Χρήστος Λαμπρούδης: Ιστορικός - Συγγραφέας
Κατόπιν αίτησης πολλών αναγνωστών που διάβασαν το προηγούμενο άρθρο μου «ΞΕΡΕΤΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ VMRO; ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΜΑΘΑΤΕ, ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΤΕ ΤΙΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΙΑΝΟΥΣ;», αποφάσισα να γράψω μία σειρά άρθρων για το ¨πονεμένο¨ θέμα της Μακεδονίας μας και πως φτάσαμε ως εδώ αποκαλύπτοντας αλήθειες, για τις οποίες λίγοι μίλησαν και κακώς δεν έχουν προβληθεί όσο θα έπρεπε.
Υπενθυμίζω λοιπόν, ότι το VMRO (Vatrersna Makedonska Revolucionerna Organizatsia) θεωρείται από τα παλαιότερα πολιτικά κόμματα με έτος ίδρυσης το 1893 στην Θεσσαλονίκη. Το VMRO αγωνίσθηκε για την αυτονόμηση της Μακεδονίας από το Οθωμανικό κράτος και τον Ιούλιο του 1903 πρωτοστάτησε στην επανάσταση του Ιλιντεν στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, ενώ την περίοδο 1904-1908 αντιμετώπισε την δράση των ελληνικών ενόπλων σωμάτων στην διάρκεια του λεγόμενου "Μακεδονικού αγώνα".
Οι οπαδοί της βουλγαρικής εξαρχίας εμφανίστηκαν στην περιοχή της Καστοριάς από το 1868. Η εξαρχική εκκλησία ιδρύθηκε στο πλαίσιο του οθωμανικού διατάγματος του 1870, θέτοντας σε χρήση ένα άρθρο του φιρμανιού που έκανε λόγο για προσάρτηση νέων εδαφών στη νέα εκκλησία εφόσον ψήφιζαν υπέρ αυτού τα 2/3 του πληθυσμού ή περισσότερο. Η Εξαρχία κατόρθωσε να περιλάβει στην δικαιοδοσία της ως το 1912 επτά επισκοπές της Μακεδονίας. Η διευρυνόμενη Εξαρχία παρείχε ένα εργαλείο για την άσκηση βουλγαρικής προπαγάνδας στη Μακεδονία, ακριβώς όπως το Πατριαρχείο παλαιότερα. Μετά το 1878 το βουλγαρικό κράτος διοχέτευσε όλο του το δυναμισμό στη βάση της μακεδονικής πολιτικής, και αυτό που προσπάθησε να επιτύχει ήταν να ταυτιστεί ο εξαρχικός με τον Βούλγαρο.
Συνεπώς, μετά το 1870 οι ορθόδοξες κοινότητες της Μακεδονίας μπορούσαν να διαλέξουν αν θα συνδέονταν με τον έλληνα πατριάρχη, με τον βούλγαρο έξαρχο ή με τη σερβική Ορθόδοξη εκκλησία. Εξαιτίας της απουσίας εθνικής συνείδησης οι σλαβόφωνοι της Μακεδονίας αποτέλεσαν αντικείμενο διεκδίκησης από αυτές τις τρεις διαφορετικές πλευρές. Οι Σέρβοι αναφέρονταν σε ορισμένα στοιχεία της γραμματικής και στον εορτασμό της «Σλάβα», που αποτελούσε έθιμό τους, ως αποδείξεις της σερβικής καταγωγής των σλαβόφωνων. Οι Βούλγαροι υποστήριζαν ότι από άποψη φυσιολογίας, οι Μακεδόνες ήταν πιο κοντά στους ίδιους παρά στους Σέρβους και ότι η γλώσσα τους ήταν στην πραγματικότητα μια βουλγαρική διάλεκτος. Τέλος, οι Έλληνες τόνιζαν το γεγονός ότι οι Μακεδόνες ήταν χριστιανοί Ορθόδοξοι κι ότι πολλοί από αυτούς ανήκαν στην δικαιοδοσία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Υποστήριζαν επίσης ότι πολλοί σλαβόφωνοι Μακεδόνες θεωρούσαν τους εαυτούς τους Έλληνες και, κατά συνέπεια, τους αποκαλούσαν σλαβόφωνους Έλληνες.
Μετά το 1885 οι προοπτικές εργασίας και σταδιοδρομίας που ανοίγονταν στο νέο κράτος της Βουλγαρίας λειτούργησαν ως πόλος έλξης πολυάριθμων κατοίκων της Μακεδονίας για μια περίπου γενιά. Οι κύκλοι αυτοί των μόνιμα εγκατεστημένων ή περιοδικών μεταναστών συντήρησαν και δυνάμωσαν τη βλέψη των βουλγαρικών κυβερνήσεων στη Μακεδονία, που ακόμη βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία.
Η αλληλεπίδραση με τη βουλγαρική αλυτρωτική ιδεολογία, σύμφωνα με το Βλ. Βλασίδη, είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση ποικίλων βουλγαρομακεδονικών οργανώσεων και επιτροπών. Τα σημαντικότερα όργανα των σχηματισμών αυτών ήταν οι εφημερίδες.
Το 1893, μερικοί νέοι που κατάγονταν από τη Μακεδονία (η Μακεδονία μπορεί να καθορισθεί ως η περιοχή γύρω από τη Θεσσαλονίκη που αποτελείτο σε γενικές γραμμές από τα τουρκικά βιλαέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηρίου [Βιτωλίων] και του Κοσόβου) και είχαν σπουδάσει είτε σε βουλγαρικά σχολεία της Μακεδονίας είτε στη Σόφια, ίδρυσαν στη Θεσσαλονίκη μια μυστική οργάνωση, η οποία αργότερα ονομάστηκε και καθιερώθηκε ως Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση δηλαδή το VMRO.
Εν τω μεταξύ, δύο χρόνια μετά την ίδρυση της ΕΜΕΟ, το 1895, δημιουργήθηκε η Εξωτερική Οργάνωση (Βερχόβεν Κομιτέτ ή Ανώτατο Μακεδονικό Κομιτάτο). Ιδρύθηκε από οργανώσεις και επιτροπές μεταναστών (μακεδονικές αδελφότητες), που στα μέλη τους συγκαταλέγονταν τα πλέον ικανά στελέχη του βουλγαρικού κράτους και μάλιστα του στρατού.
Ισχυρότερο μέλος της Εξωτερικής Οργάνωσης ήταν ο στρατηγός Τσόντεφ. Αν και αρχικά οι Βερχοβιστές επιθυμούσαν την προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία, μεσοπρόθεσμα τάχθηκαν και αυτοί υπέρ της αυτονομίας της Μακεδονίας, προκειμένου να αποφύγουν την πυροδότηση διεθνών αντιδράσεων
¨Δυο αλληλομισούμενες οργανώσεις συντόνιζαν τη δράση των Βούλγαρων κομιτατζήδων στη Μακεδονία: Η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (Εσ. ΜΕΟ) που επιζητούσε τη δημιουργία αυτόνομου κράτους και η Εξωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (Εξ. ΜΕΟ) που δρούσε με σκοπό την προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία.
Μια επαναστατική προσπάθεια σε περιοχές της βόρειας Μακεδονίας το 1902, έχει αποδοθεί στην Εξ. ΜΕΟ. Την κατέστειλαν οι Τούρκοι με ευκολία. Τον Απρίλιο του 1903, το γαλλικό πλοίο «Γκουανταλκιβίρ» ανατινάχτηκε μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ η Οθωμανική Τράπεζα καταστράφηκε από εμπρησμό. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ποια από τις δύο οργανώσεις (Εσ. ή Εξ. ΜΕΟ) ευθύνεται για τα σαμποτάζ. Το βέβαιο είναι ότι η επανάσταση, που από καιρό προετοιμαζόταν, ξέσπασε ανήμερα της γιορτής του προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου (2 του Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο) του 1903. Στην ιστορία έμεινε ως «επανάσταση του Ίλιντεν (της ημέρας του Ηλία)».
Ξεσηκώθηκαν οι περιοχές στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου με τους επαναστάτες να κυριεύουν τρεις πόλεις. Ο ξεσηκωμός άντεξε δυο μήνες και έσβησε στα τέλη Σεπτεμβρίου με τους Τούρκους να σφάζουν αδιάκριτα σλαβόφωνους και ελληνόφωνους πληθυσμούς.
Παλιές πηγές θεωρούν ιθύνοντες της επανάστασης τις ηγεσίες και των δύο ΜΕΟ. Η επίσημη Βουλγαρία τη χρεώνει στην Εξ. ΜΕΟ. Οι κάτοικοι των Σκοπίων θέλουν ηγέτες του ξεσηκωμού τους ανθρώπους της Εσ. ΜΕΟ. Το βέβαιο είναι πως, όσο οι Τούρκοι ξεκαθάριζαν τις εστίες αντίστασης, οι της Εξ. ΜΕΟ δολοφονούσαν στελέχη και ηγεσία της Εσ. ΜΕΟ.Σύντομα, η Εσ. ΜΕΟ βρέθηκε με ηγεσία από ανθρώπους που προέρχονταν από την Εξ. ΜΕΟ και ουσιαστικά υπηρετούσαν τον βουλγαρικό επεκτατισμό. Η επανάσταση του Ίλιντεν όμως είναι για τους επισήμους του κράτους των Σκοπίων η απαρχή της «εθνικής αφύπνισης των Μακεδόνων», παρ’ όλο που ούτε η Εσ. ΜΕΟ αναφερόταν σε μακεδονικό έθνος ούτε η επιστήμη το έχει ως τώρα ανακαλύψει.
