεται, κατά τα ειωθότα, αλλά τοποθετείται στο πλάι του μεγάλου πίθου και όχι μαζί με τους υπόλοιπους πολεμιστές της Ελεύθερνας αλλά πλάι στον τάφο – πίθο του γέροντα αριστοκράτη, προφανώς λόγω συγγένειας (γιος; ανιψιός; νεαρότερος αδελφός;). Μήπως, λοιπόν, ανήκουν σε αυτόν ακριβώς τον πολεμιστή οι χάλκινοι λέβητες – προφανώς λέβητες νεκρικού λουτρού – που βρέθηκαν πάνω στον πίθο, όπως άλλωστε και αυτοί που παλαιότερα εντοπίστηκαν μέσα στον πλαϊνό τάφο των αριστοκρατών πολεμιστών;», συνεχίζει ο Νίκος Σταμπολίδης.
Όσο για τη μελλοντική έρευνα, έχει ακόμη να απαντήσει σε πολλά ερωτήματα, σύμφωνα με τον ανασκαφέα. Γιατί ο αριστοκράτης πολεμιστής, ενώ καίγεται σε ταφική πυρά – όπως γνωρίζουμε από το ομηρικό ταφικό έθιμο και όπως συμβαίνει με τους υπόλοιπους αριστοκράτες πολεμιστές της Ελεύθερνας, των οποίων τα υπολείμματα συγκεντρώνονται σε έναν διπλανό θαλαμωτό τάφο – δεν μπαίνουν τα οστά του μαζί με αυτά των άλλων πολεμιστών και ιδιαίτερα μάλιστα όταν είναι σύγχρονος με πολλούς από τους άλλους ελευθερνείς πολεμιστές; «Αυτή η διαφορετικότητα ζητά μιαν εξήγηση που μόνον η συνέχιση των ανασκαφών στη νεκρόπολη μπορεί να δώσει», καταλήγει ο κ. Σταμπολίδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου