Πού βρίσκονται τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα!.. (2)

«Η γνώσις είναι δύναμις»

ΝΑΙ!… Είναι γεγονός!… Κατόπιν μακροχρόνιων και πολλαπλών αγώνων, αλλά και πολλών θυσιών και προσωπικών αγωνιών, ετοιμάσαμε ήδη τον Β΄ Τόμο του βιβλίου μας : «Πού βρίσκονται τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα», που με τόση αγάπη και θέρμη αγκάλιασε ο Έλληνας αναγνώστης!.. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το βιβλίο αυτό, μετά από τόσα χρόνια κυκλοφορίας εξακολουθεί να αποτελή το επίκεντρο του ενδιαφέροντος χιλιάδων αναγνωστών – και όχι μόνον!…
Με ιεράν συγκίνησιν ενθυμούμαι –και το εννοώ αυτό- τον εξαίρετο, τίμιο, και αδελφικό μου φίλο, τον Κώστα Σπίνο, όταν αποφασίσαμε για πρώτη φορά να εκδώσουμε το έργο αυτό από τις Εκδόσεις «Θέογνις» της γλυκυτάτης φίλης μου και τόσο ευγενικής κυρίας Αθηνάς Μήλεση, που το παρουσιάζαμε –ιδίοις εξόδοις- σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια των Αθηνών και της Βορείου Ελλάδος!.. Τι συγκίνηση αλήθεια και μόνον που το αναλογίζομαι!… Ας είναι… Τα σταυροδρόμια της ζωής είναι πολλά και κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να συμβή στο μέλλον!..
Από τότε πέρασαν 5 ολόκληρα χρόνια!… Το βιβλίο επανεκδόθηκε από τις Εκδόσεις του φίλου μου Δημοσθένη Λιακόπουλου και έκτοτε το έργο κυκλοφορεί σε ακατάπαυστο και χωρίς σταματημό, θα λέγαμε, ρυθμό.
Σήμερα, εν σωτηρίω έτει 2005, είμαι εις την ευχάριστον θέσιν να ανακοινώσω την ολοκλήρωσιν του Β’ Τόμου του βιβλίου αυτού με άκρως συγκλονιστικά και αποκαλυπτικά στοιχεία!… Ένα μονάχα θα σας πω για να κρατηθείτε από την θέση σας: Όπως ακριβώς αποκαλύψαμε στον Α΄ Τόμο του έργου μας πού βρίσκονται πάνω από 200.000 αρχαία ελληνικά και βυζαντινά χειρόγραφα, έτσι και τώρα αποκαλύπτουμε στον Β΄ Τόμο πού βρίσκονται άλλες τόσες χιλιάδες τόμοι αρχαίων ελληνικών και βυζαντινών χειρογράφων με συγκεκριμένα στοιχεία και πηγές!…Κι όχι μόνον!.. Βρήκαμε ακόμη και άγνωστα αρχαία ελληνικά έργα που τα έχουν ενταφιάσει καλά οι «φιλέλληνες» φίλοι μας, τα οποία φέρνουμε για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητος (!)…

ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠ’ ΤΑ ΠΑΛΙΑ…

Το ξέρω πως συγκινείσθε!.. Πώς θέλετε να μάθετε και άλλα πολλά!… Επειδή, όπως αντιλαμβάνεσθε, το θέμα είναι τόσο σοβαρό και θα επανέλθω, θα σας βάλω να διαβάσετε μια παλιά συνέντευξή μου για το «Πού βρίσκονται τα αρχαία ελληνικά; χειρόγραφα», ώστε να έχετε μία σύνδεση με το πρώτο μας έργο, και αμέσως μετά να θα επανέλθω με τα άκρως συγκλονιστικά και αποκαλυπτικά στοιχεία:

-Κύριε Σακκέτο, πώς σας ήρθε η ιδέα να γράψετε αυτό το βιβλίο;
-Χρόνια ολόκληρα με τυραννούσε μια σκέψη: Πως είναι δυνατόν εμείς που δώσαμε τα φώτα στην Οικουμένη να μένουμε στο σκοτάδι, κι αυτοί που ζούσαν στα δένδρα να θεωρούνται πιο μορφωμένοι από εμάς; Ο προβληματισμός αυτός γινόταν όλο και πιο έντονος μέχρι την ώρα που διάβασα το μνημειώδες έργο του Κωστή Παλαμά: «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου». Μέσα στο μεγάλο αυτό ποίημα περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο για τον «θάνατο των αρχαίων». Φανταστείτε την συγκίνηση μου όταν διαπίστωσα το ιερόν πάθος του εθνικού ποιητού να απόδειξη τι μεγάλη καταστροφή επήλθε στο Γένος με την φυγάδευση χιλιάδων αρχαίων ελληνικών χειρογράφων από τα Ορθόδοξα Χριστιανικά μοναστήρια της Ελλάδος στην Δύση! Καραβιές ολόκληρες. Τι άλλο να πω;
-Άλλος λόγος;
-Το γεγονός ότι στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Τσαριτσάνη, υπάρχει μια μεγάλη τοιχογραφία του 18ου αιώνος που δείχνει αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και προφήτες (όπως η Σίβυλλα) να κρατούν χειρόγραφα και να στηρίζουν την άμπελο του Χριστιανισμού! Κάτι που έκανα και εξώφυλλο του βιβλίου μας.

-Κύριε Σακκέτο, στην πολύχρονη αυτή ερευνά σας, ποία στοιχεία θεωρήσατε σημαντικά ώστε να καταστούν ορμητήριο της αποκαλυπτικής μελέτης σας;
-Το γεγονός ότι επί αιώνες τώρα μας τροφοδοτούσαν με την ιδέα ότι η γνώση των αρχαίων Ελλήνων βρισκόταν αποθηκευμένη μονάχα μέσα στην περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας. Μέγα ψεύδος!.. Σ' ολόκληρη την ελληνική και ρωμαϊκή επικράτεια υπήρχαν δεκάδες (ίσως εκατοντάδες) ελληνικές βιβλιοθήκες που φώτιζαν τον κόσμο απ' άκρου εις άκρον.
Να θυμηθούμε τις βιβλιοθήκες που επισημάναμε όχι μόνο στην Αθήνα (του Πλάτωνος, του Αριστοτέλους, του Πανταίνου, του Αδριανού κ.λ.π.), στην Αντιόχεια στο Αφγανιστάν, στην Πέργαμο, τις βιβλιοθήκες των Γυμνασίων, στην Ρόδο, στην Κω, στο Ταυρομένιον και σε πολλά άλλα σημεία της γης. Ήσαν τόσες πολλές οι βιβλιοθήκες της Αρχαίας Ελλάδος, ώστε η Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας να φαντάζει μπροστά τους σαν... παρωνυχίδα!
Για να αντιληφθούν οι αναγνώστες σας μέχρι ποίου σημείου είχε φθάσει το πνευματικό επίπεδο των προγόνων μας, θα σας θυμίσω το περίφημο πλοίο «Συρακοσία», ένα είδος εμπορικού πλοίου, που διέθετε, πέραν των άλλων, και βιβλιοθήκη για ανάγνωση των επιβατών!

-Τελικώς, κύριε Σακκέτο, ποιο συμπέρασμα βγάλατε από την ερευνά σας; Κάηκε ή όχι η Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας;
- Την Βιβλιοθήκη αυτή, που πρώτος οραματίστηκε ο Μέγας Αλέξανδρος και υλοποίησε ο Πτολεμαίος Α' ο Σωτήρ, προσπάθησαν να την πυρπολήσουν πολλές φορές. Την πρώτη επί Αυτοκράτορος Ιουλίου Καίσαρος (47 π.Χ.) η οποία μάλλον ήταν ασήμαντη διότι εκάησαν μερικοί κύλινδροι στις αποθήκες, που είχαν μεταφερθεί για να φορτωθούν στα καράβια που ήσαν στην παραλία. Εάν είχε γίνει σημαντική καταστροφή θα την ανέφερε πρώτος ο Ιούλιος Καίσαρ, που ήταν και λόγιος, μέσα στα έργα του ή τουλάχιστον κάποιοι ιστορικοί. Ο Στράβων, για παράδειγμα, που την επισκέφθηκε 20 χρόνια αργότερα την βρήκε ανέπαφη. Την δεύτερη επί Αυτοκράτορος Αυρηλιανού (270-273), όταν καταστράφηκε το παλάτι κατά την εισβολή στην Αίγυπτο των στρατευμάτων της βασίλισσας Ζηνοβίας στην Παλμύρα. Αλλά, όπως δείχνουν τα πράγματα χωρίς σημαντική ζημιά. Το ίδιο και την τρίτη φορά όταν ο χριστιανικός όχλος, επί Πατριάρχου Θεοφίλου (391 μ.Χ.), κινήθηκε εναντίον της βιβλιοθήκης του Σεραπείου, όπου είχαμε μεν μία καταστροφή, αλλά όχι της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας με τους 690.000 τόμους. Την τέταρτη φορά όταν ένας άλλος χριστιανικός όχλος κινήθηκε εναντίον της Υπατίας (370-415) και λέγουν ότι εστράφησαν κατά της Βιβλιοθήκης. Ίσως, να πρόκειται για την καταστροφή που αναφέραμε στο Σεραπείον, το οποίο διέθετε βιβλιοθήκη με 42.000 τόμους βιβλίων.
Η κυριότερη, όμως, καταστροφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας ήταν το 640 μ.Χ. επί Χαλίφου Ομάρ που έδωσε εντολή να καταστραφούν τα βιβλία με το σκεπτικό ότι: «Αν τα βιβλία συμφωνούν με το Κοράνιο να καταστραφούν, διότι είναι περιττά. Εάν διαφωνούν με το Κοράνιο να καταστραφούν διότι είναι επικίνδυνα». Πράγματι. Επί έξι ολόκληρους μήνες, 4.000 λουτρά εθερμαίνοντο με τους παπύρους, τις περγαμηνές και τα βιβλία της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας!

-Και τότε πως βγάζετε το συμπέρασμα ότι δεν εκάησαν τα βιβλία;
-Είναι εύκολο να το συμπεράνει κανείς με το εξής σκεπτικό:
α) Οι λόγιοι της εποχής είχαν την δυνατότητα να αφαιρέσουν όποια βιβλία θεωρούσαν χρήσιμα δεδομένου ότι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στην Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας για τα οποία βιβλία, ο τότε κατακτητής Αμρ δεν ενδιαφερόταν και τόσο πολύ μιας και δεν μπορούσε να τα διαβάσει. Άλλωστε ο χρόνος που κύλησε μέχρι να έρθει η απαντητική επιστολή του Χαλίφη Ομάρ προς τον Αμρ για την καταστροφή της Βιβλιοθήκης ήταν αρκετός (πάνω από ένα μήνα) για να μπορέσουν οι λόγιοι να αφαιρέσουν τα βιβλία της αρεσκείας των. β). Ακόμη και όταν καταστρέφονταν τα βιβλία στις διάφορες εστίες πυρός, πάλι οι διανοούμενοι είχαν όλον τον χρόνο να διασώσουν, ό,τι ήταν ωφέλιμο για τις επόμενες γενεές, γ). Αφού κάηκε η Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, που βρέθηκαν αμέσως 500.000 τόμοι (!!) για να την πλουτίσουν εκ νέου, όπως, αναφέρουν διάφοροι ιστορικοί; δ). Τέλος, για να καταλήξουμε στην ερευνά μας «ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ», αφού κάηκαν τα βιβλία, που βρέθηκαν τόσες χιλιάδες αρχαία ελληνικά και βυζαντινά χειρόγραφα που επισημάναμε εμείς;

-Με συγχωρείτε, κύριε Σακκέτο, αλλά πού επισημάνατε εσείς τόσα πολλά χειρόγραφα και γιατί τα έκρυβαν τόσον καιρό;
-Το που βρήκαμε τόσα πολλά χειρόγραφα, έχουμε τις πηγές και τις διαβεβαιώσεις μέσα στο βιβλίο μας, αφού εκεί μέσα ο αναγνώστης θα εκπλαγεί με τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις μας. Χαρακτηριστικά μόνον να σας πω, ότι βρήκαμε αρχαία χειρόγραφα ακόμη και μέσα σε βαλσαμωμένους ιερούς κροκοδείλους που φυλάσσονται στο Μουσείο Μπάνκροφτ, στο Μπέρκλεϊ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής!.. Κοντολογίς οι αναγνώστες θα μείνουν άναυδοι για τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις και τις επισημάνσεις πάνω από 200.000 χειρογράφων σε διάφορα μουσεία, βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές του κόσμου, που κάποιοι απέκρυπταν επιμελώς για να ιδιοποιούνται την «χαμένη γνώση» των Αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών Συγγραφέων!.. Έλα, όμως, που ο Θεός της Ελλάδος μας βοήθησε να τους βρούμε καινά τους αποκαλύψουμε!..
Ιδού, λοιπόν, η πνευματική – και τόσο ειρηνική- επανάστασις, που μπορεί να κάνει ο Έλληνας!… (1)

ΧΩΡΙΣ αμφιβολία, για να επανέλθουμε στο θέμα της εισαγωγής μας, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν ασχοληθεί μ’ αυτό καθ’ εαυτό το χειρόγραφο εις οιανδήποτε μορφήν κι αν έχει αυτό (πάπυρος, περγαμηνή, χαρτί κλπ). Ακόμη περισσότεροι όταν γνωρίζουμε πως πολλοί εξ αυτών για λόγους που δεν μπορούμε να εξετάσουμε δεν έχουν ασχοληθεί καν με την ιστορική διαδρομή που έχει το χειρόγραφο στην πορεία των αιώνων, όταν αυτό το πρωτοσυναντάμε, ως πάπυρο, στις πηγές του Νείλου και διαδίδεται σε όλη την τότε γνωστή επικράτεια.
Για όλα αυτά, βεβαίως, μιλάμε στον Α΄ τόμο του βιβλίου μας. Ωστόσο, θα ήταν παράλειψίς μας να αγνοούσαμε ορισμένα βασικά στοιχεία, που μπορούν να κάνουν τον αναγνώστη κοινωνό της ιστορικής αληθείας και γνώστη πολλών πραγμάτων, που έχουν να κάνουν όχι μόνον με την αρχαία ελληνική, αλλά και την βυζαντινή μας γραμματεία.
Και πώς μπορεί να εντάξη κανείς τον αναγνώστη στην ιστορική αλήθεια και μάλιστα όταν έχεις να κάνεις με το αρχαίο ελληνικό ή βυζαντινό χειρόγραφο;
Το χειρόγραφο, ακριβό από τη φύση του, γιατί εκτός από την ύλη του, συνήθως περγαμηνή, απαιτούσε επίπονη και επίμονη λεπτοδουλειά, δύσκολα έφθανε —δεν ήταν άλλωστε προορισμένο— σε κοινό ευρύτερο. Γι’ αυτό, η πρόσκτηση του από δασκάλους, σπουδαστές και λόγιους, απ' αυτούς δηλαδή που αποτελούσαν τους κυριότερους χρήστες του, ήταν τις περισσότερες φορές δυσχερής. Έπρεπε εντούτοις να βρεθούν τρόποι για να μπορούν να το αποκτούν αυτοί για τους οποίους ήταν χρήσιμο και απαραίτητο. Και η λύση βρισκόταν τελικά σε κάτι απλό και εφικτό: στην προσωπική τους εργασία, στην αντιγραφή δηλαδή των χειρογράφων από τους ίδιους τους χρήστες. Αυτό αποτέλεσε για πολλούς λόγιους και την απαρχή επαγγελματικής ενασχόλησης με την αντιγραφή κειμένων και έτσι, ορισμένοι τουλάχιστον, πέρασαν στην τέχνη του επαγγελματία αντιγραφέα, μέχρι την ώρα που το χειρόγραφο έφθασε και στα δικά μας χέρια, μιας και την ώρα που γράφονται οι σειρές αυτές το Ημερολόγιον γράφει το σωτήριον έτος 2005 μ.Χ.
Στην ιστορική αυτή πραγματεία δεν λησμονούμε το γεγονός ότι στην αρχαιότητα η λογοτεχνία των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων μόνο ως έναν βαθμό πρέπει να γίνεται κατανοητή με την έννοια της «εθνικής λογοτεχνίας», αφού μεταξύ των συγγραφέων που έγραψαν σε ελληνική και λατινική γλώσσα υπάρχουν, ασφαλώς, και πολίτες όλων σχεδόν των μεσογειακών χωρών.
Πάντα ταύτα, για να μην υπάρχουν ορισμένοι οι οποίοι παρερμηνεύουν τις προθέσεις του γράφοντος, αφού, όπως έλεγε και ο Καθηγητής Paul Kroh «δεν ήταν τόσο η καταγωγή ή ο τόπος προέλευσης των συγγραφέων όσο η χρή­ση της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας το στοιχείο που, δίπλα στη σημασία των έργων, υπήρξε το πιο αποφασιστικό για τη συμπερίληψη ενός συγγραφέα στο λεξικό μας» (2).
Ένα μόνον, για να αντιληφθή ο αναγνώστης την διάσταση της ιστορικής μας πραγματείας και γιατί αποδοθήκαμε σε έναν αγώνα για την αναζήτηση του χαμένου ελληνικού θησαυρού του πνεύματος: Όταν για παράδειγμα ο Δίδυμος ο Γραμματικός (2ος αι. π.Χ.) έλαβε τον χαρακτηρισμόν «βιβλιολάθας» διότι στην γεροντική του ηλικία δεν μπορούσε να θυμηθή τους 3.500-4.000 τίτλους έργων που είχε γράψει στην ζωή του (3), πώς έρχονται σήμερα ορισμένοι και μας λέγουν ότι δεν υπάρχουν τα αρχαία ελληνικά έργα;
Ίσως πολλοί νομίσουν ότι ο γράφων υπερβάλλει ή πως διάφοροι συναισθηματικοί λόγοι τον αναγκάζουν να παραμερίζη την λογική χάριν και μόνον διαφόρων «εθνικιστικών» η «τοπικιστικών»| λόγων. Είναι οι ίδιοι οι οποίοι παραγνωρίζουν την παρακάτω είδηση που διαβάσαμε στον αθηναϊκό Τύπο και η οποία μας κάνει να τρομάζουμε μπροστά στο μέγεθος της αγνοίας μας. Διαβάστε και θα καταλάβετε:
«Την ελπίδα ότι «θα υ­λοποιηθούν στο ακέ­ραιο τα σχέδια μας για το Βιβλίο» και όχι «η θεματική αυτή έκ­θεση, με την βοήθεια του Οργανισμού Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού, θα περιοδεύσει σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας μας και στην Κύπρο» ε­ξέφρασε χθες το μεσημέρι, στα εγκαίνια της έκθεσης παι­δικού βιβλίου στο Μετρό του Συντάγματος, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εκδοχών Βιβλίου, Γιώργος Ψιχάλας. «Το βι­βλίο», συμπλήρωσε με σκε­πτικισμό, «δεν ευτυχεί στη χώρα μας καθώς περισσότερα από 15.000 δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτερο­βάθμιας εκπαίδευσης παραμέ­νουν χωρίς βιβλιοθήκες. Το μείζον αυτό θέμα των σχολι­κών βιβλιοθηκών που θα θω­ρακίζουν τον πολιτισμό και την παιδεία στη χώρα μας πα­ραμένει μέχρι σήμερα έωλο». «Δεν πρέπει να παραλεί­ψουμε και την προσφορά της παιδικής λογοχεχνίας στη γλωσσική ανάπτυξη του παι­διού. Η επιλογή ενός βιβλίου μπορεί να αποτελέσει μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να έρθουμε πιο κοντά στα παι­διά», συγκατένευσε στα εγκαί­νια και η υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Μαριέττα Γιαννάκου, η οποία διάβασε εν συνεχεία στους μαθητές του 15ου Δημοτικού σχο­λείου Αθηνών τη μυθολογική αρπαγή της Ευρώπης.
Τα εγκαίνια «έκλεισαν» με τον χαιρετισμό του προέδρου του Οργανισμού Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού, Σταμάτη Μαύρου. «Το παιδικό βι­βλίο κομίζει την ανάπτυξη της βιβλιοφιλίας, αφού εισάγει το παιδί στη διαδικασία της ανάγνωσης σε συνθήκες παιδείας και πολιτισμικής δημιουρ­γίας», ανέφερε, μεταξύ άλ­λων, ο Στ. Μαύρος» (4)
-- Νεκρή, λοιπόν, η γνώσις;
-- Νεκρή!..
-- Κι όλα αυτά πότε;
-- Όταν σχεδόν όλες οι ελληνικές ή ξένες εγκυκλοπαίδειες ομιλούν για την γνώση των αρχαίων Ελλήνων και των Αιγυπτίων, που διέθεταν ακόμη και «βιβλία των νεκρών», διαβάσουμε παρακάτω:
«Το Βιβλίο των Νεκρών, είναι μία πλούσια Αιγυπτιακή συλλογή κειμένων νεκρικού τύπου, τα οποία από την αρχή του Νέου Βασιλείου (1580-1350 π.Χ.) αντιγράφονταν σε πάπυρο με πλούσια εικονογράφηση και συνόδευαν τον νεκρό στον τάφο. Προέρχεται, με πολλές παραλλαγές, από τα Κείμενα των Πυραμίδων (Αρχαίο Βασίλειο, 2600-2300 π.Χ.) και από τα Κείμενα των Σαρκοφάγων (Μεσαίο Βασίλειο, 2000 π.Χ.). Ο τίτλος του στην αιγυπτιακή γλώσσα είναι Τύπος της εξόδου κατά την ημέρα και διαιρείται σε κεφάλαια με ύμνους, προσευχές και μαγικούς-τελετουργικούς τύπους. Μερικά από αυτά έχουν σκοπό να αποτρέψουν κινδύνους και ταλαιπωρίες των νεκρών στο υπερπέραν, ενώ άλλα περιλαμβάνουν ηθικές έννοιες και συμβουλές. Ένα τέτοιο κεφάλαιο είναι αυτό της αρνητικής εξομολόγησης, κατά το οποίο ο νεκρός αρνείται μπροστά στον Όσιρι που τον κρίνει (ψυχοστασία) ότι διέπραξε στη ζωή τα αμαρτήματα που του καταλογίζει» (5).
Ίσως, όμως, διερωτηθεί κάποιος: «Μα, πώς είναι δυνατόν να συμβαίνουν όλα αυτά τα πράγματα, όταν είναι γνωστόν ότι ορισμένοι υποστηρίζουν πως η πληθώρα της γνώσεως των αρχαίων Ελλήνων ήταν περιρισμένη κι αυτή στην τότε «ελίτ» της αρχαίας κοινωνίας;»
Ένα μονάχα:
Ο Διογένης ο Οιανδεύς ήταν ένας Επικού­ρειος Φιλόσοφος του 2ου αι. μ.Χ., από τα Οινόανδα της Λυκίας. Ένας πλούσιος άνθρωπος, που έβαλε να χαράξουν τη διαθήκη του υπέρ της ιδιαίτερης πατρίδας του αλλά και τη φιλοσοφική του δια­θήκη σε μια τεράστια επιγραφή για τους κατοπι­νούς ανθρώπους. Η επιγραφή είχε μήκος 40 μέτρων και περιλάμβανε τα κείμενα των εγγράφων της δωρεάς του, αλλά και ολόκληρα κομμάτια από την επικούρεια διδασκαλία μαζί με διάσπαρτα, εδώ κι εκεί, γνωμικά του Επίκουρου. Η «επιστο­λή προς τη μητέρα» μπορεί ίσως να προέρχεται από τον ίδιο τον Επίκουρο. Η επιγραφή, που το κύριο μέρος της βρέθηκε το 1884, αποτελεί μαρ­τυρία για τη διάδοση της επικούρειας διδασκα­λίας και για τον ιεραποστολικό ζήλο των οπαδών της»!..(6)
Έπρεπε, λοιπόν, να έλθη η ημέρα Δευτέρα της 18ης Απριλίου 2005, όπου οι πάντες (ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, εφημερίδες, περιοδικά κλπ) δικαίωναν τον γράφοντα με την συνταρακτική αποκάλυψη ότι σε υπόγεια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης βρέθηκαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, οκτακόσια (800) κιβώτια με αρχαία ελληνικά χειρόγραφα προερχόμενα από την περιοχήν της Οξυρρύγχου της Αιγύπτου! (7)
Παρά ταύτα και πριν ο αναγνώστης θελήσει να διαβάση το βιβλίο μας, καλόν θα ήταν να τον ενημερώσουμε για ορισμένα βασικά θέματα που έχουν σχέση με τον δεύτερο τόμο του βιβλίου μας «Πού βρίσκονται τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα»:
1. Οι αποκαλύψεις που κάνουμε για τα χειρόγραφα των Ιερών Μονών της Χώρας μας είναι ενδεικτικές και δεν περιλαμβάνουμε όλα τα μοναστήρια της Ελλάδος, που είναι πάρα πολλά και εκ των πραγμάτων διαθέτουν κι αυτά την δική τους βιβλιοθήκη.
2. Στο βιβλίο αυτό δεν μιλάμε για τα χειρόγραφα που έχουν στις διάφορες βιβλιοθήκες τους τα Πανεπιστήμια της Ελλάδος, δεδομένου ότι αυτά είναι προσβάσιμα σε κάθε σπουδαστή ή φοιτητή.
3. Μερικές φορές αναγκαζόμεθα να καταχωρίσουμε ολόκληρο το άρθρο διαφόρων επιστημόνων ώστε να μη εγκυμονήσουμε κινδύνους παραλείψεως σοβαρών επιχειρημάτων και λογικών συνειρμών των επιστημονικών άρθρων. Αυτός και ο λόγος που όχι μόνον κάνουμε αυτή την επισήμανση, αλλά και αισθανόμεθα την ιεράν υποχρέωσιν να εκφράσουμε και την βαθιά ευγνωμοσύνη μας σε όλους ανεξαιρέτως τους επιστήμονες αυτούς, που εμμέσως, πλην σαφώς, εβοήθησαν πολύ στην ολοκλήρωση της δικής μας προσπαθείας.
Καλή ανάγνωση!..
ΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΣΑΚΚΕΤΟΣ
sakketosaggelos.gr