Όπως κι αν έχει το ζήτημα, η 20ή Ιουλίου, η Ίλιντεν, είναι η ημέρα της εθνικής γιορτής στο κράτος των Σκοπίων. Και οι εκδιωχθέντες ή φυγάδες της τότε επανάστασης κατέληξαν είτε νοτιότερα στην Ελλάδα είτε στη Βουλγαρία. Από εκεί, μετανάστευσαν κατά κύματα στην Αυστραλία και στον Καναδά, όπου φυγάδευσαν τα οράματά τους για μια «ανεξάρτητη Μακεδονία», στήνοντας οργανώσεις. Οι απόγονοί τους ήταν που χρηματοδότησαν τις κινήσεις για τον μετασχηματισμό της ομόσπονδης δημοκρατίας του Τίτο στο σημερινό ανεξάρτητο κράτος.
Η δράση της Εσ. ΜΕΟ είχε ευαισθητοποιήσει τους Έλληνες του ανεξάρτητου ελληνικού Βασιλείου. Στην Αθήνα δημιουργήθηκε η Εθνική Εταιρεία (1894) που από το 1896 άρχισε να στέλνει ανταρτικά σώματα εθελοντών στη Μακεδονία. Όλα είχαν κακό ή σχεδόν κακό τέλος καθώς οι Τούρκοι τα εξουδετέρωναν μάλλον εύκολα. Στα 1903, όλοι πλην Σέρβων ενδιαφέρονταν σφοδρά για τη Μακεδονία. Δημιουργήθηκε αυτό που οι ξένοι ονομάζουν «μακεδονική σαλάτα», το ανακάτεμα που οι Έλληνες εννοούν όταν μιλούν για «ρωσική σαλάτα». Με τους Σέρβους να ενδιαφέρονται κυρίως για τους «αδερφούς στη Βοσνία και στην Ερζεγοβίνη».
Στην ίδια τη Μακεδονία, οι κομιτατζήδες της Εξ. ΜΕΟ έσφαζαν αδιάκριτα κάθε απρόθυμο να συνεργαστεί στον εκβουλγαρισμό της περιοχής, οι αυτονομιστές της Εσ. ΜΕΟ προχωρούσαν στην επανάσταση του Ίλιντεν, οι Έλληνες διαμαρτύρονταν για τα μύρια όσα υπέφεραν, η Ρουμανία έστελνε πράκτορες να πείσουν τους Κουτσόβλαχους ότι είναι «αδέρφια Ρουμάνοι», ενώ πίεζε τον σουλτάνο να τους αναγνωρίσει ως χωριστό έθνος, και οι μεγάλες δυνάμεις αποφάσιζαν να αναλάβουν δράση. Με αφορμή την αιματηρή καταστολή του Ίλιντεν, Ρώσοι και Αυστριακοί έσυραν τον σουλτάνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σ’ ένα θέρετρο πλάι στο Γκρατς της Αυστρίας, που για τον λόγο αυτό έμεινε ονομαστό: Τη Μυστέργη. Εκεί, του επιβλήθηκε το λεγόμενο «πρόγραμμα της Μυστέργης» (1η Οκτωβρίου του 1903).
Προέβλεπε τον χωρισμό της Μακεδονίας σε τρία Βιλαέτια: Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου (Σ.Σ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Μοναστήριον τα σημερινά δηλαδή Bitola, ήταν η μεγαλύτερη Ελληνική πόλη στην Βόρειο Ελλάδα μετά την Θεσσαλονίκη...) και Κοσσυφοπεδίου, με ανάλογες αυξομειώσεις των όμορων. Οι διοικητές θα διορίζονταν από τον σουλτάνο, ενώ οι μεγάλες δυνάμεις θα αναλάμβαναν την αναδιοργάνωση της χωροφυλακής, όπου θα συνυπηρετούσαν χριστιανοί και μουσουλμάνοι. Κάθε Βιλαέτι θα είχε χωριστό προϋπολογισμό, ώστε τα έσοδά του να ξαναρίχνονται σ’ αυτό ως επενδύσεις. Οι ντόπιοι θα είχαν πρόσβαση στα αξιώματα της δικαιοσύνης και της διοίκησης.
Έμειναν όλα στα «θα» κι υπήρξαν και κάποιες βασικές τροποποιήσεις: Διορίστηκε γενικός διοικητής ο Χιλμί πασάς, κλήθηκε ένας Ιταλός να οργανώσει τη χωροφυλακή και δημιουργήθηκαν πέντε «πολυδύναμα» αστυνομικά κέντρα. Της Δράμας με Άγγλο διοικητή, των Σερρών με Γάλλο, του Μοναστηρίου με Ιταλό, των Σκοπίων με Αυστριακό και της Θεσσαλονίκης με Ρώσο! Κάπου εκεί εξεγέρθηκαν και οι Αλβανοί, επειδή κανένας δεν τους έλαβε υπόψη του. Το αποτέλεσμα ήταν να εξαιρεθεί από τις «μακεδονικές διοικητικές ρυθμίσεις» ένα τεράστιο κομμάτι από το Κοσσυφοπέδιο που καμιά δουλειά δεν είχε να λέγεται Μακεδονία αλλά μπήκε στο κόλπο, ώστε, μέσω αυτού, να μπορέσει κάποια στιγμή να έχει λόγο επέκτασης στο Αιγαίο και η Αυστροουγγαρία.
Δυο χρόνια αργότερα, εκτός από τη χωροφυλακή, όπου τοποθετήθηκαν οι εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων, τίποτα δεν είχε προχωρήσει. Είχε όμως ανάψει για τα καλά ο Μακεδονικός Αγώνας.¨ (Έθνος της Κυριακής, 21.3.1999)
Προσωπικά θεωρώ από αστείο έως κωμικοτραγικό, το γεγονός ότι οι Σκοπιανοί καθιέρωσαν σαν εθνική τους εορτή τις ενέργειες αυτές, οι οποίες είναι καθαρά Βουλγαρικής προέλευσης. Θα θυμάστε σίγουρα και από το προηγούμενο άρθρο μου «ΞΕΡΕΤΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ VMRO; ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΜΑΘΑΤΕ, ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΤΕ ΤΙΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΙΑΝΟΥΣ;», όπου δείξαμε πως η γλώσσα και η γραφή των Βουλγάρων με των Σκοπιανών είναι Η ΙΔΙΑ!!!
Τα Σκοπιανά είναι ουσιαστικά Βουλγαρικό ιδίωμα, οπότε για ποια Μακεδονική γλώσσα ή ταυτότητα μιλάμε;
Θα κλείσω το παρόν εκφράζοντας για ακόμη μία φορά, πως είναι πολύ κρίμα που οι αλήθειες αυτές δεν προβάλλονται και δεν χρησιμοποιούνται όπως θα έπρεπε όχι μόνο από τους πολιτικούς μας, αλλά και από όλους όσους υπερασπίζονται την Ελληνικότητα της Μακεδονίας μας.
Στην φωτογραφία βλέπετε τον Βούλγαρο πρωθυπουργό κ. Μπορίσοφ και τον .κ. Ζάεφ των Σκοπίων να γιορτάζουν μαζί την εξέγερση του Ίλιντεν.
Λοιπόν κύριοι; Βλέπετε με ποιους μιλάτε; Θα συνεχίσετε;
(έπεται συνέχεια…)
ΠΗΓΕΣ –ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
-- Καστελλάν, Ζωρζ, Η ιστορία των Βαλκανίων (14ος - 20ος αι.), μτφρ. Β. Αλιφέρη, εκδ. Γκοβόστης, Αθήνα, 1991, σ. 490.
-- Danforth, Loring M., Η Μακεδονική Διαμάχη: Ο εθνικισμός σε έναν υπερεθνικό κόσμο εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1999, σ. 66.
-- Σταυριανός, Λευτέρης, Τα Βαλκάνια από το 1453 και μετά, επιμ. Βασίλης Γούναρης, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2007, σ. 967.
-- Βλασίδης, Βλάσης, «Η αυτονόμηση της Μακεδονίας», στο Ταυτότητες στη Μακεδονία, επιμ. Β. Γούναρης - Ι. Μιχαηλίδης - Γ. Αγγελόπουλος, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 1997, σ. 65.
-- Καρακασίδου, Αναστασία, Μακεδονικές ιστορίες και πάθη: 1870-1990, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα, 2000, σ. 192.
http://tvxs.gr/news/san-simera/i-eksegersi-toy-ilinten-sti-makedonia (Κατρίν Αλαμάνου)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου