Ιαματικές πηγές Ικαρίας: Από τις πλέον ραδιενεργές του κόσμου!

  Του Γιώργου Λεκάκη

Η Ικαρία είναι φημισμένη για τις ραδιούχες ιαματικές πηγές της. Ανεκτίμητος φυσικός πλούτος. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 15 κυριώτερες ιαματικές πηγές του κόσμου και της Ελλάδος φυσικά… Ας μην ξεχνάμε ότι το κύριο βουνό της Ικαρίας, λέγεται Αιθερας…

Οι εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες των λουτροπηγών Ικαρίας ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Πρώτος που τις αναφέρει είναι ο ιστορικός Ηρόδοτος (προηγήθηκε του Ιπποκράτη), περιγράφοντας μάλιστα αρκετές από αυτές τις ιαματικές πηγές.

Γενικώς στο νησί έχουν πιστοποιηθεί 10 ιαματικές πηγές, από τις πλέον ραδιενεργές του κόσμου.

Η θερμοκρασία τους φθάνει έως τους 60ο C και η ραδιενέργειά τους ποικίλλει, από 230 έως 355 μονάδες Μάχε!

Γνωστές πηγές από την αρχαιότητα, τόσο φημισμένες, που η Ικαρία είχε ιαματικό… τουρισμό ήδη από τον 5ο αι. π.Χ. Αλλά μόλις από το 1912 και μετά επαναξεκίνησε η οργανωμένη αξιοποίησή τους. Την υψηλή ραδιενέργεια των πηγών της Ικαρίας διαπίστωσε πρώτος ο Μ. Περτέσης (1936 – 1938). Μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτές έδειξε η αμερικανική αποστολή της UΝRA στο νησί.

Τα λουτρα στα Θερμα Ικαρίας σε επιστολικο δελταριο του 1955

Στις αρχές τις δεκαετίας του 1950 και η Διεθνής Συνομοσπονδία Αναπήρων, εξέφρασε ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Iκαρία, για εγκαταστάσεις που θα έφερναν στο νησί πολλούς ασθενείς της, αλλά η συμφωνία ναυάγησε. Η πρώτη μελέτη της αξιοποιήσεως των θερμομεταλλικών πηγών της Ικαρίας έγινε το 1962 από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η παραλία των Θερμών

Οι πηγές ανά περιοχή:

ΘΕΡΜΩΝ

Εδώ, όπως μαρτυρά η λέξις, ευρίσκεται το κυριώτερο σύνολο πηγών. Στα Δ. του Αγ. Κήρυκου, αναβλύζουν 5 πηγές (33,5 – 58,7οC)[1], υψηλής ραδιενέργειας, γνωστές από την αρχαιότητα (έχουν βρεθεί θραύσματα λουτήρων, υδραγωγείο). Φημισμένη αρχαία λουτρόπολη στην περιοχή, για την οποία προσέρχονταν κι απ’ τα παράλια της Μ. Ασίας! Οι αρχαίες Θερμαί ήταν λίγο ανατολικότερα από τα σημερινά Θέρμα. Τον 3ο αι. π.Χ. μετονομάσθηκαν σε Ασκληπιείς. Οι κάτοικοί λέγονταν Ασκληπιάδες / Ασκληπιείς ή «Ασκληπιείς του Αιγαίου», προς τιμήν του ισόθεου Ασκληπιού, που δείχνει πόση φήμη είχαν, λόγω των υδροθεραπευτηρίων αυτών. Αλλά η πόλις βυθίσθηκε από σεισμό κατά την ρωμαϊκή εποχή (τέλη του 2ου  – αρχές του 1ου π.X. αι.) – αλλά και η πτώσις του Ικάρου στο νησί, συμβολίζει ανάλογο φαινόμενο από σώμα εξ ουρανού! Η βύθιση του ασκληπιείου αυτού επέφερε οικονομικό μαρασμό στο νησί! Οι βυθισμένες Θερμαίς λέγονται τώρα Χαλασμένα Θέρμα, αλλά οι πηγές τους ρέουν ακόμη και δεν είναι διόλου… χαλασμένες… Ευρίσκονται στην φύση, δίπλα στην θάλασσα! Το Θερμό και το Χλιό[2] Θερμό είναι οι δυο πιο γνωστές πηγές στα Θέρμα. Απ’ τα βράχια το αχνιστό νερό εκβάλλει στην θάλασσα, αφού βάψει κόκκινο το χώμα. Επίσης μπορεί κανείς να απολαύσει φυσικό ατμόλουτρο (σάουνα) μέσα σε σπηλιά.

Ευεργετικές για:

• αναπνευστικές διαταραχές, αναπνευστικού,
• αγκυλώσεις,
• αρθρίτιδες,
• αρθρώσεων παθήσεις,
• γυναικολογικά,
• δερματικές,
• ενδοκρινών αδένων (διαταραχές),
• μυΐτιδες,
• νευραλγίες,
• νευρικού συστήματος (παθήσεις),
• νευρίτιδες,
• ουρική αρθρίτιδα,
• παραμορφωτικές αρθρίτιδες,
• ρευματισμούς (χρόνιους),
• ρευματοπάθειες,
• σπονδυλοαρθρίτιδες,
• ψωρίαση.

Οι 5 από τις κυριώτερες ιαματικές πηγές των Θερμών:

• του Σπηλαίου,
• του Παμφίλη,
• του Κράτσα,
• της Αρτέμιδος και
• του Απόλλωνος.

Σήμερα λειτουργούν τρία λουτροκαταστήματα στα Θέρμα: Σπηλιά, Απόλλωνας, Κράτσα. Τα δύο διαχειρίζονται από τον Δήμο Ικαρίας, το άλλο από ιδιώτη. Συγκεκριμένα:

Δημοτικά Λουτροκαταστήματα:

Σπηλιά: με περιεκτικότητα ραδίου 10 μονάδες Mache. Προσφέρεται για spa. Βρίσκεται στην παραλία των Θερμών μέσα σε μια φυσική σπηλιά και διαθέτει ατμόλουτρο, σάουνα για 15 άτομα και δυο πισίνες με υδρομασάζ για 6-7 άτομα, η κάθε μία, με χλωριονατριούχο νερό (που ανανεώνεται). Έχει 4 ντουζιέρες γλυκού νερού (και μια επί πλέον ντουζιέρα για άτομα με ειδικές ανάγκες).

Απόλλων: με περιεκτικότητα σε ράδιο 584 Mache. Βρίσκεται στην πλατεία των Θερμών, επάνω από την παραλία. Με 26 μεγάλους λουτήρες (μπανιέρες) από τους οποίους οι δυο καμπίνες φιλοξενούν 2 άτομα (2 μπανιέρες) και δυο άλλοι έχουν την δυνατότητα χρήσης υδρομασάζ, για όσους το επιλέξουν. Υπάρχουν καμπίνες όπου ο λουόμενος μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στο νερό του Σπηλαίου ή του Απόλλωνος. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα μίξης των δύο πηγών. Οι εγκαταστάσεις προσφέρονται και για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Κράτσα: με περιεκτικότητα σε ράδιο 484 Mache. Η πηγή και το ιδιωτικό λουτροκατάστημα Κράτσα βρίσκονται στο κέντρο των Θερμών.

ΑΓΙΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ

Οι πηγές της ευρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Κήρυκου, επάνω από το Διοικητήριο, στην νότια Ικαρία: Σε απόσταση πολύ κοντά από τα Θέρμα, μπορεί να επισκεφθεί κανείς και άλλες τρεις ιαματικές πηγές, με τις δύο μάλιστα εξ αυτών να είναι υπαίθριες:

Η περιεκτικότητά της σε ράδιο είναι 450 μονάδες Mache. Αναβλύζει από την θάλασσα. Η πηγή που παλιά λεγόταν Μουσταφά από το όνομα ενός γηραιού Τούρκου Διοικητή που ξαναβρήκε την υγειά του στα θαυματουργά νερά της. Λέγεται και Λίτζα, ίσως εκ των λιντζαίων, καταχθονίων πλασμάτων που ζουν, κατά την παράδοσή μας σε υπόγειες σπηλιές και ύδατα.

Η Πηγή Ασκληπιού (35,5 – 55,5οC), είναι ευεργετική για:

• αγκυλώσεις,
• αρθρίτιδα (παραμορφωτική),
• αρθρώσεων παθήσεις,
• γυναικολογικά,
• νευρικού συστήματος,
• ρευματοπάθειες,
• σπονδυλοαρθρίτιδα.

ΘΕΡΜΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Δυτικά του Αγ. Κηρύκου στον οικισμό της Λευκάδας, στον παραλιακό δρόμο από Άγιο Κήρυκο προς Ξυλοσύρτη. Δύο αναξιοποίητες ιαματικές πηγές θαυματουργές για δερματικές παθήσεις.

Χλιό: με χλιαρό νερό, με περιεκτικότητα σε ράδιο 32 Mache,

Θερμό: η πιο θερμή πηγή της Ικαρίας, με περιεκτικότητα σε ράδιο 9 Mache. Και οι δύο παραπάνω πηγές καταλήγουν στην θάλασσα. Όποιος θέλει, μπορεί και να κολυμπήσει, συνδυάζοντας το ζεστό με το κρύο θαλάσσιο μπάνιο.

ΞΥΛΟΣΥΡΤΗ

Αναβλύζει ιαματική πηγή, μόλις 10 μ. από την θάλασσα. Οι εντόπιοι την λεν «Αθάνατο νερό» εν χρειάζεται να σας πω γιατί. Το νερό της πηγής αυτής είναι:

• διουρητικό και
• βοηθά στην αποβολή λίθων και άμμου από τα νεφρά και την κύστη.

Εκεί κοντά και η γλυπτή Γριά του Κακοπέρατου. Κατά την τοπική παράδοση, μια μάνα κατέβαινε κάθε μέρα στην παραλία αυτήν, ανυπομονώντας να επιστρέψει στην Ικαρία, ο ξενητεμένος γιος της. Κάποτε πληροφορήθηκε ότι το καράβι, με το οποίο εταξείδευε ναυάγησε και ότι ο γιος της πνίγηκε… Τότε ο Θεός την λυπήθηκε και την… πέτρωσε. Άλλη παράδοση λέει πως η ηλικιωμένη γυναίκα ειρωνεύτηκε τον… Μάρτη κι εκείνος για να την εκδικηθεί την… πάγωσε (πάγος = πέτρα)… Στην δεκαετία του 1950 ο γλύπτης Ν. Ίκαρης, λάξευσε την γυναίκα σε βράχο της παραλίας, αλλά με την μορφή κοπέλλας…

ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Άλλη ιαματική πηγή της Ικαρίας εντοπίζεται στην ΒΑ. ακτή του νησιού, η Πηγή της Αγίας Κυριακής. Θερμοπηγή στον μικρό οικισμό της Αγίας Κυριακής, στην ευρύτερη περιοχή του Φάρου / Φανάρι Ικαρίας. Πολύ κοντά στο αεροδρόμιο. Εύκολη πρόσβαση με χωματόδρομο. Η πηγή της αναβλύζει από την θάλασσα. Πρόχειρες φυσικές γούρνες. Μπορεί να συνδυάσει κανείς ζεστή και κρύα υδροθεραπεία.

Ενας μικρος διαμορφωμενος με πετρες χωρος συγκρατει το ζεστο νερο μεσα στην θαλασσα Γυρω εγκαταλελειμμενα σπιτια Απο εδώ υπεροχο ηλιοβασιλεμα

Θεραπευτικές Ιδιότητες των Ιαματικών Πηγών της Ικαρίας

Οι ιαματικές πηγές Ικαρίας είναι μεταξύ των πιο ραδιούχων[3] πηγών του κόσμου! Ανήκουν στην κατηγορία των υπέρθερμων ραδιούχων αλιπηγών. Διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την ένταση του ραδονίου και την θερμοκρασία.

Την υψηλή ποσότητα ραδονίου των πηγών της Ικαρίας διαπίστωσε πρώτος ο Μ. Περτέσης (1936 – 1938). Η πρώτη μελέτη αξιοποίησης των θερμομεταλλικών πηγών της Ικαρίας έγινε το 1962 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α. Κ. Μακρή). Σύμφωνα με την μελέτη του Υπουργείου Συντονισμού (1980), παρατηρούνται αλλαγές στην συγκέντρωση του ραδονίου και στην χημική σύσταση των πηγών.

Τα ύδατα των θερμομεταλλικών πηγών Ικαρίας θεωρούνται κατάλληλα για την θεραπεία των παρακάτω παθήσεων:

• αγκυλώσεις, αναπνευστικού συστήματος σιαταραχές
• αρθρίτιδα ουρική.
• γεννητικές παθήσεις, γυναικολογικές παθήσεις.
• γυναικεία προβλήματα σύλληψης
• δερματικές
• ενδοκρινικά (διαταραχές των ενδοκρινών αδένων.)
• καρκίνο,
• ρευματισμοί υπόξεις και χρόνιοι και διάφορες μορφές αρθρίτιδας (ρευματικές αρθρίτιδες).
• νευραλγίες, νευρίτιδες, μυϊτιδες.
• νεφρίτιδες κυκλοφορικού συστήματος (ορισμένες περιπτώσεις ανωμαλιών του)
• παραλύσεις,
• Χότζκιν (ήπιες χημειοθεραπείες εναντίον Χότζκιν), κ.ά.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Οι 755 ως τώρα γνωστές ιαματικες πηγες της Ελλαδος”, 2016. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.1.2017.

• Θερμα Ικαρίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Περιέχουν υπέρθερμο – Cl-Na-K-Br-CO2 – μεταλλικό υπερτονικό-ραδιενεργό.

[2] Χλιό = χλιαρό.

[3] Δεν υπάρχει κίνδυνος από την ραδιενέργεια των θερμομεταλλικών πηγών κατά το λούσιμο, γιατί η ραδιενέργεια που έχουν οφείλεται αποκλειστικώς στο ραδόνιο, το οποίο και αποβάλλεται, και όχι σε άλατα ραδίου. Ακόμη ο τρόπος χρήσης των υδάτων μειώνει αισθητά το ποσόν της ραδιενέργειας.

arxeion-politismou.gr