Η έρευνα μας υποδεικνύει ότι το μνημείο του Καστά κατασκευάστηκε σε δύο κύριες φάσεις. Η πρώτη φάση πιθανότατα επικεντρώθηκε στην κατασκευή του ίδιου του ταφικού θαλάμου, ακολουθώντας ενδεχομένως παλαιότερους προσανατολισμούς ταφών της Εποχής του Σιδήρου στον λόφο, χωρίς πρωταρχική έμφαση στον ηλιακό προσανατολισμό.
Ωστόσο, στη δεύτερη φάση, έγιναν σημαντικές τροποποιήσεις και προσθήκες. Αυτές οι αλλαγές φαίνεται να ήταν σκόπιμες, με στόχο την ευθυγράμμιση συγκεκριμένων αρχιτεκτονικών στοιχείων με ηλιακά φαινόμενα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, με αποκορύφωμα το χειμερινό ηλιοστάσιο. Αυτή η δεύτερη φάση δημιούργησε μια εξελιγμένη αλληλεπίδραση φωτός και σκιάς, αντανακλώντας πιθανώς μια αλλαγή στον σκοπό του μνημείου ώστε να ενσωματώσει θέματα ανανέωσης και θρησκευτικού συμβολισμού, πιθανώς μέσω της επέκτασης ή τροποποίησης της υπάρχουσας δομής.
Με βάση τη μελέτη, η επέκταση ή η δεύτερη φάση κατασκευής του μνημείου Καστά φαίνεται να ενσωμάτωσε σκόπιμα τον ηλιασμό για να τονίσει βαθύτερους συμβολικούς και θρησκευτικούς σκοπούς. Η επέκταση δεν ήταν απλώς μια αρχιτεκτονική προσθήκη, αλλά μια προσαρμογή που στόχευε να δημιουργήσει μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ του ηλιακού φωτός και συγκεκριμένων χαρακτηριστικών του μνημείου καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, με ιδιαίτερη έμφαση στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Γιατί έγινε η επέκταση με βάση τον ηλιασμό:
* Θρησκευτικός Συμβολισμός: Η δεύτερη φάση φαίνεται να σηματοδοτεί μια στροφή προς την ενίσχυση θρησκευτικών πρακτικών. Οι ηλιακές ευθυγραμμίσεις, ειδικά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, συνδέονται άμεσα με θέματα θανάτου, ανάστασης και κοσμικής ανανέωσης, έννοιες κεντρικές σε πολλές αρχαίες λατρείες.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο ήταν κρίσιμο σημείο σε αρχαίες ελληνικές τελετές, συνδεδεμένο με τη Δήμητρα και την Περσεφόνη (π.χ., μήνας Αὐδναῖος, Ελευσίνια Μυστήρια). Η προοδευτική είσοδος και έξοδος του φωτός στο μνημείο, που κορυφώνεται με τον πλήρη φωτισμό της ταφικής κίστης στο ηλιοστάσιο, μπορεί να ερμηνευθεί ως σύμβολο της κάθοδου και επιστροφής της Περσεφόνης, αλλά και της ζωοδόχου δύναμής της ακόμη και μέσα στο σκοτάδι του χειμώνα.
Τα διακοσμητικά στοιχεία (ταύρος, ρόδακες, πιθανή απεικόνιση Κυβέλης) και η γνωστή λατρεία της Κυβέλης και του Άττι στην Αμφίπολη, τονίζουν θέματα αναγέννησης και κύκλων ζωής, που εναρμονίζονται πλήρως με τον ηλιακό συμβολισμό. Η μελέτη παραλληλίζει τη χρήση του φωτός με το Πάνθεον της Ρώμης, όπου οι ηλιακές ευθυγραμμίσεις συνδέονται με τη λατρεία της Κυβέλης.
Η ελεγχόμενη κίνηση του φωτό και αλληλεπίδραση του με αρχιτεκτονικά στοιχεία , που αποκαλύπτει συγκεκριμένους χώρους σε κρίσιμες στιγμές διατηρώντας παράλληλα μια αύρα μυστηρίου, παραπέμπει σε μυστηριακές τελετές όπου το φως έπαιζε ρόλο στη θεϊκή μύηση.
Πώς ομως σχετίζεται με τον νεκρό;
Η σκόπιμη χρήση του ηλιακού φωτός δεν αφορούσε μόνο αφηρημένες θρησκευτικές έννοιες, αλλά συνδεόταν άμεσα με την απόδοση τιμής και την προβολή του status του νεκρού (ή των νεκρών) που ενταφιάστηκε εκεί:
Η μνημειακή κλίμακα, η πλούσια εικονογραφία και ο ηλιακός φωτισμός παραπέμπουν σε πρακτικές που αργότερα υιοθετήθηκαν στα ρωμαϊκά μαυσωλεία, όπου ο ήλιος χρησιμοποιούνταν για να τονίσει τη θεότητα και την αιώνια κληρονομιά του ηγεμόνα.
Το μνημείο λειτουργούσε ως δήλωση υψηλής κοινωνικής θέσης, πιθανώς βασιλικής ή ελίτ, και ως πολιτικό σύμβολο δύναμης και νομιμοποίησης.
Η χρήση του ήλιου) για να συμβολίσει την εξουσία και τη σύνδεση με το θείο ήταν καθιερωμένη πρακτική στην ελληνιστική περίοδο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Μέγα Αλέξανδρο. Ο νεκρός πιθανώς επιδίωκε να συνδεθεί με αυτή την κληρονομιά, προβάλλοντας τον εαυτό του ως κοσμικό μεσολαβητή.
Η μελέτη μας διερευνά την υπόθεση ύπαρξης ενός αγάλματος που, φωτιζόμενο από τις Καρυάτιδες την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, θα μπορούσε να συμβολίζει θεατρικά την ηρωοποίηση ή τη θεοποίηση του νεκρού, ακολουθώντας μακεδονικές ταφικές παραδόσεις.
Συνολικά, η επέκταση και η ενσωμάτωση του ηλιασμού είχαν ως στόχο να εντάξουν τον νεκρό μέσα σε ένα ευρύτερο κοσμικό και θρησκευτικό πλαίσιο, συνδέοντάς τον με τους κύκλους της φύσης, τη θεϊκή εξουσία και την υπόσχεση της ανανέωσης ή της μεταθανάτιας ζωής, χρησιμοποιώντας το φως ως ισχυρό συμβολικό μέσο.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου