Του Γιώργου Λεκάκη
Το Σουλίτο > Σολέτο[1] είναι πόλη στην επαρχία Λέτσε, στην Απουλία, της Μεγάλη Ελλάδος, νυν νότιας Ιταλίας, στον 40ό παράλληλο [40°11′15.80″N 18°12′26.50″E].
Είναι μία από τις πόλεις της Γκρέτσια Σαλεντίνα, όπου ομιλείται η κατωιταλική διάλεκτος γκρίκο.
Υπάρχουν δυο ετυμολογίες για το όνομά της:
- Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη, το όνομα Soleto προέρχεται από την ελληνική λέξη για τον Ήλιο > sol, sole, άρα Ηλιούπολη(*). Αυτό φαίνεται να είναι τοπιο ισχυρό επιχείρημα, αφού και στο όστρακον με τον αρχαίο χάρτη, είναι ξεκάθαρα χαραγμένα τα τρία πρώτα γράμματα του ονόματος (ΣΟΛ). Το όστρακο χρονολογείται από την εποχή των Μεσσαπίων Κρητών - πουθενά όμως στην Ιταλία δεν θα σου πουν πως οι Ιάπυγες και οι Μεσσάπιοι ήσαν αρχαίοι Κρήτες. Και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος[2] αναφέρει το Soletum. Και επίσης μαρτυρείται το τοπωνύμιο Salentum, που βρέθηκε σε νομίσματα που κόπηκαν στην περιοχή και επιβεβαιώνουν το τοπωνύμιο Σαλεντία / Salentia[3]. Και σε μια ελληνολατινική επιστολή, που εστάλη το 1598 από τον τελευταίο Σολετανό «αρχιερέα της ελληνικής ιεροτελεστίας» Αντώνιο Αρκούδη[4], προς τον πάπα Κλήμη Η', υπογράφει στα λατινικά «Antonius Arcudius Archipresbyter Soleti». Τέλος, ο ήλιος(*) εικονίζεται και στο εθνόσημο της πόλεως.
- Κατ’ άλλους από τον σύλλιθο > basoleto, τον λίθο που χρησιμοποιείται στην περιοχή.
Είναι ένας από τους πιο γνωστούς νεολιθικούς χώρους στο Σαλέντο. Ανακαλύφθηκαν αντικείμενα και μια απόθεση χάλκινων τσεκουριών (που χρησιμοποιούνταν για θρησκευτικές εκδηλώσεις ή ως εμπορικά αγαθά) στην περιοχή, που εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Τάραντα.
Ανασκαφές κοντά στο σημερινό Φραγκισκανικό Μοναστήρι, έφεραν στο φως μέρος των αρχαίων τειχών από την αρχαία μεσσαπική / κρητική ελληνική περίοδο (από τον 9ο αι. π.Χ.), που ήταν ακόμα ορατά τον 16ο αιώνα - αναφέρονται από τον μελετητή Galateo στο «De situ Japigiae». Τα πρώτα τεκμηριωμένα αρχαία ευρήματα στο Soleto ήλθαν στο φως το 1704, ενώ έσκαβαν τα θεμέλια επέκτασης της κύριας εκκλησίας (όπου σήμερα βρίσκεται ο βωμός του αγίου Παύλου / San Paolo), όπου και βρέθηκαν πολυάριθμοι μεσσαπικοί / κρητικοί τάφοι κοντά στα τείχη της αρχαίας πόλης.
Στο Σολέτο κατά την αρχαιότητα κατοικούσαν οι Μεσσάπιοι Κρητικοί, ίσως και να ήταν η πρωτεύουσά τους!
Το Σολέτο ήταν ένας αξιόλογος οδικός κόμβος, που συνέδεε τα σημαντικότερα μεσσαπικά αρχαία κρητικά ελληνικά κέντρα. Ο δρόμος που από την Ρουδία / Rudiae οδηγούσε στην Βάστα / Basta (σήμερα Vaste) και στο Βερέτο / Vereto (κοντά στο Patù) για το λιμάνι της Θουρίας / Thuria Sallentina (σήμερα Roca Vecchia) στην Αδριατική με το λιμάνι της Ναύνας / Nauna (τώρα Santa Maria al Bagno) στο Ιώνιο Πέλαγος.
Ο αρχαιολόγος Thierry Van Compernolle, εδημοσίευσε τον πρώτο αρχαιολογικό χάρτη της επικράτειας του Soleto το 1991. Και 68 ευρήματα εντός των τειχών του. Και άλλα από την Masseria Colamaria (2 χλμ. βόρεια, στον δρόμο προς Ρουδία / Rudiae). Σπό την Violeddra (ΝΔ της πόλης) και από το Corigliano d'Otranto (1 χλμ.) στον δρόμο που συνέδεε το Soleto με το Muro Leccese.
Τμήματα αρχαίων τειχών, της μεσσαπικής κρητικής πόλης, που είχαν χαθεί, ήλθαν στο φως στο βόρειο τμήμα τους, στις τοποθεσίες Quattrare, Rangali, Convento και Fontanelle. Η βάση τους χρονολογείται στον 8ο - 7ο αιώνα π.Χ. Αποτελείται από μια διπλή σειρά τετράγωνων καρπαρόλιθων, διαστάσεων 1,60 x 0,70 μ.. Οι εξωτερικοί ήταν διατεταγμένοι σταυρωτά και οι εσωτερικοί κατά μήκος. Ανάμεσα στις δύο σειρές υπάρχει ένας ισχυρός τοίχος από ξερολιθιά, πάχους περίπου 3 μ. για συνολικά πάνω από 6 μ. Με την ξηρασία του 2000, μια μεγάλη ρωγμή στο έδαφος αποκάλυψε ένα… δεύτερο τείχος της πόλεως, προς τα βόρεια μεταξύ των τοποθεσιών Mega και της Via delle Miniere, που χρονολογείται στον 4ο - 3ο αιώνα π.Χ. Αυτά τα διπλά τείχη παρατηρούνται σε όλες τα μεγάλες μεσσαπικές – κρητικές πόλεις όπως η Manduria, το Vaste, το Ugento και το Muro Leccese και μπορούν να εξηγηθούν είτε λόγω επέκτασης της πόλεως, είτε ως καλύτερη άμυνα μετά τους πολέμους με τον κοντινό Τάραντα. Η αμυντική τεχνική των διπλών τειχών εγκλώβιζε τους επιτιθέμενους σε δύο τοίχους και εύκολα τους κτυπούσαν από ψηλά, με ακόντια, βέλη και σφεντόνες, κλπ.
Το 2011 εντοπίσθηκε η βόρεια πύλη της πόλεως και ένας δρόμος που έτρεχε εσωτερικά και παράλληλα με το δεύτερο τείχος της πόλεως. Δύο άλλοι δρόμοι που ξεκινούσαν από τα βόρεια και τα νότια του Quattrare συνέκλιναν στην σημερινή διασταύρωση των Via Machiavelli και Viale Italia, όπου εκτείνεται το πρώτο τείχος της πόλης.
Στην περιοχή Violeddra, σε ένα μεγάλο οροπέδιο με θέα στην πεδιάδα της σημερινής Γαλατινής, ευρέθησαν ίχνη θρησκευτικών πρακτικών (θραύσματα βωμού και πήλινα αγγεία για μαγείρεμα), όπως και στην περιοχή Quattrare, αναθήματα και θραύσματα κεραμικών. Ένα «Μεσσαπιακό Αρχαιολογικό Πάρκο» εγκαινιάσθηκε, πριν από αρκετά χρόνια, αλλά δεν είναι επισκέψιμο…
Η πόλη, όπως και οι περισσότερες μεσσαπικές κρητικές τοποθεσίες, ισοπεδώθηκε με την ρωμαϊκή κατάκτηση του Σαλέντο, μετά τους πολέμους κατά του Αννίβα. Σώζονται ερείπια μιας ρωμαϊκών χρόνων «βίλας rustica», του 150 π.Χ. ήλθαν στο φως στο κτήμα Paparusso, στην ανασκαφική εκστρατεία του 2011.
Οι ανασκαφές σε διάφορες μεσσαπικές κρητικές ταφές, που βρέθηκαν σε δύο πολύ διακριτά οικιστικά στρώματα, έδειξαν επίσης ότι η αρχαιότερη χρονολογείται στον 8ο - 7ο αιώνα π.Χ. με τις τυπικές ωοειδείς καλύβες (Κρητών Ιαπύγων), που χαρακτηρίζονται από τοίχους από λασπότούβλα σε κτυπημένο στρώμα και με στέγη από πλεγμένα κλαδιά. Είχαν τρύπες στην βραχώδη όχθη για πόλους στήριξης.
Τα ανώτερα στρώματα ήταν πλούσια σε μεσσαπική-κρητική κεραμική. Χρονολογούνται στον 6ο - 5ο αιώνα π.Χ. Όταν από τις διάσπαρτες καλύβες η πόλις προχωρά σε σπίτια, ευθυγραμμισμένα κατά μήκος ενός οδικού άξονα. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από υψηλό επίπεδο ακατέργαστων τούβλων και ξύλινους στύλους, με βάση από μπλοκ καρπαρόλιθου και πέτρας Λέτσε. Η κεραμοσκεπή στηρίζεται σε κατασκευή από ξύλινα δοκάρια.
Οι ταφές τύπου «inhumation» αποτελούνται στην πλειονότητα των περιπτώσεων από πλάκες πέτρας Lecce και στέγες σε πλάκες carparo. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχαν σαρκοφάγοι. Αυτά που βρέθηκαν μέχρι τώρα (περίπου 50) ευρίσκονται σε ολόκληρην σχεδόν την κατοικημένη περιοχή και συχνά βρίσκονται στην εσωτερική αυλή των κατοικιών (οικογενειακοί τάφοι) ή κοντά στην διάταξη των τοίχων.
Εκτός από τα ασημένια κοσμήματα, τα χαρακτηριστικά κόλουρα βάρη αργαλειού από τερακότα, σε σχήμα πυραμίδας, εμφανίζονται συχνά σε γυναικεία κτερίσματα. Ορισμένα από αυτά έχουν τυπωμένα μοτίβα ή φιγούρες [συμπεριλαμβανομένου του ηλίου(*)] ως ένα είδος «εμπορικού σήματος».
Στην περιοχή γύρω από το εκκλησάκι της Santa Venerdia, στα βόρεια της πόλεως, επιβεβαιώθηκε η παρουσία σε μια έκταση περίπου 3 εκταρίων οικισμού, που χρονολογείται από την ιαπυγική κρητική έως την ρωμαϊκή περίοδο.
Αλφαβητικώς:
- Βαλέτιον / Balétion (ΒΑΛ), Αλέτιον / Aletium, Αλέζιο (όπως η ακαρνανική πόλη Αλυζία), Βαλέθα[5]
- Βάστα (όπως η αρκαδική πόλη) / (ΒΑΣ) Vaste
- Γράξα (ΓΡΑΧΑ)[6] - καμμία πηγή – ίσως Γραία (> Γραικοί - όπως η βοιωτική πόλη) – ίσως η Καλλίπολη; Πόρτο Καίσαρα / Porto Cesareo / Scalo di Furno;
- Λιος (ΛΙΟΣ) Λεύκα (Στράβ. VI 6.3.5), ακρωτήριο Λευκής / Leuca
- Λύκτος (όπως η κρητική πόλη), Λίκτος (ΛΙΚ), Κάστρο Αθηνάς / Castrum Minervae, Κάστρο
- Μιός (Μυούς; - όπως η ιωνική πόλη) (ΜΙΟΣ) - καμμία πηγή - Muro Leccese;
- Ναρετόν > (ΝΑΡ) Neretum, Νάρντο, Ναρδώ, Νάρητος, Νήριτος (όπως το βουνό της Ιθάκης), κλπ.[7]
- Οζάν (ΟΖΑΝ), Uzentum, Ουτζέντο[8]
- Σολλυτος (ΣΟΛ) Soletum desertum, Σολέτο
- Στύβαρις (ΣΤΥ) - καμμία πηγή- Cavallino / Στερνατία;
- Τάρας (ΤΑΡΑΣ), Tarentum, Τάραντας
- Υδρούς / Ύδρα / Hydrus (ΗΥΔΡ) Hydruntum, Οτράντο
- Υρία (όπως η βοιωτική πόλη), Θουρία (ΥΡΙΑ), Thuria sallentina (Τ. Λίβ.), Roca Vecchia.
Ο «Χάρτης του Σολέτο»
Το 2003 ανακαλύφθηκε θραύσμα αγγείου (όστρακο) με χάρτη της περιοχής, που χρονολογήθηκε στο 500 π.Χ., και θεωρείται ο αρχαιότερος χάρτης του κόσμου! Όμως η αυθεντικότητά του έχει αμφισβητηθεί.
Ο χάρτης είναι, ίσως, ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα, καθώς υποδεικνύει τα ονόματα των μεσσαπικών-κρητικών πόλεων και την γεωγραφική τους θέση! Ανακαλύφθηκε μέσα σε ένα μεγάλο μεσσαπικό κρητικό κτήριο, στις 21 Αυγούστου 2003 στο Soleto, από τον Βέλγο αρχαιολόγο Thierry Van Compernolle. Μαρτυρά τις σχέσεις που υπήρχαν μεταξύ των Ιαπύγων και των Μεσσαπίων Κρητών και των λοιπών Ελλήνων, τον 5ο αιώνα π.Χ., που δεν εξερευνήθηκαν ακόμη σε βάθος…
Από τα 13 ονόματα πόλεων, τα δυο προέρχονται από ελληνικές αποικίες (Τάρας και η άγνωστη Γράξα) και οι υπόλοιποι είναι από μεσσαπικές-κρητικές. Πέντε εξ αυτών εμφανίζονται για πρώτη φορά και ένα είναι δύσκολο να αποδοθούν. Αναγνωρίζονται τα ονόματα: Otranto, Nardò, Ugento, Soleto και Leuca γραμμένα στα μεσσαπικά κρητικά. Στα πλάγια υποδεικνύονται σχηματικά το Ιώνιο Πέλαγος και η Αδριατική θάλασσα που συμβολίζονται με τετράχρονο σίγμα.
Επάνω δεξιά μια παραθαλάσσια τοποθεσία, που αντιστοιχεί στην σημερινή Roca Vecchia, ταυτίστηκε με την Θουρία / Thuria Sallentina.
Σήμερα το έκθεμα σώζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Τάραντα.
Πρόκειται για ένα θραύσμα μαύρου σμάλτου αττικού αγγείου, ένα όστρακο του οποίου οι διαστάσεις είναι 5,9 Χ 2,9 εκατ. και στο οποίο είναι χαραγμένη η ακτογραμμή της χερσονήσου Σαλέντο. Οι θέσεις των πόλεων υποδεικνύονται με τελείες, όπως και στους σύγχρονους χάρτες.
Από τη γραφή που κόπηκε στα δύο πάνω δεξιά που αντιστοιχεί στην σημερινή τοποθεσία της Roca Vecchia, είναι σαφές ότι ο αρχικός χάρτης θα ήταν μεγαλύτερος από το θραύσμα που μας έχει φτάσει έως σήμερα.
Ο χάρτης δείχνει επίσης πώς οι αρχαίοι Έλληνες ενδιαφέρονταν για την αναπαράσταση γεωγραφικών περιοχών, με χάρτες, πριν από τους Ρωμαίους. Ως εκ τούτου η ανακάλυψή του παρουσιάζει στους ιστορικούς το πρόβλημα της αναθεώρησης και επανεξέτασης των απαρχών της αρχαίας χαρτογραφίας. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι υπάρχοντες κλασσικοί χάρτες είναι ρωμαϊκών χρόνων και έχουν χρονολογηθεί μετά την γέννηση του Χριστού.
..................................................................
Κι άλλοι ελληνικοί και ελληνόφωνοι πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν στην περιοχή κατά το τέλος της αρχαιότητας (3ος - 4ος αιώνας μ.Χ.), μεταφέροντας τον ελληνικό και βυζαντινό πολιτισμό.
Μετά την κατάκτηση του Σαλέντο από τους Νορμανδούς πέρασε στον οίκο του Ανζού.
Με την ανακήρυξη της Ναπολιτάνικης Δημοκρατίας (10.2.1799) ένα κύμα Ιακωβίνων ακολούθησε τους Έλληνες Ιγνάτιο και Φερδινάνδο / Ignazio και ο Ferdinando Greco, τον Giuseppe Guglielmi και τον Vincenzo Sabati και φύτεψαν το δένδρο της ελευθερίας, σύμβολο της δημοκρατίας, στην πλατεία με πρωτοβουλία του δημάρχου Μάρκελλου του Έλληνα / Marcello Greco. Ο πληθυσμός φόρεσε κόκκινα σκουφάκια, κρατούσε σημαίες και τρίχρωμες κονκάρδες. Οι γαλλικής καταγωγής Βουρβόνοι και η αντίδραση των Σανφεντιστών δεν άργησαν να βάλουν τους υπεύθυνους στη φυλακή…
Η Καρβοναρία (που ιδρύθηκε ήδη το 1816, μετά την επιστροφή των Βουρβόνων στην Νάπολι), πλήρωσαν ακριβά και με άγρια καταστολή το κίνημά τους. Ο κατάλογος των ονομάτων που συνέταξε ο δικαστής το 1829 περιλαμβάνει πολλούς Έλληνες Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στην αγροικία La Torre στο δρόμο προς το Corigliano. Το Σολέτο καθιερώθηκε ως αρχηγός περιφέρειας, με τον νόμο 132 / 1806 του Βασιλείου της Νεάπολης, μέχρι την προσάρτησή του στο Βασίλειο της Σαρδηνίας και την ενοποίηση της Ιταλίας το 1860 - 1861. Η περιφέρεια Soleto περιελάμβανε τους δήμους Soleto, Στερνατία, Martignano και Zollino. Οι λειτουργίες της περιφέρειας αφορούσαν αποκλειστικά την απονομή της δικαιοσύνης και ανατέθηκαν σε δικαστή, που διέμενε στην πρωτεύουσα του δημοτικού διαμερίσματος και διοριζόταν από τον κυρίαρχο κυβερνήτη.
Αξιοθέατα
Άξια λόγου στην πόλη είναι τα έργα υδρεύσεως: Η παροχή νερού στο προϊστορικό έως και το μεσαιωνικό Soleto ήταν εγγυημένη από πολλές δεξαμενές (υπόγειες κοιλότητες εν μέρει φυσικές και εν μέρει σκαμμένες στην πέτρα), που συγκέντρωναν το νερό της βροχής (αφού η πόλη ήταν στην κορυφή ενός οροπεδίου). Ακόμη και σήμερα, πολλά πηγάδια είναι ορατά στο κέντρο της πόλης. Λέγονται (από την ελληνική ρίζα πο- για τα ύδατα > Ποσειδών, ποταμός, κλπ.) > pozzelli / li Puzzieddhri, στα grico φρέατα / ta Fréata. Είναι και μνημεία του τοπικού αγροτικού πολιτισμού όλης της Ελλάδας του Σαλέντο. Αποτελούσαν για αιώνες θεμελιώδη πηγή για την επιβίωση της κοινότητας και των αγροκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων. Οι αρχαϊκές δεξαμενές νερού είναι παρόμοιες με τις στέρνες των ελληνικών πόλεων του 8ου αιώνα π.Χ. Οι υπόγειες κοιλότητες έχουν θόλους, εν μέρει φυσικούς και εν μέρει τρουλλοειδείς, από ξερολιθιές με άνοιγμα στην κορυφή. Το στόμιο του πηγαδιού αποτελείται από έναν ενιαίο λίθο από πέτρα του Λέτσε, διάτρητο στο κέντρο, διαστάσεων περίπου 100 x 100 x 50 εκατ. που στηρίζεται στην κορυφή της στέρνας. Το μέσο βάθος αυτών των δεξαμενών είναι 7 - 10 μ. Μερικές αλληλοεπικοινωνούν μεταξύ τους για να σχηματίσουν μια ομάδα 5 - 10 στομίων!
Η ελληνοβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Στεφάνου (14ου αιώνα) είναι εξ ολοκλήρου τοιχογραφημένη με εικόνες καθαρής βυζαντινής τεχνοτροπίας. Καλλιτεχνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η απεικόνιση της Εσχάτης Κρίσεως, 14ου αι.
Η εκκλησία της Παναγίας Madonna delle Grazie, που προσαρτήθηκε στο μοναστήρι των Μικρασιατών, ξεκίνησε το 1601 και ολοκληρώθηκε το 1609 – βλ. επιστύλιο της πύλης εισόδου. Έχει έναν ξύλινο σταυρό του 17ου αιώνα, και μια τοιχογραφία του 15ου αιώνα της Παναγίας και του Θείου Βρέφους.[9]
Η εκκλησία της Παναγίας Madonna di Leuca, εκτίσθη παραγγελία της οικογένειας του Άγγελου Πατέρα του επίσης ελληνόφωνου χωριού Στερνατία, το 1766. Η Παναγία της Λεύκης, θεωρείται η προστάτις των χριστιανικών πλοίων κατά των Σαρακηνών.
Εορτές-Πανηγύρια
Ιδιαιτέρως εορτάζεται η Πομπή του νεκρού Χριστού τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου. Ένα τύμπανο και τρεις σάλπιγγες (δύο σύντομες και μία παρατεταμένες) προσκαλούν όλους τους κατοίκους του Σολέτο, όταν ακόμη δεν έχει φέξει, στην πομπή του νεκρού Χριστού. Στην εξόδιο ακολουθία συμμετέχουν η Αρχιεπισκοπή των Αγίων Ψυχών και του Υπεραγίου Ροδαρίου και η Αδελφότητα της Αγίας Οικογένειας. Η πομπή ανοίγει με τον Σταυρό και όλες οι γυναίκες ακολουθούν με αναμμένα κεριά και τραγουδούν ειδικά τραγούδια. Πίσω από τα αγάλματα που φέρονται στους ώμους, υπάρχει συγκρότημα που τραγουδά ειδικά τραγούδια του Άδη, που συνηθίζονται σε νεκρικές πορείες, όπως το «Sabbatu santu»:
Sabbatu santu fuscendu fuscendu,
tutte le femmene vannu chiangendu;
vannu chiangendu cu ddoja te core,
sabbatu santu: cuddhrura cu l'ove.
Μεγάλο Σάββατο τρέξτε, τρέξτε,
Όλες οι γυναίκες κλαίνε.
κλαίνε τόσο πολύ, που πονά η καρδιά τους,
Μεγάλο Σάββατο: Και ήδη ετοιμάζουμε την κουντούρα με τα αυγά
Ετοιμάζεται η εορτή του Πάσχα και τα παραδοσιακά γλυκίσματα της ημέρας: Έχουν ως βάση την αμυγδαλόπαστα. Και φρούτα (κλασσικά φραγκόσυκα με ή χωρίς το πράσινο φύλλο), το πασχαλινό αρνί με την κόκκινη σημαία της Ανάστασης - αληθινά έργα τέχνης. Την Δευτέρα του Πάσχα κάνουν την pascareddhra, με την τυπική κουντούρα με τα αυγά / cuddhrure cu l'ove. Πρόκειται για ζύμη ζαχαροπλαστικής, με ένα ή περισσότερα ολόκληρα αυγά (με όλο το κέλυφος) ψημένα στο φούρνο. Κόκορας με ένα αυγό στο κέντρο για τα αγόρια, και η κλασσική κούκλα με ένα αυγό στην κοιλιά για τα κορίτσια.
Κάθε Δευτέρα στην πόλη λειτουργεί η Εβδομαδιαία Αγορά (λαϊκή, παζάρι).
Παραδοσιακές τέχνες
Οι εντόπιοι φημίζονται για τα έργα από σφυρήλατο σίδερο με διακοσμητικά από σμάλτο, τις δαντέλες (τατσίνια, τόμπολο, με βελόνες σε σχέδιο, σε κυλινδρικό μαξιλάρι), τα έργα πέτρας και ξερολιθιάς, τα ξυλόγλυπτα από ελιά, την ζαχαροπλαστική (παστιτσιότι και φρουτόνι), κ.ά.
Κουζίνα
Όπως σε όλην την Ελλάδα του Salento, η κουζίνα περιλαμβάνει κρέας αλόγου (μαγειρεμένο ή κοκκινιστό με τομάτα (pezzetti), σαλιγκάρια (municeddhre), και για επιδόρπιο το παστιτσιότο (γεμισμένο με κρέμα) και το fruttoni (γεμισμένο με μαρμελάδα αχλάδι και καλυμμένο με σοκολάτα).
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.4.2007.
[1] γκρίκο: Sulíto > λατινικά Soletum > Soleto.
[2] Naturalis Historia, βιβλίο III.
[3] Βλ. ιστορικός Στέφ. Βυζάντιος.
[4] Η οικογένεια Αρκούδη καταγόταν από την Κέρκυρα. Το Palazzo Arcudi-Calò εκτίσθη στα τέλη του 16ου αιώνα από την οικογένεια και στην συνέχεια αγοράσθηκε από την οικογένεια Καλού / Calò που ήταν επίσης ελληνικής καταγωγής. Το οικόσημο της οικογένειας Calò είναι ένα φίδι τυλιγμένο γύρω από έναν κορμό δένδρου.
[5] Αρχαίο νόμισμα που βρέθηκε στο Alezio γράφει ΒΑΛΕΘΑΣ.
[6] Βρέθηκαν αρχαία νομίσματα με την γραφή ΓΡΑ.
[7] Αρχαίο νόμισμα γράφει ΝΑΡΗΤΙΝΩΝ.
[8] Αρχαίο νόμισμα που βρέθηκε στο Ugento γράφει OZAN.
[9] Το ξύλινο άγαλμα της Παναγίας με το Βρέφος, που υπέστη ζημιά στην πυρκαγιά του 1963 αποκαταστάθηκε πρόσφατα.
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου