ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το άρθρο αυτό αναφέρεται στον άθλο ενός μεγάλου αρχαίου Έλληνα θαλασσοπόρου,του Πυθέα (380-310πΧ), ο οποίος εξερεύνησε, χαρτογράφησε, ονόμασε και περιέγραψε στα βιβλία του τις βόρειες θάλασσες, τις παγωμένες περιοχές του πλανήτη μας.
Ο πρώτος θαλασσοπόρος-εξερευνητής του "Απώτατου Βορρά", ο οποίος έφθασε στον Βόρειο Πόλο, στην μυθική "Θούλη" των αρχαίων προγόνων μας, καθώς και ο πρώτος που μίλησε για το "Κρόνειο" υποχθώνειο πέλαγος του βορρά και ενέπνευσε όλες τις θεωρείες για την κοίλη γη!!!
Ο κόσμος του Πυθέα ήταν ο Mεσογειακός κόσμος που είχε όριο τις Άλπεις και τις Ηράκλειες Στήλες στο Γιβραλτάρ, ήταν όμως και ένας κόσμος που είχε ανάγκη την υπέρβαση των ορίων του.
Αυτός ο μεγάλος άντρας της Ελληνικής αρχαιότητας, ο ανυπέρβλητος γεωγράφος, μαθηματικός, αστρονόμος, θαλασσοπόρος και εξερευνητής, επικεφαλής γενναίων Ελλήνων ναυτικών, τον 4ο αιώνα πΧ,ταξίδεψε και έφτασε 2300 χρόνια πριν,εκεί όπου μόλις τον 19ο αιώνα μΧ κατόρθωσαν και έφτασαν οι μεταγενέστεροι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εξερευνητές,οι οποίοι έχουν πάρει και την δόξα σαν πρωτοπόροι και μνημονεύονται σαν κατακτητές του Βόρειου Πόλου,ακόμη και στα Ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ο Πυθέας μας άφησε ότι περισώθηκε από τα έργα του "Περί Ωκεανού","Γης Περίοδος" και "Πυθέως Περίπλους"τα οποία χάθηκαν,αλλά αποσπάσματα από αυτά μας διέσωσαν άλλοι αρχαίοι συγγραφείς,όπως ο Στράβων στα " Γεωγραφικά"του,ο Πολύβιος στις "Ιστορίες" του και ο Δικαίαρχος στο έργο του "Γης Περίοδος".Αλλά και ο Ίππαρχος,Ερατοσθένης και Ποσειδώνιος τον μνημονεύουν και τον δέχονται σαν μεγάλο εξερευνητή,γεωμέτρη και γεωγράφο,στα έργα τους.
Ας εξιστορησουμε όμως τα γεγονότα και ας ταξιδέψουμε σε περιοχές που ακόμα και σήμερα δεν είναι τόσο εύκολο να επισκεφθόυμε.
ΜΑΣΣΑΛΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Η πατρίδα των αρχικών αποίκων της Μασσαλίας (σημερινή νότια Γαλλία) ήταν η Φώκαια της Μ.Ασίας (βόρεια της Σμύρνης) που είχε ιδρυθεί το 800πΧ από τους Αθηναίους.Οταν οι Πέρσες εισέβαλαν στην Μ.Ασία και κατακτούσαν τις Ελληνικές πόλεις της Ιωνίας,οι κάτοικοι της αποφάσισαν το 539 πΧ να φύγουν ολοι για να μη σκλαβωθούν.Πριν φύγουν πήραν χρησμό από το μαντείο των Δελφών το οποίο τους υπέδειξε που θα ιδρύσουν την νέα πόλη τους.Ετσι έφυγαν όλοι οι κάτοικοι,ρίχνοντας μάλιστα στη θάλασσα τον "Μύδρο".Ο μύδρος ήταν μικρό κομμάτι σταθεροποιημένης λάβας ηφαιστείου αρκετά βαρύς.Ο συμβολισμός αυτός των Φωκαέων είχε την έννοια ότι δεν θα στεναχωρηθούν που φεύγουν από την πατρίδα τους,διότι όπως είναι αδύνατο να επιπλεύση ο μύδρος,έτσι θα ήταν και αδύνατο να γυρίσουν πίσω.
Μετ'από πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις έφθασαν στις Μεσογειακές ακτές της Κελτικής Γαλατίας και ίδρυσαν την νέα τους πόλη με το όνομα Μασσαλία.Το όνομα προέρχεται από το αρχαίο ρήμα "μάσσω "που σημαίνει ¨πιάνω" και την λέξη "αλιέας".Ο Τίμαιος γράφει ότι η πόλη πήρε αυτό το όνομα,από την διαταγή που έδωσε ο πλοίαρχος του πρώτου πλοίου των Φωκαέων σε κάποιο ψαρά,να πιάσει και να δέσει το σχοινί που του πέταξαν,έξω στη στεριά,όταν το πλοίο ζύγωσε στην ακτή.
Γράφει ο Τίμαιος:"από γουν του αλιέως και του μάσσαι ωνόμασται".Το λιμάνι της νέας πόλης τους το ονόμασαν "λιμένα Λακυδώνος".
Η περιοχή δεν ήταν πολύ κατάλληλη για γεωργία,εκτός από λίγο κρασί και λάδι.Ετσι εστράφησαν στην θάλασσα ,πρόκοψαν και πολύ σύντομα εξελίχθηκαν σε ναυτική δύναμη της περιοχής τους.Τα κέρδη από το εμπόριο και την ναυτιλία άρχισαν να πλουτίζουν την πόλη της Μασσαλίας,που μεγάλωνε και στολιζόταν με ωραία οικοδομήματα και γινόταν κάθε μέρα πιό ισχυρή,ώστε να αρχίζει να παίζει ρυθμιστικό ρόλο στη περιοχή της δυτικής Μεσογείου.
Η πόλη εμπρός της είχε την θάλασσα που την εξουσίαζε και υπεράσπιζε ο ισχυρός της στόλος.Πίσω από την πόλη ,σε οχυρό φυσικό λόφο,κτίσθηκε η ακρόπολις της Μασσαλίας με το φρούριο της,όπου μέσα υπήρχαν τα αγάλματα της Εφεσίας Αρτέμιδος και το ιερό του Δελφινίου Απόλλωνα.Η ακρόπολη προστάτευε τη πόλη από τα νώτα και από αριστερά ,όπως εισερχόμεθα στο λιμάνι,ενώ δεξιά υπήρχαν έλη,τα οποία ήταν φυσικό εμπόδιο για οποιονδήποτε επίδοξο επιδρομέα.Αρχικά, κύριως εχθρός τους ήταν τα βάρβαρα Γαλατικά φύλα,τα οποία σαν ασύντακτα και πρωτόγονα εξοπλισμένα,δεν μπορούσαν να παραβληθούν απέναντι στον άριστα εξοπλισμένο και εκπαιδευμένο στρατό των Ελλήνων Μασσαλιωτών.
Οι Μασσαλιώτες δεν επεδίωξαν να επεκταθούν πολύ στο εσωτερικό της Γαλατίας,λόγω των βαρβάρων κατοίκων της.Αρχικά έκτισαν τέσσερις αποικίες στο δέλτα του ποταμού Ροδανού(δυτικά της πόλεως).Αυτές ήταν:Η Θηλίνη,η Ροδανουσία,η Καβαλλιώνα και η Αυενιώνα (η σημερινή Αβινιον).Το Ελληνικό όνομα του Ροδανού ποταμού συνεχίζει και σήμερα να είναι το ίδιο.Οι Έλληνες άφησαν τα ίχνη τους στη Γαλατία μέχρι και σήμερα ,για να θυμίζουν την πολιτιστική προσφορά τους στο Γαλλικό έθνος.
Ανατολικά της εισόδου του λιμανιού και σε στρατηγική θέση,έκτισαν μία ακόμη αποικία,την Κιθαριστή,για να προστατεύει από τα ανατολικά το λιμάνι.
Με την στροφή τους προς την θάλασσα οι Μασσαλιώτες πέτυχαν με διπλωματία να συνάψουν σχέσεις άριστες με τους Γαλάτες,καθόσον οι τελευταίοι διαπίστωσαν ότι δεν επεκτάθηκαν στο εσωτερικό της χώρας τους και περιορίσθηκαν μόνο στο δέλτα του Ροδανού.Αυτό είχε σαν συνέπεια οι Γαλάτες να αρχίσουν να ζητούν Έλληνες δασκάλους,για να μάθουν τα παιδιά τους την Ελληνική γλώσσα,Έλληνες γιατρούς,καλλιτέχνες και τεχνίτες για να τους διδάξουν.Η Ελληνική διανόηση και γλώσσα άρχισε να διαδίδεται στη δύση,με καλούς και προσηνείς μαθητές τους Γαλάτες,οι οποίοι έκτοτε δεν ξαναενόχλησαν τους Έλληνες τους οποίους θεωρούσαν φίλους αγαπητούς και δασκάλους τους.
Οι Μασσαλιώτες απερίσπαστοι πλέον από τις επιθέσεις των Γαλατών αφού δημιούργησαν φιλικές σχέσεις μαζί τους,στράφηκαν στο εμπόριο μέσω θαλάσσης και άρχισαν να εμπορεύονται με τους βαρβάρους Κέλτες και με τους Ίβηρες (σημερινή Ισπανία και Πορτογαλλία) ιδρύοντας μάλιστα εμπορικούς σταθμούς και στη συνέχεια αποικίες στις περιοχές τους,οι οποίες προόδεψαν και ευημέρεψαν,δυναμώνοντας την ισχύ της Μασσαλίας.Οι αποικίες αυτές ήταν στην Ιβηρική χερσόνησο ,η Ταρτησσός,η Μαινάκη,το Ημεροσκόπιο,το Εμπόριον (σημερινή Αμπουρία).Στην περιοχή των Πυρηναίων ίδρυσαν την Ρόδη εμεταλευόμενοι τα κοιτάσματα αργύρου που υπήρχε εκει.Ιδρυσαν την Κάλπη (σημερινό Γιβραλτάρ).ΒΔ της Κάλπη στις ακτές του Ατλαντικού ίδρυσαν σε μικρή νησίδα εμπορικό σταθμό στα προϊστορικά Γάδειρα (σήμερα ισπανική πολη Κάδιθ )στον οποίο ασχολούνταν με το εμπόριο ασημιού και χρυσού.Από τα Γάδειρα (=γα + δηρός =γης λαιμός)πήρε την ονομασία το σημερινό Γιβραλτάρ.Στο σημερινό ακρωτήριο της Νότιας Πορτογαλίας Σαν Βενσαν,έκτισαν εμπορικό σταθμό με την ονομασία"Ιερόν Άκρον"(=τόπος πανάρχαιος αφιερωμένος σε θεότητα)και αφιέρωσαν το ακρωτήρι στην θεά Αρτέμιδα.
Ανατολικά της σημερινής πόλως Τουλόν ,ίδρυσαν την Ολίβια(σημερινή Υέρ) και ανατολικότερα αυτής την Αθηνόπολη (σημερινό Σαιν Τροπέ).Η σημερινή κοσμοπολίτικη Νίκαια ανατολικότερα του Σαιν Τροπέ,είναι επίσης Ελληνική πόλη που ίδρυσαν οι Μασσαλιώτες,η οποία πήρε το όνομα της και το διατηρεί μέχρι σήμερα,από την νίκη τους επί των Καρχηδονίων!!!
Επίσης το σημερινό πριγκηπάτο του Μονακό,επανιδρύθηκε από τους Μασσαλιώτες και ονομάσθηκε "Μόνοικος". Η παράδοση λέει ότι ο Ηρακλής το πρωτοϊδρυσε και καθιέρωσε την λατρεία του Δία σαν μοναδικού θεού (μόνοικος= ένας μόνο οικεί,θεός δηλαδή και οι Έλληνες δεχόντουσαν αυτή την εξήγηση ).Άλλη αποικία των Μασσαλιωτών ήταν η Αλαλία στην Κορσική νήσο, σημερινή Αλερία που ανήκει στη Γαλλία.
Εκτός των αποικιών που προανέφερα ,οι Μασσαλιώτες είχαν και πολλούς εμπορικούς σταθμούς σε όλα τα μήκη και πλάτη της Μεσογείου,αλλά κυρίως σττην Δύση και επί των ακτών του Ατλαντικού ωκεανού: Στο σημερινό ακρωτήρι Φινίστερο στην αρχή του Βισκαϊκού Κόλπου (μεταξύ Ισπανίας-Γαλλίας),Αρταβύριον Άκρον,στο σημερινό Γαλλικό λιμάνι της Βρέστης (Γαβαίον ή Καβαίον Άκρον),ακόμη και στην μακρινή Κορνουάλλη της Αγγλίας όπου υπήρχαν πολλά και πλούσια μεταλλεία χαλκού και κυρίως κασσιτέρου.
Οι Μασσαλιώτες εξελίχθηκαν σε αποκλειστικό τροφοδότη όλης της Μεσογείου,ακόμη και της Αιγύπτου,σε κασσίτερο που ήταν απαραίτητος την εποχή εκείνη στην μεταλλουργία αλλά και σε βιοτεχνια και στο ήλεκτρο (κεχριμπάρι).Αυτά τα δύο ήταν και η αιτία του ταξιδιού του Πυθέα,όπως θα δούμε παρακάτω.Αλλα προιόντα που εμπορευόντουσαν σε όλο το γνωστό τότε κόσμο ήταν ο χρυσός ,το ασήμι και το λινάρι που έπαιρναν από τους Γαλάτες στην περιοχή των οποίων ήταν άφθονο και αρίστης ποιότητας,κάνοντας ανταλλαγή βιοτεχικών προϊόντων.
Ο μεγαλύτερος εχθρός των Μασσαλιωτών ήταν οι Καρχηδόνιοι Φοίνικες,οι οποίοι από την πρώτη στιγμή προσπάθησαν να καταστρέψουν και κατακτήσουν την Μασσαλία,αλλά δεν το κατόρθωσαν,γιατί οι Μασσαλιώτες σαν Έλληνες,δεν είχαν ξεχάσειτις ηρωικές παραδόσεις των προγόνων τους.Έδωσαν μάχες και ναυμαχίες και ανταπεξήλθαν νικηφόρα σε όλες τις προσπάθειες των Καρχηδονίων να αμφισβητήσουν την δύναμη τους.Μάλιστα στην τρίτη και τελευταία ναυμαχία που έγινε στην περιοχή των σημερινών Βαλεαρίδων νήσων(Ίμπιζα,Μαγιόρκα,κλπ)κατέστρεψαν τελείως τον Καρχηδόνιο στόλο.Μετά απ'αυτή την ναυμαχία οι Καρχηδόνιοι κατατρόμαξαν και περίμεναν εισβολή των Μασσαλιωτών στη Καρχηδόνα και γι'αυτό δέχτηκαν πολύ βαρείς όρους.Σύναψαν ειρήνη και αναγνώρισαν οτι οι ΒΑ ακτές της Ιβηρίας (Ισπανίας)θα αποτελούν αποκλειστική ζώνη επιρροής των Μασσαλιωτών.
Οι Μασσαλίωτες το 496πΧ,μετά την δεύτερη νίκη τους επί των Καρχηδονίων,κατασκεύασαν τον θησαυρό της Μασσαλίας στους Δελφούς και προσέφεραν και δύο μεγάλα αγάλματα, του Απόλλωνα και της Αθηνάς,στο μαντείο!!!
ΚΑΣΣΙΤΕΡΟΣ,Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΥΛΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΠριν έρθουμε στο κύριο θέμα,θα πούμε λίγα για τον Κασσίτερο.Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον κασσίτερο για να προστατεύουν διάφορα μεταλλικά αντικείμενα,χάλκινα,σιδερένια,ορειχάλκινα από την σκουριά,όπως πχ μαγειρικά σκεύη (γάνωμα).Αυτό το αποκαλούσαν "κασσιτέρωσις".Επίσης τον χρησιμοποιούσαν για κατασκευή καθρεπτών και στην καλλιτεχνία καθόσον έλυωνε πολύ εύκολα.Στην κατασκευή κραμάτων ήταν πολύ απαραίτητος και μαζί με τον χαλκό έφτιαχναν το "Κρατέρωμα" τον γνωστό μας "μπρούντζο".Με αυτόν τον τρόπο ο μαλακός χαλκός γινόταν σκληρός και χρησίμευε τόσο για την κατασκευή όπλων όσο και στην καλλιτεχνία καθόσον το νέο υλικό ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο για χυτά αντικείμενα και αποτελούσε την πρώτη ύλη για τα εργαστήρια των καλλιτεχνών όλου του τότε γνωστού κόσμου,κύρια όμως στην Ελλάδα που είχε παράδοση στα χυτά αγάλματα και άλλα αντικείμενα.
Άλλες εφαρμογές του κασσίτερου ήταν η κατασκευή λευκοσίδηρου,κοινώς "τενεκέ" ο οποίος δεν σκούριαζε αλλά διατηρούσε τη λευκότητα και καθαρότητα του.Χρησίμευε επίσης για την συγκόλληση μετάλων.
Τον κασσίτερο τον έφερναν οι Μασσαλιώτες από τις "Κασσιτερίδες νήσους",όνομα που έδιναν οι Μασσαλιώτες στα διάφορα νησιά και ακτές της σημερινής Βρεττανίας,ανταλλάσοντας τον με δικά τους προϊόντα.Οι περιοχές αυτές ήταν γνωστές από τα πανάρχαια χρόνια και πρώτοι οι Μίνωες Κρήτες έπλευσαν εκεί και μετέφεραν κασσίτερο στην Κρήτη για τις ανάγκες τους και για το εμπόριο τους.
Εκτός από το μονοπώλιο του κασσιτέρου οι Μασσαλιώτες είχαν και το μονοπώλιο του ήλεκτρου (κεχριμπάρι),το οποίο στην αρχαιότητα ήταν πολύτιμο προϊόν γιατί απ'αυτό έφτιαχναν διάφορα κοσμήματα,τους λεγόμενους ηλεκτρίνους.Το ήλεκτρο είναι ορυκτό ρετσίνι,προερχόμενο από τα διάφορα κωνοφόρα δέντρα,τα οποία απολιθώθηκαν κατά τις διάφορες γεωλογικές μεταβολές.Είχε χρώμα μεταξύ κίτρινου και πορτοκαλί και βρισκόταν στις ακτές της Βαλτικής θάλασσας,Βαλτίας κατά την αρχαιότητα (σημερινές ακτές Φιλανδίας,Σουηδίας,Ρωσίας,Λιθουανίας,Λετονίας,Εσθονίας,),όπου το ξέβραζαν τα κύματα και το μάζευαν οι κάτοικοι της περιοχής.
Το ήλεκτρο ήταν γνωστό στους Έλληνες από τα πανάρχαια χρόνια.Ο Όμηρος περιγράφοντας τον πλούτο των ανακτόρων του Νέστορα στην Πύλο,μιλάει για το ήλεκτρο με θαυμασμό.
(Ομηρος Οδύσσεια Δ-73).Οι Μασσαλίώτες εμπορευόντουσαν το ήλεκτρο μονοπωλιακά και κέρδιζαν μεγάλα ποσά από την εμπορία του.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑΟ ασφαλής εφοδιασμός της Μασσαλίας με κασσίτερο και ήλεκτρο από τον βορρά,έγινε επιτακτική ανάγκη,γιατί οι Καρχηδόνιοι το 333 πΧ ξεσηκώθηκαν και πάλι και δεν άφηναν κανένα Μασσαλιώτικο πλοίο να περάσει τις θάλασες που ήλεγχαν οι Καρχηδόνιοι και ιδίως τα στενά των "Γαδαρίδων Πυλών" (Γιβραλτάρ).Ετσι Οι Μασσαλιώτες αποστερούντο τα κύρια εμπορεύσιμα προϊόντα τους,κασσίτερο και ήλεκτρον με τα οποία αναφοδίαζαν όλες τις Μεσογειακές χώρες και τα ταμεία τους άρχισαν να αδειάζουν,λόγω των αναγκών και του νέου πολέμου με τους Καρχηδόνιους.
Έπρεπε λοιπόν οι Μασσαλιώτες να βρούν νέους δρόμους προς τις Κασσιτερίδες νήσους και την Βαλτική.Μέσα στην απόγνωση τους το 331 πΧ, οι Μασσαλιώτες δέχτηκαν την πρόταση του συμπατριώτη τους Μιδάκριτου,αξιόλογου γεωγράφου και εξερευνητή,να βρούν πέρασμα μέσα από τα ποτάμια της Γαλατίας προς τον Ατλαντικό.Το πέρασμα βρέθηκε,αλλά οι απώλειες σε άνδρες από τις επιθέσεις βαρβαρικών φυλών του εσωτερικού ήταν τόσο μεγάλες,ώστε το κόστος ήταν πολύ βαρύ.
Ο Μιδάκριτος έφθασε στο σημερινό Γαλλικό λιμάνι της Χάβρης,μέσω των ποταμών Ροδανού,Αράρα,Δούβι,Σηκουάνα και από εκεί μετέβει στο Αγγλικό λιμάνι της Κορνουάλλης όπου και φόρτωσε κασσίτερο και κεχριμπάρι.Επέστρεψε στην Μασσαλία μέσω του ιδίου δρομολογίου,αλλά με τους μισούς του ανδρες σε κακή κατάσταση και τα πλοία του γεμάτα από καρφωμένα ακόντια και βέλη των βαρβάρων.
Εν τω μεταξύ οι κατάσταση με τους Καρχηδόνιους είχε επιδεινωθεί.Εκτός από το κλείσιμο των Γαριδών Πυλών,είχαν καταστρέψει τις αποικίες των Μασσαλιωτών στην Ιβηρία,την Μαινάκη και το Ημεροσκόπειον στα μεταλλία των οποίων έβγαινε ασήμι και χρυσός,καθώς επίσης είχαν κάνει στενό αποκλεισμό στις Μασσαλιώτικες αποικίες και εμπορικούς σταθμούς στα παράλια του Ατλαντικού,με αποτέλεσμα τα Μασσαλιώτικα πλοία να μην τολμούν να ταξιδέψουν προς τα εκεί.
Το Συνέδριο της Μασσαλίας που κυβερνούσε την πόλη (600 άτομα και πολίτευμα αριστοκρατικό) συνεδρίασε και αποφάσισε να καλέσειτον συμπατριώτη τους Πυθέα να βρεί λύση.Το κύρος του Πυθέα ήταν πολύ μεγάλο,όχι μόνο στην Μασσαλία ,αλλά και σ'όλη την Ελλάδα.Όλοι τον αναγνώριζαν σαν μεγάλο γεωγράφο,μαθηματικό και εξερευνητή.Προπάντως όμως σαν μεγάλο γεωμέτρη,αφού είχε κατορθώσει να υπολογίσει το γεωγραφικό πλάτος της Μασσαλίας με ένα μόνο γνώμονα και τέλειους υπολογισμούς.
Ο Πυθέας γνώριζε τους κινδύνουςτου εγχειρήματος.Όσο και αν η ναυσιπλοία ήταν γνωστή προς την Αγγλία,αυτός έπρεπε να φθάσει στον "Απώτατο Βορρά",για ν'ανακαλύψει νέα θαλάσσια οδό,από μυστικούς δρόμους,ώστε τα πλοία της Πατρίδας του να κινούάνται με ασφάλεια.Στούς αρχαίους γεωγράφους επικρατούσε η άποψη ότι υπήρχε δρόμος από τον βορρά ο οποίος έβγαζε στη λίμνη της Μαιωτίδος(σημερινή Αζοφική θάλασσα) στην χερσονησο της Κριμαίας στην Μαύρη θάλασσα (Ευξεινος πόντος).Αυτό τον δρόμο θα προσπαθούσε να βρεί ο Πυθέας,ώστε τα Μασσαλιώτικα πλοία να πλέουν μέσω Αιγαίου,Ελλησπόντου,Συπληγάδες Πέτρες(Βόσπορος),Μαύρη θάλλασα,Μαιώτιδα λίμνη (Αζοφική θάλασσα),ποταμός Τάναις(σημερινός ποταμός Δον της Ρωσίας) και να βγαίνουν στην Βαλτική θάλασσα,μέσω της "πεπηγυίας θάλασας" (πηγμένης,παγωμένης) ή από κάποιο άλλο σημειο του Βορρά,το οποίο έπρεπε ο Πυθέας ν'ανακαλύψει.
ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥΣΟ Πυθέας καταλάβαινε τις δυσχέρειες του εγχειρήματος που του ανετέθει και τα διάφορα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε και έτσι έπρεπε να επιλέξει τα πλέον κατάλληλα μέσα για το ταξίδι του.Ήξερε τα προβλήματα τα οποία θα συναντούσε στις άγνωστες θάλασσες του "Απώτατου Βορρά"και ιδίως στις παγωμένη (πεπηγυϊα) θάλασσα,η οποία ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες τόσο από τον Όμηρο,που τη μνημονεύει,όσο και από παλαιότερους Έλληνες γεωγράφους που την ανέφεραν στα έργα τους.
Ετσι λοιπόν κατέληξε ότι το πλέον κατάλληλο πλοίο για το ταξίδι αυτό θα ήταν η Μασσαλιώτικη "Πεντηκοντόρος".Πλοίο πολεμικό και εμπορικό συγχρόνως που χρησιμοποιείτο από τους Μασσαλιώτες πάντα εξοπλισμένο με τους κατάλληλους μαχητές,ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τους πειρατές και ιδίως τους Καρχηδόνιους.
Η πεντηκοντόρος είχε μήλος 70μ περίπου και 6μ πλάτος.Είχε 25 κωπηλάτες σε κάθε πλευρά και 80 στρατιώτες (επιβάτες) για την ασφάλεια της,σύνολο δηλαδή 130 άτομα.Ταξίδευε πάντα ή σαν πολεμικό ή σαν εμπορικό με αυτή την πλήρη σύνθεση προσωπικού.Είχε ταχύτητα με τα κουπιά 7-9 σημερινά μίλλια,η οποία σε περίπτωση ναυμαχίας μπορούσε να ανέλθει στα 17 μίλλια.Διέθετε ένα μόνο ιστίο στο κέντρο της με τετράγωνο πανί,το οποίο χρησιμοποιείτο όταν υπήρχε ούριος άνεμος,ώστε να ξεκουράζονται οι κωπηλάτες,οι οποίοι δεν ήταν δούλοι.Κατασκευαζόταν από ρητινοφόρα δέντρα ιδίως πεύκα που αφθονούσαν στις ακτές της Μεσογείου.Εξωτερικά αλοίφετο με κατράμι,που ήταν παχύρευστο υγρό το οποίο έπαιρναν από την απόσταξη ρητινούχων ξύλων,όπως πεύκου ή κέδρου και το οποίο ήταν άριστο μονωτικό.Στην συνέχεια το πλοίο εβάφετο με μπλέ χρώμα.
Η πεντηκοντόρος διέθεται μικρό κατάστρωνα στην πλώρη και στην πρύμη ,οι οποίες συνδέοντο με μικρό σανιδένιο διάδρομο.Ήταν δηλαδή ολόκληρο το πλοίο ανοιχτό, σαν αμπάρι φορτίου αρκετά βαθύ.Στο μπροστινό μέρος διέθεται χάλκινο έμβολο για τις ναυμαχίες.Κατά την διάρκεια της νύχτας προσέγγιζε σε όρμους ,όπου το πλήρωμα έβγαινε και κοιμόταν,αφήνοντας βέβαια σκοπιά στο πλοίο.Σε περίπτωση που δεν μπορούσε να προσεγγίσει ακτή,το πλήρωμα κοιμόταν στο ανοιχτό αμπάρι.Καταλαβαίνετε τι δυσκολίες περνούσαν αυτοί οι υπέροχοι Έλληνες ναυτικοί!
Οι πεντηκοντόροι ήταν πλοία "ανοιχτής θάλασσας"καλοτάξιδα,μεγάλης αντοχής και μπορούσαν να ταξιδεύουν ακόμα με δυσχερείς καιρικές συνθήκες,όταν η ανάγκη το απαιτούσε.Εξάλλου οι Μασσαλιώτες ήταν άριστοι ναυτικοί με πολύχρονη πείρα στην διακυβέρνηση τους.
Ο πυθέας επέλεξε δύο τέτοια πλοία για το ταξίδι του,τα οποία εφοδίασε με κάθε λογής εργαλεία και λοιπά εφόδια που θα ήταν απαραίτητα γι'αυτό το πολύ δύσκολο ταξίδι.Φρόντισε επίσης όπως πολλά μέλη τπυ πληρώματος τους να είναι,εκτός από ναυτικοί και έμπειροι τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων (ξυλουργοί,μεταλουργοί,σχοινοποιοί,κλπ),καθώς και δύο γιατρούς,έναν ανά πλοίο.
Διάλεξε επίσης τους πλέον κατάλληλους στρατιώτες για την ασφάλεια των πλοίων και του προσωπικού τους,καθόσον σίγουρα θα αντιμετώπιζαν Καρχηδόνιους και άγριες βαρβαρικές φυλές του βορρά.
Ο Πυθέας επειδή ήταν συστηματικός ερευνητής,είχε διαβάσει το δεύτερο βιβλίο του Ιπποκράτη "Περί Διαίτης",στο οποίο ο μεγάλος Έλληνας γιατρός γράφει τι πρέπει να τρώει κάποιος ανάλογα με την χώρα που βρίσκεται ή ταξιδεύει.Αξίζει λοιπόν ν'αναφερθώ στα τρόφιμα που πήρε μαζί του :Στάρι,κριθάρι,κέχρον(κεχρί) που το έτρωγαν αλεσμένο μαζί με σύκα,διπύρους(παξιμάδια),ισχάδες (ξερά σύκα),ελιές,λάδι,κρασί(για το κρύο και ιατρικούς λόγους και όχι για να μπεκρουλιάζουν),παστά ψάρια(κυρίωςσαρδέλες),μέλι,όξος(ξύδι),αλάτι,ξηρούςκαρπούς(αμύγδαλα,φουντούκια,καρύδια),χοιρινό λίπος,φακούς (φακές),κύαμμους (κουκιά),πίσσους(ξερά μπιζέλια),δολίχους(φασόλια μαυρομάτικα και άσπρα),ερεβίνθους(ρεβύθια).
Σχετικά με την ένδυση των αντρών του,διάλεξε ιματισμό που θα ανταποκρινόταν καλύτερα στις κλιματολογικές συνθήκες των βόρειων χωρών.Αξίζει να τον δούμε για να έχουμε σφαιρική ιδέα του όλου ταξιδίου.Αυτός ήταν:
-Ιμάτια μάλλινα.Ρούχο που φορούσαν πάνω από τον χιτώνα,ορθογώνιο χωρίς συρραφές που κάλυπτε τους ώμους ή τον έναν ώμο και κατέβαινε καλύπτοντας ολόκληρο το κορμί.
Μάλλινο ρούχο χοντρουφασμένο,το οποίο λόγω μεγέθους μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σαν κουβέρτα.
-Χιτώνες μάλλινους.Εσωτερικό ένδυμα από λινάρι ή λεπτό μαλλί με ραφές.
-Υποχιτώνια μάλλινα.Πουκαμίσες από λινάρι ή λεπτό μαλλί τα οποία φορούσαν κατάσαρκα.
-Φρύγιους πίλους μάλλινους.Προήρχοντο από την Φρυγία και χρησιμοποιούντο κυρίως από τους ναυτικούς για τις χειμωνιάτικες ημέρες.Μάλλινος με δύο κορδόνια για να μην τον παίρνει ο άνεμος,προστάτευε το κεφάλι,τα αυτιά και όλο το πρόσωπο,αφήνοντας ελεύθερα τα μάτια.Χρησιμοποιούνται και σήμερα.
-Χλαίνες.Πανωφόρι μάλλινο,είδος μανδύα,κάπα ή φλοκάτη,κατασκευασμένη στον εργαλειό από χοντρο μαλλί ,με κάλλυμα κεφαλιού μονοκόμματο,σαν τα σημερινά παλτά τύπου "μοντγκόμερυ".Σαν την σημερινή κάπα των βοσκών.
-Περικνημίδες μάλλινες υφαντές.Κάλτσες ψηλές σαν τις γκέτες που κάλυπταν και τους μηρούς.
-Ειδικά μάλλινα χειρόκτια (γάντια).Οχι σαν τα σημερινά,αλλά μονοκόματα που δενόντουσαν στον καρπό με κορδόνι.
-Μάλλινα υφάσματα σε αφθονία για να σκεπάζονταιστον ύπνο.
-Υποδήματα.Οι Έλληνες φορούσαν σανδάλια,τα οποία ομως σε περιπτώσεις κρύου τυλίγονταν με δέρματα και γινόντουσαν σαν μπότες.Μπορούσαν στα μεγάλα κρύα να τυλιχθούν και με μάλλινα υφάσματα.
Όλα τα παραπάνω συνοδευόντουσαν με βελόνες ,σπάγγους και κλωστές για ράψιμο ρούχων και επισκευές των ιστίων.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΛΕΥΣΗΣΟ Πυθέας πριν ξεκινήσει συγκέντρωσε πληροφορίες για τις θάλασσες και τις στεριές που θα συναντούσε από αρχαία συγγράμματα και βάσει μ'αυτές προγραμμάτισε το δύσκολο ταξίδι του για τον "Απώτατο Βορρά",εκεί που κατά τις δοξασίες των αρχαίων Ελλήνων,ήταν η "εσχατιά του κόσμου",τα πέρατα της γης,απ'όπου δεν γύριζε εύκολα όποιος αποτολμούσε να ταξιδέψει στην "Θούλη",η οποία κατά τους αρχαίους Έλληνες αποκαλείτο "Εσχάτη Θούλη" και την ταυτίζανε με το τέλος του κόσμου !!!
Το μεγάλο του πρόβλημα ήταν οι θρησκευτικές δοξασίες των θρησκευομένων Ελλήνων,όπως τις διέσωσε ο Όμηρος,για τον Ωκεανό ,όπου κανείς δεν μπορούσε να ταξιδέψει καθόσον αποτελούσε την προσωποποίηση ενός μεγάλου ποταμού που περιέβαλε την γη και έρρεε συνεχώς και ασταμάτητα με μεγάλη ταχύτητα (όμηρος,Ιλιάς Ξ-245).Όποιος έμπαινε σ'αυτον που είχε ρεύμα σαν ποτάμι δεν μπορούσε να ξαναγυρίσει.ο Ωκεανός σήμαινε τον θάνατο,τον Άδη,αφού κατά τον Όμηρο ήταν κατοικία της Περσεφόνης,η είσοδος του Άδη όπου μένουν οι νεκροί και το αιώνιο σκοτάδι του Άδη κυριαρχεί στον Ωκεανό (Όμηρος,Οδυσ.Κ-508) που είναι γεμάτος τέρατα.Σίγουρα ο Όμηρος περιέγραφε το γνωστό μας ρεύμα του Κόλπου "Golf Stream".
O Πυθέας μάλλον γνώριζε τι συνέβαινε στην πραγματικότητα και έτσι απέρριψε αυτές τις δοξασίες,εμψυχώνοντας συγχρόνως τους άνδρες του.
Την εποχή εκείνη,το 331 πχ,υπήρχαν χάρτες για την ναυσιπλοία τέλειοι.Ιδίως οι Ελληνικοί χάρτες θεωρούνταν κάτι το ασύλληπτο σε τελειότητα.Οι χάρτες αυτοί δεν εικόνιζαν απλά και μόνο τους τόπους που είχαν σχεδιασθεί επάνω τους,αλλά ήταν συντεταγμένοι με επιστημονική ακρίβεια και σημείωναν πρώτα και κύρια τους παράλληλους της γης.Ο παράλληλος της γης ονομαζόταν από τους αρχαίους προγόνους μας "Κλίμα"= κλίση της γης.Απεικόνιζαν επίσης το βόρειο και το νότιο ημισφαίριο,τους πόλους,τους αστερισμούς,τους ανέμους που φύσαγαν σε κάθε περιοχή ανάλογα με την εποχή,καθώς και αποστάσεις διαφόρων σημείων.
Πρώτος χαρτογράφος παγκοσμίως ήταν ο Αναξίμανδρος(610-545 πΧ) μαθητής του σοφού,Θαλή του Μιλήσιου ο οποίος είχε γράψει τη "Ναυτική Αστρολογία".Ο Αναξίμανδρος ήταν ο πρώτος που έδωσε επιστημονικές εξηγήσεις για το Σύμπαν,γράφοντας το έργο του "Περί Φύσεως"και είναι επίσης ο πρώτος που καθιέρωσε σαν βασική αρχή του σύμπαντος "Το Άπειρον" η οποία αρχή αυτή βρίσκει σήμερα πλήρη εφαρμογή στα διαπλανητικά ταξίδια.Δυστυχώς οι χάρτες αυτοί δεν σώζονται σήμερα καθόσον κάηκαν στην μεγάλη φωτιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Ο Πυθέας λοιπόν,εφοδιάσθηκε με τους χάρτες του Αναξίμανδρου,καθόσον αυτοί έδειχναν τους Πόλους,όπως και το πλάτος και το μήκος τους,αλλά και τα έσχατα όρια της γης,την μυθική Θούλη,στην οποία θα πηγαινε.Επίσης πήρε μαζί του και την "Ναυτική Αστρολογία "του Θαλή του Μιλήσιου και επτά πίνακες χρονολογίου του ιδίου,οι οποίοι σε συνδυασμό με την ναυτική αστρολογία,έβρισκαν την ώρα και το γεωγραφικό πλάτος που ευρίσκετο το πλοίο.
Άλλα όργανα που πήρε μαζί του,ήταν οι "Αστρολάβοι",οι οποίοι αργότερα βελτιώθηκαν από τον Ίππαρχο και προέκυψε ο "Εξάντας" που χρησιμοποιείται και σήμερα,καθώς επίσης και "Κλεψύδρες" (χρονολάβους) για την μέτρηση του χρόνου.Επίσης ανεμόμετρα και ανεμοδείκτες.Δεν γνωρίζουμε αν οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν κάποιο πρόγονο της σημερινής πυξίδας (οι Κινέζοι την εφεύραν,επισήμως) καθόσον γνώριζαν το ορυκτό "μαγνήτης" και της ιδιότητες του,ιδίως οι Θεσσαλοί οι οποίοι και έδωσαν το όνομα στην χερσόνησο της Μαγνησίας (Βόλος-Πήλιο).Αν δεν είχε καεί η βιβλιοθήκη της Αλεξάνρειας θα το ξέραμε.Εγώ πιστεύω ότι την γνώριζαν και την χρησιμοποιούσαν !!!
Επίσης για τον πλούν μέσα σε ομίχλη οι Έλληνες και ιδίως οι Μασσαλιώτες,είχαν μάθει να χρησιμοποιούν τους ανέμους,τα ρεύματα,τις συσωρεύσεις θαλάσσιας χλορίδας(ιδίως τα φύκια) και τις ακτογραμμές.Επίσης τις κατευθλυνσεις κοπαδιών πουλιών και ψαριών.Όλα αυτά τα είχαν γράψει σε βιβλία και ημερολόγια πλοίων με κάθε λεπτομέρεια.Βέβαια για το ταξίδι μέχρι τις Κασσιτερίδους νήσους (Βρετανία)) δεν υπήρχε πρόβλημα καθόσον το είχαν κάνει πάμπολες φορές.Από εκεί και προς την Θούλη δυσκόλευαν τα πράγματα.
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΒΡΕΤΑΝΙΑΤην 1η Φεβρουαρίου ξεκίνησε ο Πυθέας το ταξίδι του με δύο πεντηκοντόρους,αφού πρώτα έγιναν θρησκευτικές τελετές στο λιμάνι της Μασσαλίας,καθώς και θυσίες στον Δία,τον Ποσειδώνα και στην Αρτέμιδα.Δεν έχουμε καμία πληροφορία για τα ονόματα των πλοίων του Πυθέα,όυτε και γνωρίζουμε ποιός ήταν ο πλοίαρχος του δεύτερου πλοίου.Ο Πυθέας μέχρι της Γαδειρίδες Πύλες (Γιβραλτάρ)συνοδεύτηκε από άγνωστο αριθμό πολεμικών πλοίων της Μασσαλίας,καθόσον οι Καρχηδόνιοι είχαν αποκλείσει όλες τις θάλασσες δυτικά της Μασσαλίας και προπάντως το στενό των Γαδειρίδων και πολιορκούσαν όλες τις Μασσαλιώτικες αποικίες της Ιβηρίας και μάλιστα είχαν καταστρέψει την Μαινάκη και το Ημεροσκόπειον.
Η πορεία που ακολούθησε ο Πυθέας δεν ήταν πορεία στην ανοιχτή θάλασσα ,αλλά κοντά στις ακτές.Ο λόγος ήταν ότι οι Καρχηδόνιοι αφ'ενός φοβόντουσαν να μην γίνουν αντιληπτοί από τα παρατηρητήρια και τις φρυκτωρίες (πύργοι σε υψώματα που έδιναν σήματα με φωτιές) και αφ'ετέρου της Μασσαλιώτικες ενέδρες κοντά στην ακτή.Έτσι ο Πυθέας έφθασε ανενόχλητος στην Μασσαλιώτικη αποικία Ρόδη όπου αφ'ενός ανεφοδιάσθει σε τρόφιμα και νερό και πήρε και πληροφορίες που ήλθαν από την άλλη αποικία την Κάλπη,για τις θέσεις του Καρχηδόνιου στόλου.Ξεκίνησε νύχτα από την Ρόδη προς την Κάλπη χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους Καρχηδόνιους οι οποίοι δεν φημιζόντουσαν για τις νυχτερινές πλόες τους,εν αντιθέσει με τους Έλληνες.Πέρασε γρήγορα νύχτα την Κάλπη(Γιβραλτάρ) χωρίς να γίνει αντιληπτός και έπλευσε προς τα Γάδειρα (σημερινό Ισπανικό Κάδιθ στον Ατλαντικλο ωκεανό)) που ήταν χτισμένα επάνω σε νησίδα κοντά στην Ιβηρική ακτή.
Έξω από τα Γάδειρα το ξημέρωμα συνάντησε τον Καρχηδονικό στόλο.Στην ναυμαχία που ακολούθησε οι Καρχηδόνιοι νικήθηκαν από τον Μασσαλιώτικο στόλο που συνόδευε τον Πυθέα,παρόλο που ήταν μικρότερος και ετράπηκαν σε φυγή.Ο Πυθέας νικητής εμπρός από τα Γάδειρα και έχοντας αιχμαλωτίσει και δύο εχθρικά πλοία,έδωσε διαταγή να φύγει ο στόλος για την Μασσαλία μαζί με τα δύο αιχμάλωτα πλοία και ο ίδιος με τα δύο πλοία του,χωρίς να προσεγγίσει τα Γάδειρα,ανοίχτηκε στο πέλαγος μακριά από τις Ιβηρικές ακτές,πλέοντας προς το "Ιερόν άκρον" (σημερινό Πορτογαλλικό ακρωτήρι Σαν Βιντσέντζε).Εν τω μεταξύ οι Καρχηδόνιοι νομίζοντας ότι ο στόλος του Πυθέα ήταν προπομπός μεγαλυτέρου στόλου,έντρομοι κλείστηκαν στα διάφορα λιμάνια του και αφού έκαναν και επιστράτευση,άρχισαν να τα οχυρώνουν.
Το πρώτο δεκαήμερο του φεβρουαρίου του 331πΧ τα δύο πλέον πλοία του Πυθέα,πέρασαν ανοιχτά του Ιερού Άκρου και συνέχισαν τον πλούν προς βορά σε τέτοια απόσταση από τις σημερινές Πορτογαλλικές ακτές,ώστε να μην είναι ορατά από αυτές.Ήθελε να φθάσει το συντομότερο δυνατό στο Αρταβύριον Άκρον"(σημερινό Ισπανικό ακρωτήρι Φινιστέρο στο σημείο που στρίβουν οι Ισπανικές ακτές προς ανατολάς και αρχίζει ο Βισκαϊκός κόλπος).Ο πυθέας σταμάτησε σε κάποια ακτή του κόλπου για ξεκουραστούν οι άνδρες του.Στην συνέχεια διασχίζοντας με όση ταχύτητα μπορούσε τον πολύ επικίνδυνο Βισκαϊκό κόλπο,λόγω των εντόνων καιρικών φαινομένων που υπάρχουν μέχρι και σήμερα,έφθασε χωρίς απρόοπτα στο σημερινό γαλλικό λιμάνι της Βρέστης,της σημερινής χερσονήσου της Βρετάνης.΄
Σ'αυτή κατοικούσαν Κέλτες,τους οποίους ο Πυθέας ονόμασε "Οσίμιους",από τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους,καθόσον στην Ελληνική γλώσσα η λέξις "σιμός"σημαίνει αυτόν πού έχει μύτη προς τα πάνω.Είναι το χαρακτηριστικό της γαλλικής ανασηκωμένης μύτης.Επίσης το μεγάλο νησί που βρίσκεται έξω από την Βρέστη,αφού το χαρτογράφησε,του έδοσε την ονομασία "Ουξινάμη" (σημερινό Ουεσάν)από το Οσίμιους.
Στο τέλος του δευτέρου δεκαημέρου του Φεβρουαρίου,έφθασε στην ΝΔ χερσόνησο της Βρετανίας στο Κάντιον (Κεντ) και στο Βελέριον,τόπο εξόρυξης κασσίτερου, την σημερινή χερσόνησο της Κορνουάλλης.Όπως καταλαβαίνετε τα ονόματα "Κάντιον" και Βελέριον" είναι Ελληνικά και είχαν δοθεί από αρχαιότερους του Πυθέα Έλληνες θαλασοπόρους που επισκέπτονταν την περιοχή για αγορά κασσιτέρου.Είναι ο πρώτος που παρατήρησε την αύξηση του ύψους της παλίρροιας στην περιοχή αυτή.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η Βρετανία δεν ήταν άγνωστη στους Έλληνες,διότι από τα αρχαία χρόνια οι Κρήτες,γύρω στο 3500 πΧ,ταξίδευαν σ'αυτά τα νερά.Μετά ,γύρω στο 2500 πΧ,ακολούθησαν οι Μυκηναίοι.Αιτία ,ο Κασσίτερος και μάλιστα αρχικά λεγόντουσαν "κασσιτερίδες νήσοι".Όσον αφορά τη Βρετανία ,το όνομα της είχε δοθεί από τα πανάρχαια χρόνια από τους Έλληνες θαλασοπόρους.
Το όνομα Βρετανία είναι καθαρά Ελληνική λέξη.Παράγεται από το ρήμα"βρέμω"=βουίζω,βροντώ,αντηχώ,μουγκρίζω.Έτσι έλεγαν "κύμα βρέμει" αλλά και "βρέμεται","ο άνεμος βρέμεται",δηλαδή το κύμα ή ο άνεμος βουίζει,αντηχεί,μουγκρίζει.Επειδή λοιπόν στην Βρετανία,συνήθως υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα,πήρε αυτό το όνομα.Σαν ποιητικό το ρήμα "βρέμω"οι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν για να χαρακτηρίσουν τον θεό Δία.Είναι αρκετά γνωστή η φράση "Ζευς υψιβρεμέτης"= ο Ζευς που βροντάει ή όταν έκαναν επίκληση στον Δία έλεγαν "Ζευ υψιβρέτα".
Το αρχικό όνομα,όπως το έδωσαν οι Κρήτες και μυκηναίοι ναυτικοί,ήταν "Βρεμετανία νήσος",δηλαδή το νησί όπου βουίζουν οι άνεμοι,τα κύματα.Άλλη εκδοχή είναι ότι προέρχεται από την Ελληνική σύνθετη λέξη "Βρετ-τάνα",από το Ιωνικό ρήμα "βράττω"=αφρίζω,βράζω και από τη λέξη "τάνα"=μακριά.Άρα η μακρινή νήσος που αφρίζει,βράζει.
Συνεχίζουμε για τον Πυθέα.Επειδή οι κάτοικοι της σημερινής Κορνουάλλης ήταν ήμεροι,αγαθοί και φιλόξενοι,τους ονόμασε "Δαμνόνιους" (αναφέρεται από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη,βιβλιοθήκη ιστορική). Ο Πυθέας αναφέρει με κάθε λεπτομέρεια πως οι Δαμνόνιοι λιώνουν τον κασσίτερο και τον καθαρίζουν από τις προσμίξεις.Αφού ανεφοδίασθηκε σε τρόφιμα και νερό απ'αυτούς,αποφάσισε,παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες,να περιπλεύση ολόκληρη την Βρετανία.
Το τρίτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου του 331 πΧ,παρά το ότι ήταν ακόμα χειμώνας,ξεκίνησε το ταξίδι του για περιπλεύσει την Βρετανική νήσο.Μπήκε στον ποταμό Τάμεση και έφθασε μέχρι το σημείο που είναι σήμερα το Λονδίνο,στην περιοχή του οποίου τότε υπήρχαν διάσπαρτοι οικισμοί (ο πρώτος σημαντικός οικισμός ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους το 43 μ.Χ. με το όνομα Londinium, έπειτα από την υποταγή της Βρετανίας στους Ρωμαίους).
Αφού κράτησε σημειώσεις για την περιοχή,βγήκε από τον Τάμεση,συνέχισε βόρεια και στα μέσα Μαρτίου έφθασε στο βορειότερο σημείο της Αγγλίας (Σκωτία σήμερα) το σημερινό Duncans Bay Head το οποίο ονόμασε "Όρκαν" τα δέ νησιά που βρίσκονται βορειότερα του τα ονόμασε "Ορκάδες "(σημερινά Orkney Island,70 νησιά ).Οι λέξεις "Όρκα" και "Ορκάδες",προέρχονται από την Ελληνική λέξη "Όρκυς"(γενική "ορκύνος") και ειναι το ονομα που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στα μεγάλα ψάρια που ανήκαν στην οικογένεια των σημερινών 'τόνων".Οι περιοχές αυτές μέχρι και σήμερα είναι γεμάτες αυτού του είδους ψαριών.
Πιθανόν ο Πυθέας έδωσε και το όνομα της Σκωτίας,Σκοτλαν=η χώρα του σκότους,λόγω της μικρής διάρκειας της ημέρας,των χαμηλών νεφώσεων και της ομίχλης.Δεν είναι όμως σίγουρο αυτό καθόσον τα έργα του έχουν χαθεί.
Η Σκωτία χιλιάδες χρόνια πριν είχε κατοικηθεί από Μακεδόνες.Η παράδοση αναφέρει πως ο Μακεδόνας βασιλιάς Παρθόλωνας έφτασε σ'αυτή την χώρα μαζί με 24 ζευγάρια από την Μιγδονία (Μακεδονία)της Ελλάδας.Υπάρχουν πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτή την παράδοση,στοιχεία που επέζησαν ανά τους αιώνες,όπως το πρόθεμα -mac στα ονόματα των Σκωτσέζων που δηλώνει την καταγωγή,δηλαδή ΜΑΚεδόνας !!!Ακόμη η τέχνη του πολέμου τους όπως η χρησιμοποίηση της Μακεδονικής "Σάρισσας",ακόμη και στην μουσική τους με την Γκάϊντα (πίπιζα στα Ελληνικά) πού βρήκε ο Μ.Αλέξανδρος στην Ασία και την μετέφεραν οι άνδρες του στην Μακεδονία.Εκτός όμως από τους Μακεδόνες οι παραδόσεις των Σκωτσέζων αναφέρουν πως μετά τον Παρθόλωνα ήλθαν οι "Νταναάν",οι Δαναοί και έκτισαν πόλεις με τα ονόματα Μυρίας,Φαλίας,Γορίας και Φινδίας.
Σήμερα στη πρωτεύουσα της Σκωτίας,το Εδιμβούργο,υπάρχει περιοχή με την ονομασία ¨Αθήνα του Βορρά" η οποία έχει κτίσματα Ελληνικής τεχνοτροπίας.Η Σκωτσέζικη ανδρική φούστα προέρχεται από τον χιτώνα των Ελλήνων οπλιτών.Τέλος σε χάρτη του 1560μΧ υπάρχουν Ελληνικά τοπωνύμια όπως ARCADIA και ΙΟΝΑ (Ιωνία).Δείτε το σχετικό βίντεο http://vimeo.com/19407522
Συνεχίζουμε με τον Πυθέα,ο οποίος κινούμενος νοτιοδυτικά πέρασε το σημερινό κανάλι του αγίου Πατρικίου που χωρίζει την Αγγλία από την Ιρλανδία και τέλος Μαρτίου έφθασε στην Κορνουάλλη απ'όπου είχε ξεκινήσει.
Όσον αφορά την Ιρλανδία,ο Πυθέας την ονόμασε έτσι, από το Ιρις=ουράνιο τόξο,λαν=χώρα(Ελληνική λέξη και όχι ξένη όπως οι πλείστοι νομίζουν),δία=Δίας,άρα η χώρα του ουράνιου τόξου του Δία.Οι Έλληνες την ονόμαζαν και σκέτο "Ιρις", ονομασία που επικρατεί και σήμερα στα Αγγλικά "Ιre".Άλλη μία επιβεβαίωση της συμβολής των Ελλήνων στον πολιτισμό του σύγχρονου κόσμου !!!
Ο Πύθέας από την στιγμή που πέρασε τις Γαδειρίδες στήλες,χαρτογραφούσε όλες τις περιοχές που συναντούσε και κρατούσε λεπτομερείς σημειώσεις για το κλίμα,τα ρεύματα,τις παλίροιες,τηςθερμοκρασίες ατμόσφαιρας και θαλάσσης,τις κατευθύνσεις του ανέμου,τις κινήσεις των κοπαδιών ψαριών,τις κινησεις των πουλιών,τις ομίχλες,τις ώρες σκότους και ημέρας και ένα σωρό άλλες λεπτομέρειες.Όλα αυτά τα έγραψε στο βιβλίο του "Περί Ωκεανού"το οποίο δυστυχώς δεν έχει βρεθεί,αλλά αποσπάσματα του υπάρχουν στα έργα μεταγενεστέρων Ελλήνων γεωγράφων,όπως ο Στράβων,ο Διόδωρος,και άλλοι.Για τον περίπλουν της Αγγλίας ελάχιστες πληροφορίες διεσώθηκαν,μεταξύ των οποίων,ότι η Βρετανική νήσος "έχει τριγωνικό σχήμα και είναι νήσος μεγίστη".
ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΟΛΛΑΝΔΙΑ-ΒΕΛΓΙΟ-ΔΑΝΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ-ΒΑΛΤΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑΑφού ανεφοδιάσθηκε και πάλι στην Κορνουάλλη,αρχές Απριλίου του 331πΧ,χάραξε πορεία προς τις ακτές της σημερινής Ολλανδίας,τις οποίες εξερεύνησε συστηματικά μέχρι τις Γερμανικές ακτές και ιδίως τις εκβολές του ποταμού Έλβα (Γερμανία),ψάχνοντας για πέρασμα προς την Μαύρη Θάλασσα.Την προσοχή του τράβηξε μία μεγάλη συστάδα νησιών τα οποία στεφανώνουν σαν διάδημα της Ολλανδικές και Γερμανικές ακτές και γ'αυτό τα ονόμασε "Βασιλεία"= διάδημα,περιδέραιον.Είναι τα σημερινά Waddenzee.
Στην συνέχεια κινήθηκε προς βορρά και αφού πέρασε το στενό Δανίας-Σουηδίας,εισήλθε στην σημερινή Βαλτική θάλασσα.Το πρώτο νησι που συνάντησε,το σημερινό "Μπόρνχολμ"(ανήκει στην Δανια) το ονόμασε "Ρουανία".Η λέξη προέρχεται από το Δωρικό "ροά" αντί του "ροή"που σημαίνει ο ρους το ρεύμα.Επίσης "ροθός"σημαίνει ο κρότος των κυμάτων και στην Αττική διάλεκτο η λέξη "ρόος" γίνεται "ρούς",που σημαίνει πάλι το "ρεύμα".Συνεπώς "Ρουανία"σημαίνει η νήσος με τα ρεύματα τα θαλάσσια,τα οποία ήταν τόσο ισχυρά εν σχέση με τα Μεσογειακά,όπου εντυπωσίασαν τον Πυθέα.Εκεί βρήκε και αρκετές ποσότητες "ήλεκτρου"τις οποίες αγόρασε.
Συμεχίζοντας την πορεία του στην Βαλτική συνάντησε το μεγαλύτερο της νησί,το σημερινό "Γκότλαντ" (ανήκει στη Σουηδία) το οποίο ονόμασε "Άβαλος"= μακριά νήσος.Εκεί οι άνδρες του αναπαύθηκαν λίγες ημέρες και ανεφοδιάσθηκαν σε τρόφιμα και νερό με ανταλλαγή "ήλεκτρου".
Ο Πυθέας στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου του Απριλίου του 331πΧ,αναχώρησε από την Άβαλο και εισήλθε στον Φιλανδικό και στην συνέχεια στον Βοθνιακό κόλπο ψάχνοντας για πέρασμα προς την Μάυρη Θάλασσα.Λόγω των πολλών ποταμών και λιμνών της περιοχής(σημερινή Φινλανδία),οι άνδρες του Πυθέα ταλαιπωρήθηκαν και αρρώστησαν,καθόσον πολλές φορές με λέμβους των δύο πλοίων του εισήρχοντο σ'αυτά,βαλτώδη ως επί το πλείστον,μέρη ψάχνοντας για το πέρασμα.
Βλέποντας ο Πυθέας ότι το πέρασμα που έψαχνε δεν υπάρχει,αναχώρησε από την περιοχή αφού την ονόμασε "Βαλτίαν νήσο"εξ ου και το όνομα "Βαλτική Θάλασσα".Βαλτία σημαίνει η ελώδης,η βαλτώδης.Ο Πυθέας έδωσε αυτό το όνομα στην Φινλανδία λόγω των πολλών λιμνών και περιοχών γεμάτων από έλη.
Ορισμένοι σημερινοί ξένοι ερευνητές,ισχυρίζονται ότι Βαλτία νήσο,ονόμασε ο Πυθέας το νότιο άκρο της Νορβηγίας και όχι την Φινλανδία.Δεν είναι δυνατόν όμως να έχουν δίκιο καθόσον η Νορβηγία είναι βραχώδης χώρα, όλο βουνά και δάση,παράλια απότομα,βαθιά νερά με αφιλόξενες ακτές που δέρνονται από την μανία των κυμάτων.Το πως ο Πυθέας ονόμασε την Νορβηγία,δεν γνωρίζουμε λογω απωλείας των σημειώσεων του και των βιβλίων του.
Εδώ λοιπόν υπάρχει μία ανθελληνική προπαγάνδα εκ μέρους των Σημιτών και των υποστηρικτών τους,ότι οι λέξεις Βαλτία και Βαλτική είναι φοινικικές από το "Ba-altia" και "Ba-altis".Τι δουλειά όμως έχουν οι φοινικες στην περιοχή αυτή? Το 722πΧ ο Ασσύριος βασιλιάς Σαργώνας εξόρισε Φοίνικες μαζί με τις δέκα φυλές του Ισραήλ,στα όρη της Μηδείας.Με την πάροδο των ετών αυτοί μετονομάσθηκαν "Φίννοι" και σαν θαλασσοπόροι πέρασαν μέσω ποταμών στις βόρειες θάλασσες και εγκατεστάθηκαν αρχικά στην περιοχή της σημερινής Εσθονίας και στο τέλος του 1ου μΧ αιώνα κατέλαβαν την βορειότερη περιοχή και την ονόμασαν Φιλανδία.Άρα μεγάλο μέρος των Φιλανδών είναι φοινικικής καταγωγής και γι'αυτό κάποιοι υποστηρικτές των σημιτών κάνουν αλχημίες,προσπαθώντας να παραμερίσουν τους Έλληνες και να δοξάσουν το σημιτικό φύλλο των φοινίκων.Όμως αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς μνημονεύουν τον Πυθέα και την Βαλτίαν νήσον στα έργα τους.
Τους κατοίκους όλων αυτών των περιοχών,στην πλειοψηφία τους ξανθοί και γαλανομάτιδες (Υπερβόρειοι), από την Ολλανδία μέχρι και τις ακτές της Βαλτίας,τους ονόμασε "Γκούτονες ",από την λέξη "Γκούτ"=καλός,που έλεγαν όταν αντίκρυζαν τα πληρώματα του Πυθέα,θέλοντας να δείξουν ότι ήταν καλοί,ειρηνικοί.Μάλλον πρώτη φορά έβλεπαν οργανωμένους ναύτες και οπλίτες οι οποίοι τους προξενούσαν τον φόβο.
ΝΟΡΒΗΓΙΑ-ΝΗΣΙΑ ΣΧΕΤΛΑΝΤ
Αρχές Μαίου του 331πΧ,ο Πυθέας παραπλέει τις ακτές τις Σουηδίας και φθάνει στο νότιο άκρο της Νορβηγίας και στην συνεχίζει προς βοράν φθάνοντας στα σημερινά νησιά Λοφότεν στην βόρεια Νορηγία,απ'όπου αρχίζει ο Αρκτικός ωκεανός και εκεί βρίσκει επιπλέοντες πάγους.Οι απότομες αλλαγές των καιρικών συνθηκών τον προβληματίζουν και αναγκάζεται να γυρίσει πίσω μπαίνοντας στο φιορδ Μπούκεν,όπου η σημερινή πόλις Στάβαγγερ.Εκεί έκανε τις απαραίτητες επισκευές στα πλοία του,προκειμένου να συνεχίσει προς την μυθική Θούλη στον "Απώτατο Βορρά",αλλά από άλλη κατεύθυνση.
Εκεί πιθανόν πήρε πληροφορίες από τους Εσκιμώους ότι βορειότερα υπήρχε ένα πολύ μεγάλο νησί (σημερινή Γροιλανδία) και από εκεί θα ήταν πιό κοντά προς την Θούλη (Βόρειο Πόλο).Αφού λοιπόν θα περνούσε τον χειμώνα του εκεί,την άνοιξη θα είχε αρκετό χρόνο στη διάθεση του να επιχειρήσει το ταξίδι στην Θούλη.Έπρεπε λοιπόν να πλεύσει προς την κατέυθυνση της Βρετανίας,αναζητώντας την "υστάτην των βρετανίδων νήσων".
Ξεκίνησε λοιπόν με πορεία νότια -νοτιοδυτική και έφθασε στις Ορκάδες νήσους,που έτσι τις είχε ονομάσει κατά τον περίπλουν της Βρετανίας.Αφού ανεφοδιάσθηκε με νερό και τρόφιμα,κινήθηκε βόρεια και αρχές Ιουνίου έφθασε στα σημερινά βρετανικά νησιά Σχέτλαντ τα οποία ονόμασε "Σχέτλιοι νήσοι"λογω των ιδιομορφιών του εδάφους και κλίματος.Το επίθετο Σχέτλιος σημαίνει άσπλαχνος,άγριος,ωμός,φοβερός,αλλά και επίμονος,καρτερικός.Τα νησιά αυτά μέχρι σήμερα έχουν αυτή την ονομασία "Σχέτλαντ".
Μετά σύντομη παραμονή στις Σχέτλιους νήσους,ξεκίνησε για τον "Απώτατο Βρρρά",με πορεία βορειοδυτική.
Εδώ πρέπει ν'αναφέρω ότι αργότερα οι Ρωμαίοι,το 55μΧ, χρησιμοποίησαν τα βιβλία του Πυθέα για να κατακτήσουν τις Βρετανικές νήσους.
ΦΕΡΟΕΣ ΝΗΣΟΙΣτο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου του 331πΧ έφθασε σε μιά συστάδα νησιών με πολλούς σκοπέλους τα οποία ονόμασε "Φερόες"από το ρήμα "φέρω δηλαδή κουβαλάω,φέρνω,παρασύρω.Τα νησιά αυτά σήμερα ανήκουν στην Δανία και έχουν αυτή την ονομασία,"Φερόες νήσοι".Ο Πυθέας τα κατέγραψε και μάλιστα για να μην καθυστερήσει,χώρισε τα δύο πλοία σε πλεύση παράλληλη αλλά σε μεγάλη απόσταση.Η συνάντηση τους είχε καθορισθεί σε δεδομένο στίγμα προς βορρά.Έτσι κέρδισε τον μισό χρόνο,αλλά το σπουδαίο είναι ότι σε άγνωστη θάλασσα καθορίζεται το σημείο συνάντησης των δύο πλοίων,χωρίς φόβο να χαθούν.Αυτό δείχνει την τελειότητα των μεθόδων πλεύσης των Ελλήνων ναυτικών.
Το συμπέρασμα που έβγαλε ο Πυθέας γι'αυτά τα νησιά ήταν ότι λίγα απ'αυτά μπορούσαν να κατοικηθούν και καταγράφει ότι το έδαφος τους είναι ηφαιστειογενές.
Το πέρασμα του Πυθέα από τις Φερόες νήσους είναι ορατό ακόμα και σήμερα.Το δυτικότερο νησί και σήμερα ονομάζεται Μυκήνες,από το ρήμα "μυ-κάομαι"= μουγκρίζω,βουίζω,βροντάω.
Τα νησιά αυτά ευεργετούνται από το χλιαρό ρεύμα του Κόλπου και δεν αποκλειονται από πάγους.Αυτό ενδιέφερε τον Πυθέα διότι αν συναντούσε δυσκολίες θα μπορούσε άφοβα να ξεχειμωνιάσει σ'αυτα.Σ'αυτά τα νησιά οι Έλληνες εφοδιάσθηκαν με αυγά από τις πολυάριθμες φωλιές πουλιών που ζούν εκεί.
Τα νησιά αυτά αργότερα τα κατέλαβαν οι Ρωμαίοι.
ΙΣΛΑΝΔΙΑΦεύγοντας από τις Φερόες ο Πυθέας πήρε πορεία βορειοδυτική και στο τέλος Ιουνίου 331πΧ έφτασε στην Ισλανδία την οποία ονόμασε όπως λέγεται και σήμερα.Ισλανδία σημαίνει "την χώρα της θείκής δύναμις".Ις=δύναμις, λαν= χώραν (αιτιατική της λέξης λας=χώρα,πέτρα),δία = θεός.Όπως προανέφερα η κατάληξη "λαντ"που αναφέρεται σε πολλές χώρες σήμερα,είναι η Ελληνική "λαν" στην οποία οι Λατινογενείς γλώσσες προσέθεσαν και το γράμμα " d " μάλλον χάριν εμφάσεως !!!
Την ονόμασε "δυνατή θεϊκή" μάλλον λόγω της υπάρξεως των ηφαιστείων,που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Κι'εδώ ο Πυθέας χώρισε τα δύο πλοία του προς κέρδος χρόνου και την χαρτογράφησε,καταγράφοντας ανέμους,θαλάσσια ρεύματα,κλίμα,αστρονομικές πληροφορίες,κλπ.Ήρθε και σε επαφή με τους λιγοστούς Εσκιμώουςπου την κατοικούσαν και πήρε πληροφορίες,αν και οι Εσκιμώοι δεν είχαν επαρκείς γνώσεις,διότι δεν ξεμάκραιναν με τα πλεουμενά τους από το νησί.Φρόντισε επίσης να βρεί λιμάνια που θα μπορούσαν να τον φιλοξενήσουν σε περίπτωση επιδείνωσης του καιρού.
Ο Πυθέας λοιπόν έφθασε στην Ισλανδία 1317 χρόνια πριν φτάσουν εκεί οι Βίκινγκς.
ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑΑρχές Ιουλίου αναχωρεί από την Ισλανδία πλέοντας προς τον βορρά με τα κουπιά μέσα σ'ένα παρακλάδι του ρεύματος του Κόλπου,αποφεύγοντας έτσι τα παγόβουνα
και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίόυ 331πΧ φθάνει σε ένα πολύ μεγάλο παγομένο νησι στο οποίο δίνει το όνομα "Γραυσλανδία"(σημερινή Γροιλανδία).Γραυς-λαν-δια(γραυς=πηγμένος αφρός) δηλαδή "χώρα του θεού με πηγμένο αφρό" και για συντομία θα λέγαμε "παγωμένη θεική χώρα".Παραπλέει τις ακτές του,με τα δύο πλοία να πλέουν καιεδώ σε αντίθετη κατεύθυνση για ΄κερδος χρόνου.Υπόψη ότι η Γροιλανδία είναι το μεγαλύτερο νησί του κόσμου,με έκταση 2.175.000 τετραγ.χλμ και ανήκει στην Δανία.
Εδώ διαπίστωσε,ερχομενος σε επαφή με τους Εσκιμώους, ότι η ζωή είναι δυνατή μόνο στο νότιο τμήμα της.Τέλος Ιουλίου ο Πυθέας καλεί τα πληρώματα να ψηφίσουν αν θα συνέχιζαν την εξερεύνηση.Με ομοφωνία αποφασίζουν να παραμείνουν και ετσι επιλέγει το φιόρδ που θα ξεχειμώνιαζε,κοντά στην περιοχή των Εσκιμώων.Όταν ο καιρός χειροτέρεψε τράβηξε τα πλόια του στην στεριά.Το διάστημα που έμεινε εκεί δεν έπαψε να κάνει επιστημονικές μελέτες και να τις καταγράφει.Μάλιστα Ό Πυθέας και οι ναύτες του έμαθαν λίγο την γλώσσα των Εσκιμώων.
Στην συνέχεια και ενώ οι άνδρες του ετοίμαζαν τις εγκαταστάσεις για την διαμονή τους,εκείνος αναχωρεί σε αναγνωριστικό ταξίδι,με πλοίο ελαφρωμένο από εφόδια και άνδρες για να ταξιδέψει ταχύτερα,έχοντας μαζί του και Εσκιμώους για οδηγούς.Όσο πάει βορειότερα τα παγόβουνα πληθαίνουν.Τρείς μέρες κρατάει το ταξίδι και τότε καταλαβαίνει ότι πρέπει να γυρίσει πίσω.Πλέοντας ενάντια στα ρεύματα έκανε δέκα μέρες ταξίδι,στον δρόμο του όμως συνάντησε τείχος πάγων που του έκλειναν τον δρόμο για πολλά χιλιόμετρα.Έτσι ανοίχτηκε ανατολικά και με την βοληθεια της τύχηςκατάφερε να γυρίσει στις εγκαταστάσεις του στα μέσα Αυγούστου.
Επιθεώρησε τις εγκαταστάσεις που είχε φτιάξει το προσωπικό του για να ξεχειμωνιάσουν,μετέφερε νέες προμήθειες,ασφάλισε τα πλοία του σε νεωσοικό που κατασκεύασαν οι ναύτες και όταν ήρθε ο χειμώνας άγριος και ορμητικός τον βρήκε έτοιμο να τον αντιμετωπίσει περιμένοντας την άνοιξη.
Όλο αυτό το διάστημα δεν έπαψε να κάνει επιστημονικές μελέτες καταγράφοντας στο ημερολόγιο του τα πάντα και μάλιστα ερεύνησε και το εσωτερικό της χώρας,
όπου βέβαια μπορούσε να πάει.
Μετά 1317 χρόνια που ήρθαν οι Βίκινγκς με δεκαπέντε πλοία στο νησί,πέθαναν όλοι από την πείνα και το κρύο (άνδρες,γυναίκες,παιδιά)και η αποικία εξαφανίσθηκε.Ο Μεσόγειος όμως Πυθέας και οι άνδρες του,όχι μόνον επέζησαν,αλλά μελέτησαν και κατέγραψαν τα πάντα.
ΘΟΥΛΗΠριν προχωρήσω στο ταξίδι του Πυθέα,ας δούμε πρώτα τι ήταν η Θούλη,στην οποία κανείς δεν είχε φτάσει μέχρι τότε !!!Μα τι άλλο παρά η γη του βορά,ο Βόρειος Πόλος η κατάκτηση του οποίου περιγράφεται από τον Πυθέα στα βιβλία του "Περί Ωκεανού" και "Πυθέως Περίπλους".
Στη Θούλη κατάφεραν να φτάσουν με αεροπλάνο το 1926 ο Αμερικανός ναύαρχος Richard Byrd, ο Νάνσεν στις 7-4-1895 και ο Αμερικανός Πήρυ στις 6-4-1909 ο οποίος θεωρείται ο κατακτητής του Β.Πόλου!!!
Τι σημαίνει Θούλη ? "Θου" στην αττική διάλεκτο,σημαίνει τον Θεό, «λη» σημαίνει λίθος, δηλαδή Θεϊκή γη. Μερικοί δίνουν την εξήγηση ότι προέρχεται από το "θόλος" και κάποιοι ότι προέρχεται από το "θολύω" που σημαίνει σκοτεινός.
ΑΦΙΞΗ ΣΤΟΝ ΒΟΡΕΙΟ ΠΟΛΟ
Ο χειμώνας πέρασε δύσκολα για τους Έλληνες Μασσαλιώτες.Τον Απρίλιο του 330πΧ,άρχισαν οι προετοιμασίες των πλοίων για την πιό δύσκολη φάση του ταξιδιού.Ξεκίνησε λοιπόν ο Πυθέας,έχοντας και λίγους Εσκιμώους μαζί του σαν οδηγούς,παίρνοντας την ίδια πορεία που είχε πάρει τον Αύγουστο του 331πχ.Όταν έφτασε στην "πεπηγυία θάλασσα "στις 82 μοίρες,σταμάτησε Εδώ,όπως γράφει,δεν υπήρχε ζωή,εδώ "κυβερνά ο Κρόνος".Το ταξίδι από εδώ και πέρα ήταν πολύ επικίνδυνο με τους επιπλέοντες μικρούς πάγους,πράγμα που ανάγκαζε τα δύο πλοία του να πλέουν πολύ κοντά το ένα με το άλλο.Με αυτή την πλεύση έφθασε στις 84 μοίρες βόρειο πλάτος όπου βρήκε φράγμα πάγων.Εκεί ψάχνει για χαμηλούς πάγους ρίχνοντας συγχρόνως τις βάρκες του στο νερό και πλησιάζει το φράγμα με αυτές για να βρεί κατάλληλο μέρος και όταν το βρίσκει σέρνει τα πλοία του έξω και τα ασφαλίζει δένοντας τα σε τέσσερεις πασάλους.Ήταν πλέον στον προθάλαμο της Θούλης,εξι μοίρες πλέον τον χώριζαν απ'αυτήν.
Αφού έκανε επιστημονικές παρατηρήσεις και τις κατέγραψε στο ημερολόγιο του,πήρε τροφές και εφόδια και πεζός μαζί με λίγους άνδρες έφθασε στην Θούλη,τον Βόρειο Πόλο.Την απόσταση που διήνυσε πεζός την περιέγραψε σαν ναυτικό ταξίδι(δηλ.με πλοίο): "Απέχει μιας ημέρας ταξίδι από την Πεπηγυία θάλασσα"θέλοντας να μας πεί ότι κάλυψε απόσταση 384 χλμ από το φράγμα των πάγων μέχρι την Θούλη σαν να πήγε με πλοίο !!! Δεν περπάτησε βέβαια μία ημέρα,αλλά περισσότερες,απλά όμως χρησιμοποίησε τον ναυτικό όρο για να δείξη την απόσταση μέχρι τον Βόρειο Πόλο,ο οποίος είναι στις 90 μοίρες!!!
Στη Θούλη ο Πυθέας περίμενε τη χειμερινή τροπή του ήλιου (θερινό ηλιοστάσιο) και είδε τον ήλιο να γυρίζει σχεδόν στον ορίζοντα "ώστε να μπορείς να διαβάζεις την νύκτα",οπως ανέφερε στις λεπτομερείς σημειώσεις που κράτησε.
Ο Πυθέας λοιπόν έφθασε στα υπερβόρεια αυτά σημεία όπου, όπως έλεγαν και οι "βάρβαροι" τότε κάτοικοι των περιοχών αυτών, "ο ήλιος κοιμάται κατά την χειμερινή τροπή". Άλλη μία απόδειξη πως ο Πυθέας έφθασε εκεί κατά την θερινή περίοδο, κατά την διάρκεια της μεγάλης ημέρας και πως ορθά σκέφθηκε πως, αφού αυξάνει η ημέρα όσο ανεβαίνει υψηλότερα, τότε η γη θα είναι σφαιρική, θα έχει, όπως έγραψε και ο ίδιος, "το κύρτωμά της".
Οι Έλληνες λοιπόν πήγαν στον Βόρειο Πόλο 2239 χρόνια πριν πατήσει στις 6 Απριλίου 1909, με προηγμένη τεχνολογία ο Αμερικανός εξερευνητής Ρόμπερτ Πήρι ο οποίος μάλιστα αναφέρεται στην σύγχρονη ιστορία σαν τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε και τον πρώτο που τον πάτησε !!!!
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΑφού επέστρεψε στον καταυλισμό όπου είχε δέσει τα πλοία του,στα τέλη Ιουνίου του 330πΧ,άρχισε το ταξίδι της επιστροφής του μέσα σε πάγους.Αυτό που τον δυσκόλευε στην επιστροφή ήταν το νυχτερινό ταξίδι και το ταξίδι στην ομίχλη.Με εννέα ναυτικά μίλλια την ώρα κωπηλασία διέσχισε την απόσταση και έφθασε στην Γροιλανδία,από τον ίδιο δρόμο που έκανε για να φθάση στην Πεπηγυία θάλασσα.Τέλη Ιουλίου έφτασε στην Ισλανδία όπου και άφησε τους Εσκιμώους φίλους του και στη συνέχεια πέρασε από τις Φερόες,τις Σχετλάνδες ,τις Ορκάδες και έφθασε στην Κορνουάλλη.Μετά πέρασε την Μάγχη,περιέπλευσε την Κελτία Γαλλία και τις Ιβηρικές ακτές,πέρασε από τις Γαδαρίδες Πύλες (Γιβραλτάρ),μπήκε στη Μεσόγειο και τελείωσε το ταξίδι του στην Μασσαλία.
Εκεί δέχθηκε τις επικρίσεις των αρχόντων διότι το ταξίδι του στοίχησε πολύ στο ταμείο της Μασσαλίας,χωρίς να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα,να βρεί δηλαδή δίοδο που να πηγαίνει στον Εύξεινο Πόντο.
Πικραμένος από την συμπεριφορά των συμπατριωτών του,ο μέγας αυτός θαλασσοπόρος,αποτραβήχτηκε στο σπίτι του και έγραψε τα βιβλία του,χάρις στα οποία οι μεταγενέστεροι είχαν επιστημονικές παρατηρήσεις.
Πέθανε το 310πΧ σε ηλικία 70 ετών στην πατρίδα του την Μασσαλία.
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ
Ο Πύθέας έγραψε τρία βιβλία,βαση των λεπτομερών σημειώσεων που κρατούσε καθόλη την διάρκεια του ταξιδιού του.Αυτά ήταν "Περί Ωκεανού","Γης Περίπλους" και "Πυθέως Περίπολους".
Δυστυχώς δεν διασώθηκαν μέχρι της μέρες μας,διασώθει όμως σημαντικό μέρος αυτών από άλλους Έλληνες συγγραφείς (Στράβων,Πολύβιος,και άλλοι) οι οποίοι τα μνημονεύουν στα έργα τους.
Για την καταστροφή των έργων του ευθύνη αποδίδεται στους Ιουδαιοχριστιανούς που τα έριχναν στην πυρά.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΑΛΛΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΑποσπάσματα των βιβλίων του Πυθέα παραθέτουν οι Ίππαρχος, Ερατοσθένης, Ποσειδώνιος, Τιμαίος, Μαρκιανός, Στράβων,Πολύβιος,Δικαίαρχος,Γέμιος,Κοσμάς, αλλά και οι Ρωμαίοι συγγραφείς.Ευτυχώς,γιατί πρόλαβαν να διασώσουν μέρος των έργων του,γιατί δεν θα ξέραμε τίποτα σήμερα για τον άθλο του Πυθέα !!!
Ο Στράβων (65πΧ-23μΧ) ήταν ένας αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γεωγράφος και φιλόσοφος. Ειδικότερα, ως γεωγράφος, συγκαταλέγεται στους διασημότερους της αρχαίας εποχής.
Στα "Γεωγραφικά" του βιβλίο Β' τέταρτο κεφάλαιο γράφει:
"Ο μεν λοιπόν Πυθέας ο Μασσαλιώτης σχετικά με την Θούλη,λέει ότι είναι βορειότερη από τα Βρετανικά νησιά και αποτελεί το έσχατο μέρος του κόσμου, όπου και ο θερινός τροπικός κύκλος είναι ίδιος με τον αρκτικό κύκλο. Από δε τους άλλους τίποτε δε διηγούμαι (εννοεί συγγραφείς), ούτε ότι υπάρχει κάποιο νησί Θούλη, ούτε εάν τα μέρη αυτά τώρα είναι κατοικήσιμα, εκεί όπου ο θερινός τροπικός γίνεται αρκτικός".
Ο Στράβων αδυνατεί να πιστέψει ότι έφτασε άνθρωπος στο Βόρειο πόλο και ονομάζει στη συνέχεια τον Πυθέα "ψεύτη", ευτυχώς όμως που ασχολήθηκε με τον Πυθέα στην πολεμική του αυτή διότι μας έδωσε πολλά αποσπάσματα του.
Γράφει επίσης ο Στράβων:
"Ο Πολύβιος((203 πΧ- 120 πΧ) εξ άλλου γράφοντας γεωγραφία για τις χώρες της Ευρώπης λέει να αφήσουμε τους αρχαίους και να εξετάσουμε εκείνους που τους ελέγχουν , όπως τον Δικαίαρχο και τον Ερατοσθένη που ασχολήθηκαν με την Γεωγραφία, και τον Πυθέα από τον οποίο πολλοί παρασύρθηκαν και ο οποίος υποστηρίζει ότι γύρισε όλη τη Βρετανική και αποδίδει περίμετρο στο νησί πάνω από σαράντα χιλιάδες στάδια. Ιστόρησε δε και τα σχετικά με τη Θούλη στην οποία ούτε γη υπήρχε, ακόμη δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά, που έμοιαζε με θαλάσσιο πνεύμονα στον οποίο , όλα ταλαντεύονται και ο θαλάσσιος πνεύμονας τα έδερνε όλα αυτά, ώστε σε αυτόν κάποιος δεν μπορούσε ούτε να πορευτεί ούτε να πλεύσει……….. επισκέφτηκε τα παράλια όλης της Ευρώπης που βρέχονται από Ωκεανό, από τα Γάδειρα μέχρι τον Τάναϊν (ο σημερινός ποταμός Δον της Ρωσίας)…".
Από αυτό το απόσπασμα βγάζουμε πολύτιμα συμπεράσματα, αν αναλυθεί το αρχαίο κείμενο λέξη-λέξη βλέπουμε ότι ο Πυθέας μιλούσε απευθυνόμενος όχι στο λαό αλλά σε επιστήμονες. Γράφοντας "ούτε γη υπήρχε, ακόμη δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά" εξηγεί ότι η γη, η θάλασσα και ο αέρας δεν ήταν σώματα απλά και αυθύπαρκτα αλλά σώματα-ύλες σύνθετες που προερχόντουσαν από ένωση με άλλα σώματα "σύγκριμα τι εκ τούτων".
Συνεχίζει ο Στράβων:Ο Επίκουρος (341-270 πχ) δίδαξε "Τα πρώτα σώματα απλά, τα δε εξ εκείνων συγκρίματα", η δε φράση "καθ αυτήν" μιλάει για μίγματα σωμάτων .
Έμοιαζε θαλάσσιο πνεύμονα "πνεύμονι θαλαττίω εοικός" υπονοεί πυκνόρρευστη μάζα στην οποία δεν μπορεί κάποιος να πλεύσει και να περπατήσει, η ψύξη που επικρατούσε ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που απαγόρευε την αναπνοή.
Η περιγραφή αυτή του Στράβωνα (που ήταν ένα μικρό απόσπασμα) πέρασε λέξη-λέξη από το σύγχρονο επιστημονικό μικροσκόπιο και οι σημερινοί επιστήμονες διαπίστωσαν πόσο περιεκτική και σαφής ήταν σε λίγες λέξεις η περιγραφή των συνθηκών του Βόρειο πόλου.
Ο Γέμιος ο Ρόδιος που έζησε τον 1ο μΧ αιώνα,έγραψε βιβλία για μαθηματικά,γεωμετρία και αστρονομία και ασχολήθηκε με τις παρατηρήσεις του Πυθέα,όπου και αναφέρει ότι οι Εσκιμώοι που τον συνόδευαν του έδειξαν"που κοιμάται ο ήλιος στη χειμερινή τροπή του ".Αλλά και τα ίδια αναφέρει και ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης,μοναχός από την Αλεξάνδρεια που έζησε τον 6ο μΧ αιώνα και ασχολήθηκε με τα γραπτά του Πυθέα.Τα αποσπάσματα και των δύο είναι πιστές αντιγραφές αυτών που έγραψε ο Πυθέας.
Ο μεγάλος Γάλλος θαλασσοπόρος Λουδοβίκος Μπουκαινβίλλ (1729-1881μχ) έγραψε "Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης πρέπει απαραίτητα να κατατάσσεται εις την χορείαν των μεγάλων θαλασσοπόρων της ιστορίας, των Μαγγελάνων, των Κολόμβων κα και να διδάσκεται στα σχολεία".
Ο εξαίρετος ιστορικός Bary Cunliffe,που σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης,στο πρόσφατο βιβλίο του "Πυθέας ο Έλληνας Εξερευνητής και Θαλασσοπόρος",αναφέρει ότι υπήρχε διασύνδεση ανάμεσα στον Πυθέα και τον Μέγα Αλέξανδρο (έζησαν την ίδια περίοδο) και ότι ο Πυθέας ήταν σε διατεταγμένη αποστολή από την μακεδονική αρχή, ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για την σχεδιαζόμενη ιμπεριαλιστική εξάπλωση του Ελληνισμού στην Δύση.Δεν έχουμε από τους αρχαίους ιστορικούς βέβαια καμία τέτοια ένδειξη.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣΚατά τους Ρωμαίκούς χρόνους Οι Μασαλιώτες επιλέγοντας το Ρωμακό στρατόπεδο κατά τους Καρχηδονικούς πολέμους,διασπίστωσαν ότι οι Ρωμαίοι δεν φεύγουν άπαξ και προσκληθούν.Και γιατί να φύγουν αφού πήραν στα χέρια τους το ανθηρό εμπόριο της περιοχής,ιδρύοντας δικές τους αποικίες!!!Μετά την κατάκτηση της Γαλατίας από τον Ιούλιο Καίσαρα,η Μασσαλία κέρδισε μιά πρόσκαιρη ανάπτυξη,η οποία ανακόπηκε κατά την περίοδο του Ρωμαϊκού εμφυλίου μεταξύ Ιουλίου Καίσαρος και Πομπηίου.Χωρίς να εκτιμήσουν την κατάσταση οι Μασσαλιώτες εξόπλισαν με πλοία τους τον Πομπηίο,ο οποίος όμως νικήθηκε από τον Καίσαρα.
Ο Ιούλιος Καίσαρας δεν έχασε την ευκαιρία και επιστρέφοντας το 49πΧ νικητής από την Ισπανική εκστρατεία,έκανε μιά σύντομη στάση στην Μασσαλία για να την συλήσει.Η πόλις εσυλήθει και ο συσσωρευμένος της πλούτος πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων,οι οποίοι δημιούργησαν σύγχρονο Ρωμαϊκό οικισμό στην άνω πόλη και η πόλις εξελίχθηκε σε σημαντικό Ρωμαϊκό εμπορικό κέντρο.
Μετά την πτώση της Ρώμης η Μασσαλία έπεσε διαδοχικά στα χέρια Βησιγότθων,Οστρογότθων και Φράγγων.Ο αυτοκράτορας της "Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας" Καρλομάγνος της έδωσε ιδιαίτερη σημασία μετατρέποντας την στο σημαντικότερο εμπορικό κέντρο της αυτοκρατορίας του. Μετά τον 10ο αιώνα η πόλη γνώρισε νέα ακμή υπό την φροντίδα των κομήτων της Προβηγκίας.Το 1347 η πόλη ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της επιδημίας βουβωνικής πανώλους(πανούκλα) που σάρωσε την Ευρώπη τα δύο επόμενα χρόνια. Μάλιστα, υποστηρίζεται ότι η Μασσαλία ήταν το σημείο εισόδου της πανούκλας στην Ευρώπη. Από τους 90.000 κατοίκους της πόλης οι 50.000 - περισσότεροι από τους μισούς - πέθαναν από την θανατηφόρο επιδημία, κάτι που ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα σε ολόκληρη την ιστορία της πόλης. Η παρακμή της πόλης ολοκληρώθηκε αργότερα το 1423 μετά τις επιδρομές λεηλασίας των Αραγωνέζων.Σύντομα όμως ανέκαμψε και το 1481 ενσωματωθεί στην Γαλλία.
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας τον 17ο αιώνα ήρθαν στην Μασσαλία πολλοί Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη και δημιούργησαν τον χρυσό αιώνα της Μασσαλίας. Οι Έλληνες την χρονική αυτή περίοδο βοήθησαν στην οικονομική ανάπτυξη της Μασσαλίας κερδίζοντας μ’αυτό τον τρόπο την εκτίμηση των Γάλλων της Μασσαλίας.Επίσης μετά από την Μικρασιατική καταστροφή του 1922,ήλθαν στην Μασσαλία και άλλοι Έλληνες σαν πρόσφυγες και αυτοί αποτελούν σήμερα τις οικογένειες πέμπτης γενιάς Μασσαλιωτών Ελλήνων.
Σήμερα η Μασσαλία (γαλλικά Marseille) με 1,2 εκατομμύρια κατοίκους είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας μετά το Παρίσι και ανήκει στην ευρύτερη ιστορική περιοχή της Προβηγκίας.Είναι η σημαντικότερη πόλη-λιμάνι της Γαλλίας και η τρίτη σημαντικότερη (ως λιμάνι) της Ευρώπης.Είναι η παλαιότερη πόλη στη Γαλλία, ακόμα παλαιότερη από την αιώνια πόλη την Ρώμη.
Στη Μασσαλία ζουν σήμερα περίπου 12.000 Έλληνες ομογενείς,προερχόμενοι κυρίως από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Στην ευρύτερη περιοχή της Μασσαλίας, όπου υπολογίζονται περίπου στις 20.000, υπάρχουν 15 ομογενειακές οργανώσεις και πάρα πολλοί σύλλογοι Φιλελλήνων. Υπάρχουν χωριά, όπως το Port-de-Bouc, το Salin de Giraud και το Port-Saint Louis, όπου το 40% του πληθυσμού είναι Ελληνικής καταγωγής.Γη,ο πλανήτης των Ελλήνων!!!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα δεν έχουμε καμιά αμφιβολία για το ταξίδι του Πυθέα στην Θούλη, τότε που εκάλυψε 200.000 στάδια, δηλαδή δύο φορές την διαδρομή του Κολόμβου. Ήταν ένα ηρωικό ταξίδι των Ελλήνων αφού μεγάλο μέρος του έγινε με κωπηλασία σε παγωμένες θάλασσες,σε ομίχλες και άπνοιες. Είναι ιστορικώς βεβαιωμένο ότι ο Πυθέας υπήρξε ο πρώτος Έλληνας ωκεανοπόρος που με τις γνώσεις του, την θέλησή του,την μεγάλη πίστη και το ακούραστο και αφοσιωμένο πλήρωμά του, πέρασε τις Ηράκλειες Στήλες και έφθασε ως τον μακρινό Βόρειο Πολικό Κύκλο,την μυθική Θούλη.
Σημαντική θεωρείται και η κατασκευή Διόπτρας δικής του έμπνευσης με την οποία πραγματοποιούσε νυχτερινές και ημερήσιες ουράνιες σκοπεύσεις. Με αυτήν πιστεύεται ότι έδωσε τα πλάτη των βορείων τόπων και κυρίως της Βρετανίας (Στράβων), μετρώντας το τροπικό ύψος του Ηλίου.
Εκτός από το περίφημο ταξίδι του, η μαθηματική του ανακάλυψη με την οποία έγινε γνωστός στον Ελληνισμό, ήταν εκείνη της μέτρησης του γεωγραφικού πλάτους ενός τόπου.
Ο Πυθέας ήταν ο Κολόμβος της αρχαιότητας. Ήταν ο πρώτος πολιτισμένος άνθρωπος που πάτησε το πόδι στις Γερμανικές και Ολλανδικές ακτές,στη Φινλαδία, Νορβηγία, Σουηδία, στις ακτές της Βαλτικής, στα βόρεια και δυτικά της Βρετανίας συγκροτήματα νησιών, στην Ιρλανδία, στην Ισλανδία, στην Γροιλανδία, στα παγόβουνα και τον Αρκτικό κύκλο. Ο πρώτος πολιτισμένος άνθρωπος που γνώρισε τους Εσκιμώους.
Έφθασε μέχρι τον Βόρειο Πόλο και είδε τον ήλιο να γυρίζει σχεδόν στον ορίζοντα "ώστε να μπορείς να διαβάζεις την νύκτα".
Το πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι δεν υπήρξε συνέχεια σ'αυτό το ταξίδι. Κανείς μετά από αυτόν δεν εξερεύνησε τη Βρετανία και τα νησιά της, μέχρι την εποχή που ο Ιούλιος Καίσαρας και οι λεγεώνες του αποβιβάστηκαν στο νησί μετά από 300 χρόνια.
Το επίτευγμά του είναι τέλειο,τόσο τέλειο μάλιστα,αν σκεφτούμε την εποχή που έγινε (331-330 πΧ), ώστε μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε σαν "πολύ φωτισμένο μυαλό"!!!
Ο άθλος του Πυθέα γίνεται ακόμη μεγαλύτερος,αν σκεφθούμε ότι έγινε μία κι'έξω, δηλαδή σ'ένα ταξίδι με επιστροφή,αγνοώντας τις σχετικές δοξασίες της εποχής του,που δέχονταν ότι όποιος έβγαινε έξω,στα απώτατα σημεία του ωκεανού,χανόταν και δεν ξαναγύριζε. Εκεί στον απώτατο βορρά έμεινε μέσα στους πάγους, ξεχειμώνιασε και όταν οι καιρικές συνθήκες του το επέτρεψαν, προχώρησε στον προρισμό του, την μυθική Θούλη.
Σχολαστικός, πολυμαθής και μεθοδικός, κατέγραψε τις εξερευνήσεις του,ονόμασε τις περιοχές που εξερεύνησε με τα σημερινά τους ονόματα,περιέγραψε τα γεωμετρικά σχήματα των ακτών και νησιών που συνάντησε,όπως επίσης με επιστημονική ακρίβεια,που καταπλήσσει τους σημερινούς επιστήμονες,περιέγραψε και τα διάφορα φυσικά φαινόμενα των περιοχών που εξερεύνησε,δίνοντας εξηγήσεις που σήμερα στέκουν τέλεια μέσα στις επιστημονικές απόψεις των διαφόρων σοφών.
Δυστυχώς οι συμπατριώτες του δεν τον τίμησαν όσο έπρεπε,αλλά τουναντίον τον επέπληξαν γιατί δεν μπόρεσε να βρεί από τις βόρειες θάλασσες,υγρή δίοδο προς τον Εύξεινο Πόντο.Φαίνεται ότι οι Έλληνες Μασσαλιώτες εκείνης της εποχής ενδιαφέροντο μόνον πως θα αυξήσουν τον πλούτο τους.
Οι σημερινοί Μασσαλίωτες τον έχουν τιμήσει,έχοντας το άγαλμά του που βρίσκεται σε μία εσοχή της πρόσοψης του "Χρηματηστηρίου Αξιών" της Μασσαλίας,μαζί με το άγαλμα του ετέρου θαλασσοπόρου Έλληνα Μασσαλιώτη "Ευθυμένη" που την ίδια εποχή εξερεύνησε τα δυτικά παράλια της Αφρικής μέχρι την Σενεγάλη.
Επίσης στο σημερινό λιμάνι της Μασσαλίας υπάρχει χάλκινη πλάκα,που υπενθυμίζει την άφιξη των Φωκααίων το 600 πΧ στο σημείο αυτό,με τα εξείς λόγια:
"Εδώ γύρω στο 600 π.X. Έλληνες ναυτικοί αποβιβάστηκαν προερχόμενοι από τη Φώκαια, Ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας. Ίδρυσαν τη Μασσαλία από την οποία μεταλαμπαδεύτηκε στη Δύση ο πολιτισμός".
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟ: Ο ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗΣ του Θανάση Μαργαρίτη,Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη.
ΒΙΒΛΙΟ:ΠΥΘΕΑΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΟΠΟΡΟΣ,του Barry Cunliffe,Εκδόσεις Γκοβόστη.
ΒΙΒΛΙΟ:ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ ΣΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗ ΘΟΥΛΗ,του ΧΡ.Λάζου,Εκδόσεις Αίολος.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ,Εκδοτική Αθηνών,τόμοι Β',Γ1,Γ2.
ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ,Εκδόσεις Πυρσός τόμοι Δ',ΙΑ',ΙΣΤ'.
ΣΤΡΑΒΩΝΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ,Εκδόσεις Πάπυρος.
ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ
http://el.scribd.com/doc/30188115
http://www.schizas.com/site3/index.php?option
http://www.telemath.gr/mathematical_ancient_times/ancient_greek_mathematicians/pytheas_massaliotes.php
http://eoniaellhnikhpisti.blogspot.gr/2010/06/blog-post_6629.html
http://www.youtube.com/watch?v=5zJG8Rs4Po0
http://lalei-kairia.blogspot.gr/2011/04/blog-post_5406.html
http://ellas2.wordpress.com/2012/04/26/
http://el.wikipedia.org/wiki/
http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=145922&start=45
http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section1/ploia/biografies/23.htm
http://vimeo.com/19407522 (ΒΙΝΤΕΟ περί Σκωτίας)
http://www.youtube.com/watch?v=5zJG8Rs4Po0 (ΒΙΝΤΕΟ περί Σκωτίας)
perseasorion, revealedtheninthwave
Ο πρώτος θαλασσοπόρος-εξερευνητής του "Απώτατου Βορρά", ο οποίος έφθασε στον Βόρειο Πόλο, στην μυθική "Θούλη" των αρχαίων προγόνων μας, καθώς και ο πρώτος που μίλησε για το "Κρόνειο" υποχθώνειο πέλαγος του βορρά και ενέπνευσε όλες τις θεωρείες για την κοίλη γη!!!
Ο κόσμος του Πυθέα ήταν ο Mεσογειακός κόσμος που είχε όριο τις Άλπεις και τις Ηράκλειες Στήλες στο Γιβραλτάρ, ήταν όμως και ένας κόσμος που είχε ανάγκη την υπέρβαση των ορίων του.
Αυτός ο μεγάλος άντρας της Ελληνικής αρχαιότητας, ο ανυπέρβλητος γεωγράφος, μαθηματικός, αστρονόμος, θαλασσοπόρος και εξερευνητής, επικεφαλής γενναίων Ελλήνων ναυτικών, τον 4ο αιώνα πΧ,ταξίδεψε και έφτασε 2300 χρόνια πριν,εκεί όπου μόλις τον 19ο αιώνα μΧ κατόρθωσαν και έφτασαν οι μεταγενέστεροι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εξερευνητές,οι οποίοι έχουν πάρει και την δόξα σαν πρωτοπόροι και μνημονεύονται σαν κατακτητές του Βόρειου Πόλου,ακόμη και στα Ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ο Πυθέας μας άφησε ότι περισώθηκε από τα έργα του "Περί Ωκεανού","Γης Περίοδος" και "Πυθέως Περίπλους"τα οποία χάθηκαν,αλλά αποσπάσματα από αυτά μας διέσωσαν άλλοι αρχαίοι συγγραφείς,όπως ο Στράβων στα " Γεωγραφικά"του,ο Πολύβιος στις "Ιστορίες" του και ο Δικαίαρχος στο έργο του "Γης Περίοδος".Αλλά και ο Ίππαρχος,Ερατοσθένης και Ποσειδώνιος τον μνημονεύουν και τον δέχονται σαν μεγάλο εξερευνητή,γεωμέτρη και γεωγράφο,στα έργα τους.
Ας εξιστορησουμε όμως τα γεγονότα και ας ταξιδέψουμε σε περιοχές που ακόμα και σήμερα δεν είναι τόσο εύκολο να επισκεφθόυμε.
ΜΑΣΣΑΛΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Η πατρίδα των αρχικών αποίκων της Μασσαλίας (σημερινή νότια Γαλλία) ήταν η Φώκαια της Μ.Ασίας (βόρεια της Σμύρνης) που είχε ιδρυθεί το 800πΧ από τους Αθηναίους.Οταν οι Πέρσες εισέβαλαν στην Μ.Ασία και κατακτούσαν τις Ελληνικές πόλεις της Ιωνίας,οι κάτοικοι της αποφάσισαν το 539 πΧ να φύγουν ολοι για να μη σκλαβωθούν.Πριν φύγουν πήραν χρησμό από το μαντείο των Δελφών το οποίο τους υπέδειξε που θα ιδρύσουν την νέα πόλη τους.Ετσι έφυγαν όλοι οι κάτοικοι,ρίχνοντας μάλιστα στη θάλασσα τον "Μύδρο".Ο μύδρος ήταν μικρό κομμάτι σταθεροποιημένης λάβας ηφαιστείου αρκετά βαρύς.Ο συμβολισμός αυτός των Φωκαέων είχε την έννοια ότι δεν θα στεναχωρηθούν που φεύγουν από την πατρίδα τους,διότι όπως είναι αδύνατο να επιπλεύση ο μύδρος,έτσι θα ήταν και αδύνατο να γυρίσουν πίσω.
Μετ'από πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις έφθασαν στις Μεσογειακές ακτές της Κελτικής Γαλατίας και ίδρυσαν την νέα τους πόλη με το όνομα Μασσαλία.Το όνομα προέρχεται από το αρχαίο ρήμα "μάσσω "που σημαίνει ¨πιάνω" και την λέξη "αλιέας".Ο Τίμαιος γράφει ότι η πόλη πήρε αυτό το όνομα,από την διαταγή που έδωσε ο πλοίαρχος του πρώτου πλοίου των Φωκαέων σε κάποιο ψαρά,να πιάσει και να δέσει το σχοινί που του πέταξαν,έξω στη στεριά,όταν το πλοίο ζύγωσε στην ακτή.
Γράφει ο Τίμαιος:"από γουν του αλιέως και του μάσσαι ωνόμασται".Το λιμάνι της νέας πόλης τους το ονόμασαν "λιμένα Λακυδώνος".
Η περιοχή δεν ήταν πολύ κατάλληλη για γεωργία,εκτός από λίγο κρασί και λάδι.Ετσι εστράφησαν στην θάλασσα ,πρόκοψαν και πολύ σύντομα εξελίχθηκαν σε ναυτική δύναμη της περιοχής τους.Τα κέρδη από το εμπόριο και την ναυτιλία άρχισαν να πλουτίζουν την πόλη της Μασσαλίας,που μεγάλωνε και στολιζόταν με ωραία οικοδομήματα και γινόταν κάθε μέρα πιό ισχυρή,ώστε να αρχίζει να παίζει ρυθμιστικό ρόλο στη περιοχή της δυτικής Μεσογείου.
Ανατολικά της εισόδου του λιμανιού και σε στρατηγική θέση,έκτισαν μία ακόμη αποικία,την Κιθαριστή,για να προστατεύει από τα ανατολικά το λιμάνι.
Με την στροφή τους προς την θάλασσα οι Μασσαλιώτες πέτυχαν με διπλωματία να συνάψουν σχέσεις άριστες με τους Γαλάτες,καθόσον οι τελευταίοι διαπίστωσαν ότι δεν επεκτάθηκαν στο εσωτερικό της χώρας τους και περιορίσθηκαν μόνο στο δέλτα του Ροδανού.Αυτό είχε σαν συνέπεια οι Γαλάτες να αρχίσουν να ζητούν Έλληνες δασκάλους,για να μάθουν τα παιδιά τους την Ελληνική γλώσσα,Έλληνες γιατρούς,καλλιτέχνες και τεχνίτες για να τους διδάξουν.Η Ελληνική διανόηση και γλώσσα άρχισε να διαδίδεται στη δύση,με καλούς και προσηνείς μαθητές τους Γαλάτες,οι οποίοι έκτοτε δεν ξαναενόχλησαν τους Έλληνες τους οποίους θεωρούσαν φίλους αγαπητούς και δασκάλους τους.
Οι Μασσαλιώτες απερίσπαστοι πλέον από τις επιθέσεις των Γαλατών αφού δημιούργησαν φιλικές σχέσεις μαζί τους,στράφηκαν στο εμπόριο μέσω θαλάσσης και άρχισαν να εμπορεύονται με τους βαρβάρους Κέλτες και με τους Ίβηρες (σημερινή Ισπανία και Πορτογαλλία) ιδρύοντας μάλιστα εμπορικούς σταθμούς και στη συνέχεια αποικίες στις περιοχές τους,οι οποίες προόδεψαν και ευημέρεψαν,δυναμώνοντας την ισχύ της Μασσαλίας.Οι αποικίες αυτές ήταν στην Ιβηρική χερσόνησο ,η Ταρτησσός,η Μαινάκη,το Ημεροσκόπιο,το Εμπόριον (σημερινή Αμπουρία).Στην περιοχή των Πυρηναίων ίδρυσαν την Ρόδη εμεταλευόμενοι τα κοιτάσματα αργύρου που υπήρχε εκει.Ιδρυσαν την Κάλπη (σημερινό Γιβραλτάρ).ΒΔ της Κάλπη στις ακτές του Ατλαντικού ίδρυσαν σε μικρή νησίδα εμπορικό σταθμό στα προϊστορικά Γάδειρα (σήμερα ισπανική πολη Κάδιθ )στον οποίο ασχολούνταν με το εμπόριο ασημιού και χρυσού.Από τα Γάδειρα (=γα + δηρός =γης λαιμός)πήρε την ονομασία το σημερινό Γιβραλτάρ.Στο σημερινό ακρωτήριο της Νότιας Πορτογαλίας Σαν Βενσαν,έκτισαν εμπορικό σταθμό με την ονομασία"Ιερόν Άκρον"(=τόπος πανάρχαιος αφιερωμένος σε θεότητα)και αφιέρωσαν το ακρωτήρι στην θεά Αρτέμιδα.
Ανατολικά της σημερινής πόλως Τουλόν ,ίδρυσαν την Ολίβια(σημερινή Υέρ) και ανατολικότερα αυτής την Αθηνόπολη (σημερινό Σαιν Τροπέ).Η σημερινή κοσμοπολίτικη Νίκαια ανατολικότερα του Σαιν Τροπέ,είναι επίσης Ελληνική πόλη που ίδρυσαν οι Μασσαλιώτες,η οποία πήρε το όνομα της και το διατηρεί μέχρι σήμερα,από την νίκη τους επί των Καρχηδονίων!!!
Επίσης το σημερινό πριγκηπάτο του Μονακό,επανιδρύθηκε από τους Μασσαλιώτες και ονομάσθηκε "Μόνοικος". Η παράδοση λέει ότι ο Ηρακλής το πρωτοϊδρυσε και καθιέρωσε την λατρεία του Δία σαν μοναδικού θεού (μόνοικος= ένας μόνο οικεί,θεός δηλαδή και οι Έλληνες δεχόντουσαν αυτή την εξήγηση ).Άλλη αποικία των Μασσαλιωτών ήταν η Αλαλία στην Κορσική νήσο, σημερινή Αλερία που ανήκει στη Γαλλία.
ΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
Οι Μασσαλιώτες εξελίχθηκαν σε αποκλειστικό τροφοδότη όλης της Μεσογείου,ακόμη και της Αιγύπτου,σε κασσίτερο που ήταν απαραίτητος την εποχή εκείνη στην μεταλλουργία αλλά και σε βιοτεχνια και στο ήλεκτρο (κεχριμπάρι).Αυτά τα δύο ήταν και η αιτία του ταξιδιού του Πυθέα,όπως θα δούμε παρακάτω.Αλλα προιόντα που εμπορευόντουσαν σε όλο το γνωστό τότε κόσμο ήταν ο χρυσός ,το ασήμι και το λινάρι που έπαιρναν από τους Γαλάτες στην περιοχή των οποίων ήταν άφθονο και αρίστης ποιότητας,κάνοντας ανταλλαγή βιοτεχικών προϊόντων.
Ο μεγαλύτερος εχθρός των Μασσαλιωτών ήταν οι Καρχηδόνιοι Φοίνικες,οι οποίοι από την πρώτη στιγμή προσπάθησαν να καταστρέψουν και κατακτήσουν την Μασσαλία,αλλά δεν το κατόρθωσαν,γιατί οι Μασσαλιώτες σαν Έλληνες,δεν είχαν ξεχάσειτις ηρωικές παραδόσεις των προγόνων τους.Έδωσαν μάχες και ναυμαχίες και ανταπεξήλθαν νικηφόρα σε όλες τις προσπάθειες των Καρχηδονίων να αμφισβητήσουν την δύναμη τους.Μάλιστα στην τρίτη και τελευταία ναυμαχία που έγινε στην περιοχή των σημερινών Βαλεαρίδων νήσων(Ίμπιζα,Μαγιόρκα,κλπ)κατέστρεψαν τελείως τον Καρχηδόνιο στόλο.Μετά απ'αυτή την ναυμαχία οι Καρχηδόνιοι κατατρόμαξαν και περίμεναν εισβολή των Μασσαλιωτών στη Καρχηδόνα και γι'αυτό δέχτηκαν πολύ βαρείς όρους.Σύναψαν ειρήνη και αναγνώρισαν οτι οι ΒΑ ακτές της Ιβηρίας (Ισπανίας)θα αποτελούν αποκλειστική ζώνη επιρροής των Μασσαλιωτών.
Οι Μασσαλίωτες το 496πΧ,μετά την δεύτερη νίκη τους επί των Καρχηδονίων,κατασκεύασαν τον θησαυρό της Μασσαλίας στους Δελφούς και προσέφεραν και δύο μεγάλα αγάλματα, του Απόλλωνα και της Αθηνάς,στο μαντείο!!!
ΚΑΣΣΙΤΕΡΟΣ,Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΥΛΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΠριν έρθουμε στο κύριο θέμα,θα πούμε λίγα για τον Κασσίτερο.Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον κασσίτερο για να προστατεύουν διάφορα μεταλλικά αντικείμενα,χάλκινα,σιδερένια,ορειχάλκινα από την σκουριά,όπως πχ μαγειρικά σκεύη (γάνωμα).Αυτό το αποκαλούσαν "κασσιτέρωσις".Επίσης τον χρησιμοποιούσαν για κατασκευή καθρεπτών και στην καλλιτεχνία καθόσον έλυωνε πολύ εύκολα.Στην κατασκευή κραμάτων ήταν πολύ απαραίτητος και μαζί με τον χαλκό έφτιαχναν το "Κρατέρωμα" τον γνωστό μας "μπρούντζο".Με αυτόν τον τρόπο ο μαλακός χαλκός γινόταν σκληρός και χρησίμευε τόσο για την κατασκευή όπλων όσο και στην καλλιτεχνία καθόσον το νέο υλικό ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο για χυτά αντικείμενα και αποτελούσε την πρώτη ύλη για τα εργαστήρια των καλλιτεχνών όλου του τότε γνωστού κόσμου,κύρια όμως στην Ελλάδα που είχε παράδοση στα χυτά αγάλματα και άλλα αντικείμενα.
Άλλες εφαρμογές του κασσίτερου ήταν η κατασκευή λευκοσίδηρου,κοινώς "τενεκέ" ο οποίος δεν σκούριαζε αλλά διατηρούσε τη λευκότητα και καθαρότητα του.Χρησίμευε επίσης για την συγκόλληση μετάλων.
Τον κασσίτερο τον έφερναν οι Μασσαλιώτες από τις "Κασσιτερίδες νήσους",όνομα που έδιναν οι Μασσαλιώτες στα διάφορα νησιά και ακτές της σημερινής Βρεττανίας,ανταλλάσοντας τον με δικά τους προϊόντα.Οι περιοχές αυτές ήταν γνωστές από τα πανάρχαια χρόνια και πρώτοι οι Μίνωες Κρήτες έπλευσαν εκεί και μετέφεραν κασσίτερο στην Κρήτη για τις ανάγκες τους και για το εμπόριο τους.
 |
| ΗΛΕΚΤΡΟΝ |
Το ήλεκτρο ήταν γνωστό στους Έλληνες από τα πανάρχαια χρόνια.Ο Όμηρος περιγράφοντας τον πλούτο των ανακτόρων του Νέστορα στην Πύλο,μιλάει για το ήλεκτρο με θαυμασμό.
(Ομηρος Οδύσσεια Δ-73).Οι Μασσαλίώτες εμπορευόντουσαν το ήλεκτρο μονοπωλιακά και κέρδιζαν μεγάλα ποσά από την εμπορία του.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑΟ ασφαλής εφοδιασμός της Μασσαλίας με κασσίτερο και ήλεκτρο από τον βορρά,έγινε επιτακτική ανάγκη,γιατί οι Καρχηδόνιοι το 333 πΧ ξεσηκώθηκαν και πάλι και δεν άφηναν κανένα Μασσαλιώτικο πλοίο να περάσει τις θάλασες που ήλεγχαν οι Καρχηδόνιοι και ιδίως τα στενά των "Γαδαρίδων Πυλών" (Γιβραλτάρ).Ετσι Οι Μασσαλιώτες αποστερούντο τα κύρια εμπορεύσιμα προϊόντα τους,κασσίτερο και ήλεκτρον με τα οποία αναφοδίαζαν όλες τις Μεσογειακές χώρες και τα ταμεία τους άρχισαν να αδειάζουν,λόγω των αναγκών και του νέου πολέμου με τους Καρχηδόνιους.
Έπρεπε λοιπόν οι Μασσαλιώτες να βρούν νέους δρόμους προς τις Κασσιτερίδες νήσους και την Βαλτική.Μέσα στην απόγνωση τους το 331 πΧ, οι Μασσαλιώτες δέχτηκαν την πρόταση του συμπατριώτη τους Μιδάκριτου,αξιόλογου γεωγράφου και εξερευνητή,να βρούν πέρασμα μέσα από τα ποτάμια της Γαλατίας προς τον Ατλαντικό.Το πέρασμα βρέθηκε,αλλά οι απώλειες σε άνδρες από τις επιθέσεις βαρβαρικών φυλών του εσωτερικού ήταν τόσο μεγάλες,ώστε το κόστος ήταν πολύ βαρύ.
Ο Μιδάκριτος έφθασε στο σημερινό Γαλλικό λιμάνι της Χάβρης,μέσω των ποταμών Ροδανού,Αράρα,Δούβι,Σηκουάνα και από εκεί μετέβει στο Αγγλικό λιμάνι της Κορνουάλλης όπου και φόρτωσε κασσίτερο και κεχριμπάρι.Επέστρεψε στην Μασσαλία μέσω του ιδίου δρομολογίου,αλλά με τους μισούς του ανδρες σε κακή κατάσταση και τα πλοία του γεμάτα από καρφωμένα ακόντια και βέλη των βαρβάρων.
Εν τω μεταξύ οι κατάσταση με τους Καρχηδόνιους είχε επιδεινωθεί.Εκτός από το κλείσιμο των Γαριδών Πυλών,είχαν καταστρέψει τις αποικίες των Μασσαλιωτών στην Ιβηρία,την Μαινάκη και το Ημεροσκόπειον στα μεταλλία των οποίων έβγαινε ασήμι και χρυσός,καθώς επίσης είχαν κάνει στενό αποκλεισμό στις Μασσαλιώτικες αποικίες και εμπορικούς σταθμούς στα παράλια του Ατλαντικού,με αποτέλεσμα τα Μασσαλιώτικα πλοία να μην τολμούν να ταξιδέψουν προς τα εκεί.
Το Συνέδριο της Μασσαλίας που κυβερνούσε την πόλη (600 άτομα και πολίτευμα αριστοκρατικό) συνεδρίασε και αποφάσισε να καλέσειτον συμπατριώτη τους Πυθέα να βρεί λύση.Το κύρος του Πυθέα ήταν πολύ μεγάλο,όχι μόνο στην Μασσαλία ,αλλά και σ'όλη την Ελλάδα.Όλοι τον αναγνώριζαν σαν μεγάλο γεωγράφο,μαθηματικό και εξερευνητή.Προπάντως όμως σαν μεγάλο γεωμέτρη,αφού είχε κατορθώσει να υπολογίσει το γεωγραφικό πλάτος της Μασσαλίας με ένα μόνο γνώμονα και τέλειους υπολογισμούς.
Ο Πυθέας γνώριζε τους κινδύνουςτου εγχειρήματος.Όσο και αν η ναυσιπλοία ήταν γνωστή προς την Αγγλία,αυτός έπρεπε να φθάσει στον "Απώτατο Βορρά",για ν'ανακαλύψει νέα θαλάσσια οδό,από μυστικούς δρόμους,ώστε τα πλοία της Πατρίδας του να κινούάνται με ασφάλεια.Στούς αρχαίους γεωγράφους επικρατούσε η άποψη ότι υπήρχε δρόμος από τον βορρά ο οποίος έβγαζε στη λίμνη της Μαιωτίδος(σημερινή Αζοφική θάλασσα) στην χερσονησο της Κριμαίας στην Μαύρη θάλασσα (Ευξεινος πόντος).Αυτό τον δρόμο θα προσπαθούσε να βρεί ο Πυθέας,ώστε τα Μασσαλιώτικα πλοία να πλέουν μέσω Αιγαίου,Ελλησπόντου,Συπληγάδες Πέτρες(Βόσπορος),Μαύρη θάλλασα,Μαιώτιδα λίμνη (Αζοφική θάλασσα),ποταμός Τάναις(σημερινός ποταμός Δον της Ρωσίας) και να βγαίνουν στην Βαλτική θάλασσα,μέσω της "πεπηγυίας θάλασας" (πηγμένης,παγωμένης) ή από κάποιο άλλο σημειο του Βορρά,το οποίο έπρεπε ο Πυθέας ν'ανακαλύψει.
ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥΣΟ Πυθέας καταλάβαινε τις δυσχέρειες του εγχειρήματος που του ανετέθει και τα διάφορα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε και έτσι έπρεπε να επιλέξει τα πλέον κατάλληλα μέσα για το ταξίδι του.Ήξερε τα προβλήματα τα οποία θα συναντούσε στις άγνωστες θάλασσες του "Απώτατου Βορρά"και ιδίως στις παγωμένη (πεπηγυϊα) θάλασσα,η οποία ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες τόσο από τον Όμηρο,που τη μνημονεύει,όσο και από παλαιότερους Έλληνες γεωγράφους που την ανέφεραν στα έργα τους.
Ετσι λοιπόν κατέληξε ότι το πλέον κατάλληλο πλοίο για το ταξίδι αυτό θα ήταν η Μασσαλιώτικη "Πεντηκοντόρος".Πλοίο πολεμικό και εμπορικό συγχρόνως που χρησιμοποιείτο από τους Μασσαλιώτες πάντα εξοπλισμένο με τους κατάλληλους μαχητές,ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τους πειρατές και ιδίως τους Καρχηδόνιους.
ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ
Η πεντηκοντόρος διέθεται μικρό κατάστρωνα στην πλώρη και στην πρύμη ,οι οποίες συνδέοντο με μικρό σανιδένιο διάδρομο.Ήταν δηλαδή ολόκληρο το πλοίο ανοιχτό, σαν αμπάρι φορτίου αρκετά βαθύ.Στο μπροστινό μέρος διέθεται χάλκινο έμβολο για τις ναυμαχίες.Κατά την διάρκεια της νύχτας προσέγγιζε σε όρμους ,όπου το πλήρωμα έβγαινε και κοιμόταν,αφήνοντας βέβαια σκοπιά στο πλοίο.Σε περίπτωση που δεν μπορούσε να προσεγγίσει ακτή,το πλήρωμα κοιμόταν στο ανοιχτό αμπάρι.Καταλαβαίνετε τι δυσκολίες περνούσαν αυτοί οι υπέροχοι Έλληνες ναυτικοί!
ΠΕΝΤΗΚΟΝΤΟΡΟΣ
Ο πυθέας επέλεξε δύο τέτοια πλοία για το ταξίδι του,τα οποία εφοδίασε με κάθε λογής εργαλεία και λοιπά εφόδια που θα ήταν απαραίτητα γι'αυτό το πολύ δύσκολο ταξίδι.Φρόντισε επίσης όπως πολλά μέλη τπυ πληρώματος τους να είναι,εκτός από ναυτικοί και έμπειροι τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων (ξυλουργοί,μεταλουργοί,σχοινοποιοί,κλπ),καθώς και δύο γιατρούς,έναν ανά πλοίο.
Διάλεξε επίσης τους πλέον κατάλληλους στρατιώτες για την ασφάλεια των πλοίων και του προσωπικού τους,καθόσον σίγουρα θα αντιμετώπιζαν Καρχηδόνιους και άγριες βαρβαρικές φυλές του βορρά.
Ο Πυθέας επειδή ήταν συστηματικός ερευνητής,είχε διαβάσει το δεύτερο βιβλίο του Ιπποκράτη "Περί Διαίτης",στο οποίο ο μεγάλος Έλληνας γιατρός γράφει τι πρέπει να τρώει κάποιος ανάλογα με την χώρα που βρίσκεται ή ταξιδεύει.Αξίζει λοιπόν ν'αναφερθώ στα τρόφιμα που πήρε μαζί του :Στάρι,κριθάρι,κέχρον(κεχρί) που το έτρωγαν αλεσμένο μαζί με σύκα,διπύρους(παξιμάδια),ισχάδες (ξερά σύκα),ελιές,λάδι,κρασί(για το κρύο και ιατρικούς λόγους και όχι για να μπεκρουλιάζουν),παστά ψάρια(κυρίωςσαρδέλες),μέλι,όξος(ξύδι),αλάτι,ξηρούςκαρπούς(αμύγδαλα,φουντούκια,καρύδια),χοιρινό λίπος,φακούς (φακές),κύαμμους (κουκιά),πίσσους(ξερά μπιζέλια),δολίχους(φασόλια μαυρομάτικα και άσπρα),ερεβίνθους(ρεβύθια).
Σχετικά με την ένδυση των αντρών του,διάλεξε ιματισμό που θα ανταποκρινόταν καλύτερα στις κλιματολογικές συνθήκες των βόρειων χωρών.Αξίζει να τον δούμε για να έχουμε σφαιρική ιδέα του όλου ταξιδίου.Αυτός ήταν:
-Ιμάτια μάλλινα.Ρούχο που φορούσαν πάνω από τον χιτώνα,ορθογώνιο χωρίς συρραφές που κάλυπτε τους ώμους ή τον έναν ώμο και κατέβαινε καλύπτοντας ολόκληρο το κορμί.
Μάλλινο ρούχο χοντρουφασμένο,το οποίο λόγω μεγέθους μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σαν κουβέρτα.
-Χιτώνες μάλλινους.Εσωτερικό ένδυμα από λινάρι ή λεπτό μαλλί με ραφές.
-Υποχιτώνια μάλλινα.Πουκαμίσες από λινάρι ή λεπτό μαλλί τα οποία φορούσαν κατάσαρκα.
-Φρύγιους πίλους μάλλινους.Προήρχοντο από την Φρυγία και χρησιμοποιούντο κυρίως από τους ναυτικούς για τις χειμωνιάτικες ημέρες.Μάλλινος με δύο κορδόνια για να μην τον παίρνει ο άνεμος,προστάτευε το κεφάλι,τα αυτιά και όλο το πρόσωπο,αφήνοντας ελεύθερα τα μάτια.Χρησιμοποιούνται και σήμερα.
-Χλαίνες.Πανωφόρι μάλλινο,είδος μανδύα,κάπα ή φλοκάτη,κατασκευασμένη στον εργαλειό από χοντρο μαλλί ,με κάλλυμα κεφαλιού μονοκόμματο,σαν τα σημερινά παλτά τύπου "μοντγκόμερυ".Σαν την σημερινή κάπα των βοσκών.
-Περικνημίδες μάλλινες υφαντές.Κάλτσες ψηλές σαν τις γκέτες που κάλυπταν και τους μηρούς.
-Ειδικά μάλλινα χειρόκτια (γάντια).Οχι σαν τα σημερινά,αλλά μονοκόματα που δενόντουσαν στον καρπό με κορδόνι.
-Μάλλινα υφάσματα σε αφθονία για να σκεπάζονταιστον ύπνο.
-Υποδήματα.Οι Έλληνες φορούσαν σανδάλια,τα οποία ομως σε περιπτώσεις κρύου τυλίγονταν με δέρματα και γινόντουσαν σαν μπότες.Μπορούσαν στα μεγάλα κρύα να τυλιχθούν και με μάλλινα υφάσματα.
Όλα τα παραπάνω συνοδευόντουσαν με βελόνες ,σπάγγους και κλωστές για ράψιμο ρούχων και επισκευές των ιστίων.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΛΕΥΣΗΣΟ Πυθέας πριν ξεκινήσει συγκέντρωσε πληροφορίες για τις θάλασσες και τις στεριές που θα συναντούσε από αρχαία συγγράμματα και βάσει μ'αυτές προγραμμάτισε το δύσκολο ταξίδι του για τον "Απώτατο Βορρά",εκεί που κατά τις δοξασίες των αρχαίων Ελλήνων,ήταν η "εσχατιά του κόσμου",τα πέρατα της γης,απ'όπου δεν γύριζε εύκολα όποιος αποτολμούσε να ταξιδέψει στην "Θούλη",η οποία κατά τους αρχαίους Έλληνες αποκαλείτο "Εσχάτη Θούλη" και την ταυτίζανε με το τέλος του κόσμου !!!
Το μεγάλο του πρόβλημα ήταν οι θρησκευτικές δοξασίες των θρησκευομένων Ελλήνων,όπως τις διέσωσε ο Όμηρος,για τον Ωκεανό ,όπου κανείς δεν μπορούσε να ταξιδέψει καθόσον αποτελούσε την προσωποποίηση ενός μεγάλου ποταμού που περιέβαλε την γη και έρρεε συνεχώς και ασταμάτητα με μεγάλη ταχύτητα (όμηρος,Ιλιάς Ξ-245).Όποιος έμπαινε σ'αυτον που είχε ρεύμα σαν ποτάμι δεν μπορούσε να ξαναγυρίσει.ο Ωκεανός σήμαινε τον θάνατο,τον Άδη,αφού κατά τον Όμηρο ήταν κατοικία της Περσεφόνης,η είσοδος του Άδη όπου μένουν οι νεκροί και το αιώνιο σκοτάδι του Άδη κυριαρχεί στον Ωκεανό (Όμηρος,Οδυσ.Κ-508) που είναι γεμάτος τέρατα.Σίγουρα ο Όμηρος περιέγραφε το γνωστό μας ρεύμα του Κόλπου "Golf Stream".
O Πυθέας μάλλον γνώριζε τι συνέβαινε στην πραγματικότητα και έτσι απέρριψε αυτές τις δοξασίες,εμψυχώνοντας συγχρόνως τους άνδρες του.
Την εποχή εκείνη,το 331 πχ,υπήρχαν χάρτες για την ναυσιπλοία τέλειοι.Ιδίως οι Ελληνικοί χάρτες θεωρούνταν κάτι το ασύλληπτο σε τελειότητα.Οι χάρτες αυτοί δεν εικόνιζαν απλά και μόνο τους τόπους που είχαν σχεδιασθεί επάνω τους,αλλά ήταν συντεταγμένοι με επιστημονική ακρίβεια και σημείωναν πρώτα και κύρια τους παράλληλους της γης.Ο παράλληλος της γης ονομαζόταν από τους αρχαίους προγόνους μας "Κλίμα"= κλίση της γης.Απεικόνιζαν επίσης το βόρειο και το νότιο ημισφαίριο,τους πόλους,τους αστερισμούς,τους ανέμους που φύσαγαν σε κάθε περιοχή ανάλογα με την εποχή,καθώς και αποστάσεις διαφόρων σημείων.
Πρώτος χαρτογράφος παγκοσμίως ήταν ο Αναξίμανδρος(610-545 πΧ) μαθητής του σοφού,Θαλή του Μιλήσιου ο οποίος είχε γράψει τη "Ναυτική Αστρολογία".Ο Αναξίμανδρος ήταν ο πρώτος που έδωσε επιστημονικές εξηγήσεις για το Σύμπαν,γράφοντας το έργο του "Περί Φύσεως"και είναι επίσης ο πρώτος που καθιέρωσε σαν βασική αρχή του σύμπαντος "Το Άπειρον" η οποία αρχή αυτή βρίσκει σήμερα πλήρη εφαρμογή στα διαπλανητικά ταξίδια.Δυστυχώς οι χάρτες αυτοί δεν σώζονται σήμερα καθόσον κάηκαν στην μεγάλη φωτιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Ο Πυθέας λοιπόν,εφοδιάσθηκε με τους χάρτες του Αναξίμανδρου,καθόσον αυτοί έδειχναν τους Πόλους,όπως και το πλάτος και το μήκος τους,αλλά και τα έσχατα όρια της γης,την μυθική Θούλη,στην οποία θα πηγαινε.Επίσης πήρε μαζί του και την "Ναυτική Αστρολογία "του Θαλή του Μιλήσιου και επτά πίνακες χρονολογίου του ιδίου,οι οποίοι σε συνδυασμό με την ναυτική αστρολογία,έβρισκαν την ώρα και το γεωγραφικό πλάτος που ευρίσκετο το πλοίο.
Άλλα όργανα που πήρε μαζί του,ήταν οι "Αστρολάβοι",οι οποίοι αργότερα βελτιώθηκαν από τον Ίππαρχο και προέκυψε ο "Εξάντας" που χρησιμοποιείται και σήμερα,καθώς επίσης και "Κλεψύδρες" (χρονολάβους) για την μέτρηση του χρόνου.Επίσης ανεμόμετρα και ανεμοδείκτες.Δεν γνωρίζουμε αν οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν κάποιο πρόγονο της σημερινής πυξίδας (οι Κινέζοι την εφεύραν,επισήμως) καθόσον γνώριζαν το ορυκτό "μαγνήτης" και της ιδιότητες του,ιδίως οι Θεσσαλοί οι οποίοι και έδωσαν το όνομα στην χερσόνησο της Μαγνησίας (Βόλος-Πήλιο).Αν δεν είχε καεί η βιβλιοθήκη της Αλεξάνρειας θα το ξέραμε.Εγώ πιστεύω ότι την γνώριζαν και την χρησιμοποιούσαν !!!
Επίσης για τον πλούν μέσα σε ομίχλη οι Έλληνες και ιδίως οι Μασσαλιώτες,είχαν μάθει να χρησιμοποιούν τους ανέμους,τα ρεύματα,τις συσωρεύσεις θαλάσσιας χλορίδας(ιδίως τα φύκια) και τις ακτογραμμές.Επίσης τις κατευθλυνσεις κοπαδιών πουλιών και ψαριών.Όλα αυτά τα είχαν γράψει σε βιβλία και ημερολόγια πλοίων με κάθε λεπτομέρεια.Βέβαια για το ταξίδι μέχρι τις Κασσιτερίδους νήσους (Βρετανία)) δεν υπήρχε πρόβλημα καθόσον το είχαν κάνει πάμπολες φορές.Από εκεί και προς την Θούλη δυσκόλευαν τα πράγματα.
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΒΡΕΤΑΝΙΑΤην 1η Φεβρουαρίου ξεκίνησε ο Πυθέας το ταξίδι του με δύο πεντηκοντόρους,αφού πρώτα έγιναν θρησκευτικές τελετές στο λιμάνι της Μασσαλίας,καθώς και θυσίες στον Δία,τον Ποσειδώνα και στην Αρτέμιδα.Δεν έχουμε καμία πληροφορία για τα ονόματα των πλοίων του Πυθέα,όυτε και γνωρίζουμε ποιός ήταν ο πλοίαρχος του δεύτερου πλοίου.Ο Πυθέας μέχρι της Γαδειρίδες Πύλες (Γιβραλτάρ)συνοδεύτηκε από άγνωστο αριθμό πολεμικών πλοίων της Μασσαλίας,καθόσον οι Καρχηδόνιοι είχαν αποκλείσει όλες τις θάλασσες δυτικά της Μασσαλίας και προπάντως το στενό των Γαδειρίδων και πολιορκούσαν όλες τις Μασσαλιώτικες αποικίες της Ιβηρίας και μάλιστα είχαν καταστρέψει την Μαινάκη και το Ημεροσκόπειον.
Έξω από τα Γάδειρα το ξημέρωμα συνάντησε τον Καρχηδονικό στόλο.Στην ναυμαχία που ακολούθησε οι Καρχηδόνιοι νικήθηκαν από τον Μασσαλιώτικο στόλο που συνόδευε τον Πυθέα,παρόλο που ήταν μικρότερος και ετράπηκαν σε φυγή.Ο Πυθέας νικητής εμπρός από τα Γάδειρα και έχοντας αιχμαλωτίσει και δύο εχθρικά πλοία,έδωσε διαταγή να φύγει ο στόλος για την Μασσαλία μαζί με τα δύο αιχμάλωτα πλοία και ο ίδιος με τα δύο πλοία του,χωρίς να προσεγγίσει τα Γάδειρα,ανοίχτηκε στο πέλαγος μακριά από τις Ιβηρικές ακτές,πλέοντας προς το "Ιερόν άκρον" (σημερινό Πορτογαλλικό ακρωτήρι Σαν Βιντσέντζε).Εν τω μεταξύ οι Καρχηδόνιοι νομίζοντας ότι ο στόλος του Πυθέα ήταν προπομπός μεγαλυτέρου στόλου,έντρομοι κλείστηκαν στα διάφορα λιμάνια του και αφού έκαναν και επιστράτευση,άρχισαν να τα οχυρώνουν.
Το πρώτο δεκαήμερο του φεβρουαρίου του 331πΧ τα δύο πλέον πλοία του Πυθέα,πέρασαν ανοιχτά του Ιερού Άκρου και συνέχισαν τον πλούν προς βορά σε τέτοια απόσταση από τις σημερινές Πορτογαλλικές ακτές,ώστε να μην είναι ορατά από αυτές.Ήθελε να φθάσει το συντομότερο δυνατό στο Αρταβύριον Άκρον"(σημερινό Ισπανικό ακρωτήρι Φινιστέρο στο σημείο που στρίβουν οι Ισπανικές ακτές προς ανατολάς και αρχίζει ο Βισκαϊκός κόλπος).Ο πυθέας σταμάτησε σε κάποια ακτή του κόλπου για ξεκουραστούν οι άνδρες του.Στην συνέχεια διασχίζοντας με όση ταχύτητα μπορούσε τον πολύ επικίνδυνο Βισκαϊκό κόλπο,λόγω των εντόνων καιρικών φαινομένων που υπάρχουν μέχρι και σήμερα,έφθασε χωρίς απρόοπτα στο σημερινό γαλλικό λιμάνι της Βρέστης,της σημερινής χερσονήσου της Βρετάνης.΄
Σ'αυτή κατοικούσαν Κέλτες,τους οποίους ο Πυθέας ονόμασε "Οσίμιους",από τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους,καθόσον στην Ελληνική γλώσσα η λέξις "σιμός"σημαίνει αυτόν πού έχει μύτη προς τα πάνω.Είναι το χαρακτηριστικό της γαλλικής ανασηκωμένης μύτης.Επίσης το μεγάλο νησί που βρίσκεται έξω από την Βρέστη,αφού το χαρτογράφησε,του έδοσε την ονομασία "Ουξινάμη" (σημερινό Ουεσάν)από το Οσίμιους.
Στο τέλος του δευτέρου δεκαημέρου του Φεβρουαρίου,έφθασε στην ΝΔ χερσόνησο της Βρετανίας στο Κάντιον (Κεντ) και στο Βελέριον,τόπο εξόρυξης κασσίτερου, την σημερινή χερσόνησο της Κορνουάλλης.Όπως καταλαβαίνετε τα ονόματα "Κάντιον" και Βελέριον" είναι Ελληνικά και είχαν δοθεί από αρχαιότερους του Πυθέα Έλληνες θαλασοπόρους που επισκέπτονταν την περιοχή για αγορά κασσιτέρου.Είναι ο πρώτος που παρατήρησε την αύξηση του ύψους της παλίρροιας στην περιοχή αυτή.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η Βρετανία δεν ήταν άγνωστη στους Έλληνες,διότι από τα αρχαία χρόνια οι Κρήτες,γύρω στο 3500 πΧ,ταξίδευαν σ'αυτά τα νερά.Μετά ,γύρω στο 2500 πΧ,ακολούθησαν οι Μυκηναίοι.Αιτία ,ο Κασσίτερος και μάλιστα αρχικά λεγόντουσαν "κασσιτερίδες νήσοι".Όσον αφορά τη Βρετανία ,το όνομα της είχε δοθεί από τα πανάρχαια χρόνια από τους Έλληνες θαλασοπόρους.
Το όνομα Βρετανία είναι καθαρά Ελληνική λέξη.Παράγεται από το ρήμα"βρέμω"=βουίζω,βροντώ,αντηχώ,μουγκρίζω.Έτσι έλεγαν "κύμα βρέμει" αλλά και "βρέμεται","ο άνεμος βρέμεται",δηλαδή το κύμα ή ο άνεμος βουίζει,αντηχεί,μουγκρίζει.Επειδή λοιπόν στην Βρετανία,συνήθως υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα,πήρε αυτό το όνομα.Σαν ποιητικό το ρήμα "βρέμω"οι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν για να χαρακτηρίσουν τον θεό Δία.Είναι αρκετά γνωστή η φράση "Ζευς υψιβρεμέτης"= ο Ζευς που βροντάει ή όταν έκαναν επίκληση στον Δία έλεγαν "Ζευ υψιβρέτα".
Το αρχικό όνομα,όπως το έδωσαν οι Κρήτες και μυκηναίοι ναυτικοί,ήταν "Βρεμετανία νήσος",δηλαδή το νησί όπου βουίζουν οι άνεμοι,τα κύματα.Άλλη εκδοχή είναι ότι προέρχεται από την Ελληνική σύνθετη λέξη "Βρετ-τάνα",από το Ιωνικό ρήμα "βράττω"=αφρίζω,βράζω και από τη λέξη "τάνα"=μακριά.Άρα η μακρινή νήσος που αφρίζει,βράζει.
Συνεχίζουμε για τον Πυθέα.Επειδή οι κάτοικοι της σημερινής Κορνουάλλης ήταν ήμεροι,αγαθοί και φιλόξενοι,τους ονόμασε "Δαμνόνιους" (αναφέρεται από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη,βιβλιοθήκη ιστορική). Ο Πυθέας αναφέρει με κάθε λεπτομέρεια πως οι Δαμνόνιοι λιώνουν τον κασσίτερο και τον καθαρίζουν από τις προσμίξεις.Αφού ανεφοδίασθηκε σε τρόφιμα και νερό απ'αυτούς,αποφάσισε,παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες,να περιπλεύση ολόκληρη την Βρετανία.
Αφού κράτησε σημειώσεις για την περιοχή,βγήκε από τον Τάμεση,συνέχισε βόρεια και στα μέσα Μαρτίου έφθασε στο βορειότερο σημείο της Αγγλίας (Σκωτία σήμερα) το σημερινό Duncans Bay Head το οποίο ονόμασε "Όρκαν" τα δέ νησιά που βρίσκονται βορειότερα του τα ονόμασε "Ορκάδες "(σημερινά Orkney Island,70 νησιά ).Οι λέξεις "Όρκα" και "Ορκάδες",προέρχονται από την Ελληνική λέξη "Όρκυς"(γενική "ορκύνος") και ειναι το ονομα που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στα μεγάλα ψάρια που ανήκαν στην οικογένεια των σημερινών 'τόνων".Οι περιοχές αυτές μέχρι και σήμερα είναι γεμάτες αυτού του είδους ψαριών.
Η Σκωτία χιλιάδες χρόνια πριν είχε κατοικηθεί από Μακεδόνες.Η παράδοση αναφέρει πως ο Μακεδόνας βασιλιάς Παρθόλωνας έφτασε σ'αυτή την χώρα μαζί με 24 ζευγάρια από την Μιγδονία (Μακεδονία)της Ελλάδας.Υπάρχουν πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτή την παράδοση,στοιχεία που επέζησαν ανά τους αιώνες,όπως το πρόθεμα -mac στα ονόματα των Σκωτσέζων που δηλώνει την καταγωγή,δηλαδή ΜΑΚεδόνας !!!Ακόμη η τέχνη του πολέμου τους όπως η χρησιμοποίηση της Μακεδονικής "Σάρισσας",ακόμη και στην μουσική τους με την Γκάϊντα (πίπιζα στα Ελληνικά) πού βρήκε ο Μ.Αλέξανδρος στην Ασία και την μετέφεραν οι άνδρες του στην Μακεδονία.Εκτός όμως από τους Μακεδόνες οι παραδόσεις των Σκωτσέζων αναφέρουν πως μετά τον Παρθόλωνα ήλθαν οι "Νταναάν",οι Δαναοί και έκτισαν πόλεις με τα ονόματα Μυρίας,Φαλίας,Γορίας και Φινδίας.
Σήμερα στη πρωτεύουσα της Σκωτίας,το Εδιμβούργο,υπάρχει περιοχή με την ονομασία ¨Αθήνα του Βορρά" η οποία έχει κτίσματα Ελληνικής τεχνοτροπίας.Η Σκωτσέζικη ανδρική φούστα προέρχεται από τον χιτώνα των Ελλήνων οπλιτών.Τέλος σε χάρτη του 1560μΧ υπάρχουν Ελληνικά τοπωνύμια όπως ARCADIA και ΙΟΝΑ (Ιωνία).Δείτε το σχετικό βίντεο http://vimeo.com/19407522
Συνεχίζουμε με τον Πυθέα,ο οποίος κινούμενος νοτιοδυτικά πέρασε το σημερινό κανάλι του αγίου Πατρικίου που χωρίζει την Αγγλία από την Ιρλανδία και τέλος Μαρτίου έφθασε στην Κορνουάλλη απ'όπου είχε ξεκινήσει.
Όσον αφορά την Ιρλανδία,ο Πυθέας την ονόμασε έτσι, από το Ιρις=ουράνιο τόξο,λαν=χώρα(Ελληνική λέξη και όχι ξένη όπως οι πλείστοι νομίζουν),δία=Δίας,άρα η χώρα του ουράνιου τόξου του Δία.Οι Έλληνες την ονόμαζαν και σκέτο "Ιρις", ονομασία που επικρατεί και σήμερα στα Αγγλικά "Ιre".Άλλη μία επιβεβαίωση της συμβολής των Ελλήνων στον πολιτισμό του σύγχρονου κόσμου !!!
Ο Πύθέας από την στιγμή που πέρασε τις Γαδειρίδες στήλες,χαρτογραφούσε όλες τις περιοχές που συναντούσε και κρατούσε λεπτομερείς σημειώσεις για το κλίμα,τα ρεύματα,τις παλίροιες,τηςθερμοκρασίες ατμόσφαιρας και θαλάσσης,τις κατευθύνσεις του ανέμου,τις κινήσεις των κοπαδιών ψαριών,τις κινησεις των πουλιών,τις ομίχλες,τις ώρες σκότους και ημέρας και ένα σωρό άλλες λεπτομέρειες.Όλα αυτά τα έγραψε στο βιβλίο του "Περί Ωκεανού"το οποίο δυστυχώς δεν έχει βρεθεί,αλλά αποσπάσματα του υπάρχουν στα έργα μεταγενεστέρων Ελλήνων γεωγράφων,όπως ο Στράβων,ο Διόδωρος,και άλλοι.Για τον περίπλουν της Αγγλίας ελάχιστες πληροφορίες διεσώθηκαν,μεταξύ των οποίων,ότι η Βρετανική νήσος "έχει τριγωνικό σχήμα και είναι νήσος μεγίστη".
ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΟΛΛΑΝΔΙΑ-ΒΕΛΓΙΟ-ΔΑΝΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ-ΒΑΛΤΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑΑφού ανεφοδιάσθηκε και πάλι στην Κορνουάλλη,αρχές Απριλίου του 331πΧ,χάραξε πορεία προς τις ακτές της σημερινής Ολλανδίας,τις οποίες εξερεύνησε συστηματικά μέχρι τις Γερμανικές ακτές και ιδίως τις εκβολές του ποταμού Έλβα (Γερμανία),ψάχνοντας για πέρασμα προς την Μαύρη Θάλασσα.Την προσοχή του τράβηξε μία μεγάλη συστάδα νησιών τα οποία στεφανώνουν σαν διάδημα της Ολλανδικές και Γερμανικές ακτές και γ'αυτό τα ονόμασε "Βασιλεία"= διάδημα,περιδέραιον.Είναι τα σημερινά Waddenzee.
Συμεχίζοντας την πορεία του στην Βαλτική συνάντησε το μεγαλύτερο της νησί,το σημερινό "Γκότλαντ" (ανήκει στη Σουηδία) το οποίο ονόμασε "Άβαλος"= μακριά νήσος.Εκεί οι άνδρες του αναπαύθηκαν λίγες ημέρες και ανεφοδιάσθηκαν σε τρόφιμα και νερό με ανταλλαγή "ήλεκτρου".
Ο Πυθέας στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου του Απριλίου του 331πΧ,αναχώρησε από την Άβαλο και εισήλθε στον Φιλανδικό και στην συνέχεια στον Βοθνιακό κόλπο ψάχνοντας για πέρασμα προς την Μάυρη Θάλασσα.Λόγω των πολλών ποταμών και λιμνών της περιοχής(σημερινή Φινλανδία),οι άνδρες του Πυθέα ταλαιπωρήθηκαν και αρρώστησαν,καθόσον πολλές φορές με λέμβους των δύο πλοίων του εισήρχοντο σ'αυτά,βαλτώδη ως επί το πλείστον,μέρη ψάχνοντας για το πέρασμα.
Βλέποντας ο Πυθέας ότι το πέρασμα που έψαχνε δεν υπάρχει,αναχώρησε από την περιοχή αφού την ονόμασε "Βαλτίαν νήσο"εξ ου και το όνομα "Βαλτική Θάλασσα".Βαλτία σημαίνει η ελώδης,η βαλτώδης.Ο Πυθέας έδωσε αυτό το όνομα στην Φινλανδία λόγω των πολλών λιμνών και περιοχών γεμάτων από έλη.
Ορισμένοι σημερινοί ξένοι ερευνητές,ισχυρίζονται ότι Βαλτία νήσο,ονόμασε ο Πυθέας το νότιο άκρο της Νορβηγίας και όχι την Φινλανδία.Δεν είναι δυνατόν όμως να έχουν δίκιο καθόσον η Νορβηγία είναι βραχώδης χώρα, όλο βουνά και δάση,παράλια απότομα,βαθιά νερά με αφιλόξενες ακτές που δέρνονται από την μανία των κυμάτων.Το πως ο Πυθέας ονόμασε την Νορβηγία,δεν γνωρίζουμε λογω απωλείας των σημειώσεων του και των βιβλίων του.
Εδώ λοιπόν υπάρχει μία ανθελληνική προπαγάνδα εκ μέρους των Σημιτών και των υποστηρικτών τους,ότι οι λέξεις Βαλτία και Βαλτική είναι φοινικικές από το "Ba-altia" και "Ba-altis".Τι δουλειά όμως έχουν οι φοινικες στην περιοχή αυτή? Το 722πΧ ο Ασσύριος βασιλιάς Σαργώνας εξόρισε Φοίνικες μαζί με τις δέκα φυλές του Ισραήλ,στα όρη της Μηδείας.Με την πάροδο των ετών αυτοί μετονομάσθηκαν "Φίννοι" και σαν θαλασσοπόροι πέρασαν μέσω ποταμών στις βόρειες θάλασσες και εγκατεστάθηκαν αρχικά στην περιοχή της σημερινής Εσθονίας και στο τέλος του 1ου μΧ αιώνα κατέλαβαν την βορειότερη περιοχή και την ονόμασαν Φιλανδία.Άρα μεγάλο μέρος των Φιλανδών είναι φοινικικής καταγωγής και γι'αυτό κάποιοι υποστηρικτές των σημιτών κάνουν αλχημίες,προσπαθώντας να παραμερίσουν τους Έλληνες και να δοξάσουν το σημιτικό φύλλο των φοινίκων.Όμως αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς μνημονεύουν τον Πυθέα και την Βαλτίαν νήσον στα έργα τους.
Τους κατοίκους όλων αυτών των περιοχών,στην πλειοψηφία τους ξανθοί και γαλανομάτιδες (Υπερβόρειοι), από την Ολλανδία μέχρι και τις ακτές της Βαλτίας,τους ονόμασε "Γκούτονες ",από την λέξη "Γκούτ"=καλός,που έλεγαν όταν αντίκρυζαν τα πληρώματα του Πυθέα,θέλοντας να δείξουν ότι ήταν καλοί,ειρηνικοί.Μάλλον πρώτη φορά έβλεπαν οργανωμένους ναύτες και οπλίτες οι οποίοι τους προξενούσαν τον φόβο.
ΝΟΡΒΗΓΙΑ-ΝΗΣΙΑ ΣΧΕΤΛΑΝΤ
Εκεί πιθανόν πήρε πληροφορίες από τους Εσκιμώους ότι βορειότερα υπήρχε ένα πολύ μεγάλο νησί (σημερινή Γροιλανδία) και από εκεί θα ήταν πιό κοντά προς την Θούλη (Βόρειο Πόλο).Αφού λοιπόν θα περνούσε τον χειμώνα του εκεί,την άνοιξη θα είχε αρκετό χρόνο στη διάθεση του να επιχειρήσει το ταξίδι στην Θούλη.Έπρεπε λοιπόν να πλεύσει προς την κατέυθυνση της Βρετανίας,αναζητώντας την "υστάτην των βρετανίδων νήσων".
Ξεκίνησε λοιπόν με πορεία νότια -νοτιοδυτική και έφθασε στις Ορκάδες νήσους,που έτσι τις είχε ονομάσει κατά τον περίπλουν της Βρετανίας.Αφού ανεφοδιάσθηκε με νερό και τρόφιμα,κινήθηκε βόρεια και αρχές Ιουνίου έφθασε στα σημερινά βρετανικά νησιά Σχέτλαντ τα οποία ονόμασε "Σχέτλιοι νήσοι"λογω των ιδιομορφιών του εδάφους και κλίματος.Το επίθετο Σχέτλιος σημαίνει άσπλαχνος,άγριος,ωμός,φοβερός,αλλά και επίμονος,καρτερικός.Τα νησιά αυτά μέχρι σήμερα έχουν αυτή την ονομασία "Σχέτλαντ".
Μετά σύντομη παραμονή στις Σχέτλιους νήσους,ξεκίνησε για τον "Απώτατο Βρρρά",με πορεία βορειοδυτική.
Εδώ πρέπει ν'αναφέρω ότι αργότερα οι Ρωμαίοι,το 55μΧ, χρησιμοποίησαν τα βιβλία του Πυθέα για να κατακτήσουν τις Βρετανικές νήσους.
ΦΕΡΟΕΣ ΝΗΣΟΙΣτο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου του 331πΧ έφθασε σε μιά συστάδα νησιών με πολλούς σκοπέλους τα οποία ονόμασε "Φερόες"από το ρήμα "φέρω δηλαδή κουβαλάω,φέρνω,παρασύρω.Τα νησιά αυτά σήμερα ανήκουν στην Δανία και έχουν αυτή την ονομασία,"Φερόες νήσοι".Ο Πυθέας τα κατέγραψε και μάλιστα για να μην καθυστερήσει,χώρισε τα δύο πλοία σε πλεύση παράλληλη αλλά σε μεγάλη απόσταση.Η συνάντηση τους είχε καθορισθεί σε δεδομένο στίγμα προς βορρά.Έτσι κέρδισε τον μισό χρόνο,αλλά το σπουδαίο είναι ότι σε άγνωστη θάλασσα καθορίζεται το σημείο συνάντησης των δύο πλοίων,χωρίς φόβο να χαθούν.Αυτό δείχνει την τελειότητα των μεθόδων πλεύσης των Ελλήνων ναυτικών.
Το συμπέρασμα που έβγαλε ο Πυθέας γι'αυτά τα νησιά ήταν ότι λίγα απ'αυτά μπορούσαν να κατοικηθούν και καταγράφει ότι το έδαφος τους είναι ηφαιστειογενές.
Το πέρασμα του Πυθέα από τις Φερόες νήσους είναι ορατό ακόμα και σήμερα.Το δυτικότερο νησί και σήμερα ονομάζεται Μυκήνες,από το ρήμα "μυ-κάομαι"= μουγκρίζω,βουίζω,βροντάω.
Τα νησιά αυτά ευεργετούνται από το χλιαρό ρεύμα του Κόλπου και δεν αποκλειονται από πάγους.Αυτό ενδιέφερε τον Πυθέα διότι αν συναντούσε δυσκολίες θα μπορούσε άφοβα να ξεχειμωνιάσει σ'αυτα.Σ'αυτά τα νησιά οι Έλληνες εφοδιάσθηκαν με αυγά από τις πολυάριθμες φωλιές πουλιών που ζούν εκεί.
Τα νησιά αυτά αργότερα τα κατέλαβαν οι Ρωμαίοι.
ΙΣΛΑΝΔΙΑΦεύγοντας από τις Φερόες ο Πυθέας πήρε πορεία βορειοδυτική και στο τέλος Ιουνίου 331πΧ έφτασε στην Ισλανδία την οποία ονόμασε όπως λέγεται και σήμερα.Ισλανδία σημαίνει "την χώρα της θείκής δύναμις".Ις=δύναμις, λαν= χώραν (αιτιατική της λέξης λας=χώρα,πέτρα),δία = θεός.Όπως προανέφερα η κατάληξη "λαντ"που αναφέρεται σε πολλές χώρες σήμερα,είναι η Ελληνική "λαν" στην οποία οι Λατινογενείς γλώσσες προσέθεσαν και το γράμμα " d " μάλλον χάριν εμφάσεως !!!
Την ονόμασε "δυνατή θεϊκή" μάλλον λόγω της υπάρξεως των ηφαιστείων,που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Κι'εδώ ο Πυθέας χώρισε τα δύο πλοία του προς κέρδος χρόνου και την χαρτογράφησε,καταγράφοντας ανέμους,θαλάσσια ρεύματα,κλίμα,αστρονομικές πληροφορίες,κλπ.Ήρθε και σε επαφή με τους λιγοστούς Εσκιμώουςπου την κατοικούσαν και πήρε πληροφορίες,αν και οι Εσκιμώοι δεν είχαν επαρκείς γνώσεις,διότι δεν ξεμάκραιναν με τα πλεουμενά τους από το νησί.Φρόντισε επίσης να βρεί λιμάνια που θα μπορούσαν να τον φιλοξενήσουν σε περίπτωση επιδείνωσης του καιρού.
Ο Πυθέας λοιπόν έφθασε στην Ισλανδία 1317 χρόνια πριν φτάσουν εκεί οι Βίκινγκς.
ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑΑρχές Ιουλίου αναχωρεί από την Ισλανδία πλέοντας προς τον βορρά με τα κουπιά μέσα σ'ένα παρακλάδι του ρεύματος του Κόλπου,αποφεύγοντας έτσι τα παγόβουνα
και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίόυ 331πΧ φθάνει σε ένα πολύ μεγάλο παγομένο νησι στο οποίο δίνει το όνομα "Γραυσλανδία"(σημερινή Γροιλανδία).Γραυς-λαν-δια(γραυς=πηγμένος αφρός) δηλαδή "χώρα του θεού με πηγμένο αφρό" και για συντομία θα λέγαμε "παγωμένη θεική χώρα".Παραπλέει τις ακτές του,με τα δύο πλοία να πλέουν καιεδώ σε αντίθετη κατεύθυνση για ΄κερδος χρόνου.Υπόψη ότι η Γροιλανδία είναι το μεγαλύτερο νησί του κόσμου,με έκταση 2.175.000 τετραγ.χλμ και ανήκει στην Δανία.
Εδώ διαπίστωσε,ερχομενος σε επαφή με τους Εσκιμώους, ότι η ζωή είναι δυνατή μόνο στο νότιο τμήμα της.Τέλος Ιουλίου ο Πυθέας καλεί τα πληρώματα να ψηφίσουν αν θα συνέχιζαν την εξερεύνηση.Με ομοφωνία αποφασίζουν να παραμείνουν και ετσι επιλέγει το φιόρδ που θα ξεχειμώνιαζε,κοντά στην περιοχή των Εσκιμώων.Όταν ο καιρός χειροτέρεψε τράβηξε τα πλόια του στην στεριά.Το διάστημα που έμεινε εκεί δεν έπαψε να κάνει επιστημονικές μελέτες και να τις καταγράφει.Μάλιστα Ό Πυθέας και οι ναύτες του έμαθαν λίγο την γλώσσα των Εσκιμώων.
Στην συνέχεια και ενώ οι άνδρες του ετοίμαζαν τις εγκαταστάσεις για την διαμονή τους,εκείνος αναχωρεί σε αναγνωριστικό ταξίδι,με πλοίο ελαφρωμένο από εφόδια και άνδρες για να ταξιδέψει ταχύτερα,έχοντας μαζί του και Εσκιμώους για οδηγούς.Όσο πάει βορειότερα τα παγόβουνα πληθαίνουν.Τρείς μέρες κρατάει το ταξίδι και τότε καταλαβαίνει ότι πρέπει να γυρίσει πίσω.Πλέοντας ενάντια στα ρεύματα έκανε δέκα μέρες ταξίδι,στον δρόμο του όμως συνάντησε τείχος πάγων που του έκλειναν τον δρόμο για πολλά χιλιόμετρα.Έτσι ανοίχτηκε ανατολικά και με την βοληθεια της τύχηςκατάφερε να γυρίσει στις εγκαταστάσεις του στα μέσα Αυγούστου.
Επιθεώρησε τις εγκαταστάσεις που είχε φτιάξει το προσωπικό του για να ξεχειμωνιάσουν,μετέφερε νέες προμήθειες,ασφάλισε τα πλοία του σε νεωσοικό που κατασκεύασαν οι ναύτες και όταν ήρθε ο χειμώνας άγριος και ορμητικός τον βρήκε έτοιμο να τον αντιμετωπίσει περιμένοντας την άνοιξη.
Όλο αυτό το διάστημα δεν έπαψε να κάνει επιστημονικές μελέτες καταγράφοντας στο ημερολόγιο του τα πάντα και μάλιστα ερεύνησε και το εσωτερικό της χώρας,
όπου βέβαια μπορούσε να πάει.
Μετά 1317 χρόνια που ήρθαν οι Βίκινγκς με δεκαπέντε πλοία στο νησί,πέθαναν όλοι από την πείνα και το κρύο (άνδρες,γυναίκες,παιδιά)και η αποικία εξαφανίσθηκε.Ο Μεσόγειος όμως Πυθέας και οι άνδρες του,όχι μόνον επέζησαν,αλλά μελέτησαν και κατέγραψαν τα πάντα.
ΘΟΥΛΗΠριν προχωρήσω στο ταξίδι του Πυθέα,ας δούμε πρώτα τι ήταν η Θούλη,στην οποία κανείς δεν είχε φτάσει μέχρι τότε !!!Μα τι άλλο παρά η γη του βορά,ο Βόρειος Πόλος η κατάκτηση του οποίου περιγράφεται από τον Πυθέα στα βιβλία του "Περί Ωκεανού" και "Πυθέως Περίπλους".
ΑΡΧΑΙΑ ΘΟΥΛΗ
Στη Θούλη κατάφεραν να φτάσουν με αεροπλάνο το 1926 ο Αμερικανός ναύαρχος Richard Byrd, ο Νάνσεν στις 7-4-1895 και ο Αμερικανός Πήρυ στις 6-4-1909 ο οποίος θεωρείται ο κατακτητής του Β.Πόλου!!!
Τι σημαίνει Θούλη ? "Θου" στην αττική διάλεκτο,σημαίνει τον Θεό, «λη» σημαίνει λίθος, δηλαδή Θεϊκή γη. Μερικοί δίνουν την εξήγηση ότι προέρχεται από το "θόλος" και κάποιοι ότι προέρχεται από το "θολύω" που σημαίνει σκοτεινός.
Ο χειμώνας πέρασε δύσκολα για τους Έλληνες Μασσαλιώτες.Τον Απρίλιο του 330πΧ,άρχισαν οι προετοιμασίες των πλοίων για την πιό δύσκολη φάση του ταξιδιού.Ξεκίνησε λοιπόν ο Πυθέας,έχοντας και λίγους Εσκιμώους μαζί του σαν οδηγούς,παίρνοντας την ίδια πορεία που είχε πάρει τον Αύγουστο του 331πχ.Όταν έφτασε στην "πεπηγυία θάλασσα "στις 82 μοίρες,σταμάτησε Εδώ,όπως γράφει,δεν υπήρχε ζωή,εδώ "κυβερνά ο Κρόνος".Το ταξίδι από εδώ και πέρα ήταν πολύ επικίνδυνο με τους επιπλέοντες μικρούς πάγους,πράγμα που ανάγκαζε τα δύο πλοία του να πλέουν πολύ κοντά το ένα με το άλλο.Με αυτή την πλεύση έφθασε στις 84 μοίρες βόρειο πλάτος όπου βρήκε φράγμα πάγων.Εκεί ψάχνει για χαμηλούς πάγους ρίχνοντας συγχρόνως τις βάρκες του στο νερό και πλησιάζει το φράγμα με αυτές για να βρεί κατάλληλο μέρος και όταν το βρίσκει σέρνει τα πλοία του έξω και τα ασφαλίζει δένοντας τα σε τέσσερεις πασάλους.Ήταν πλέον στον προθάλαμο της Θούλης,εξι μοίρες πλέον τον χώριζαν απ'αυτήν.
Αφού έκανε επιστημονικές παρατηρήσεις και τις κατέγραψε στο ημερολόγιο του,πήρε τροφές και εφόδια και πεζός μαζί με λίγους άνδρες έφθασε στην Θούλη,τον Βόρειο Πόλο.Την απόσταση που διήνυσε πεζός την περιέγραψε σαν ναυτικό ταξίδι(δηλ.με πλοίο): "Απέχει μιας ημέρας ταξίδι από την Πεπηγυία θάλασσα"θέλοντας να μας πεί ότι κάλυψε απόσταση 384 χλμ από το φράγμα των πάγων μέχρι την Θούλη σαν να πήγε με πλοίο !!! Δεν περπάτησε βέβαια μία ημέρα,αλλά περισσότερες,απλά όμως χρησιμοποίησε τον ναυτικό όρο για να δείξη την απόσταση μέχρι τον Βόρειο Πόλο,ο οποίος είναι στις 90 μοίρες!!!
Ο Πυθέας λοιπόν έφθασε στα υπερβόρεια αυτά σημεία όπου, όπως έλεγαν και οι "βάρβαροι" τότε κάτοικοι των περιοχών αυτών, "ο ήλιος κοιμάται κατά την χειμερινή τροπή". Άλλη μία απόδειξη πως ο Πυθέας έφθασε εκεί κατά την θερινή περίοδο, κατά την διάρκεια της μεγάλης ημέρας και πως ορθά σκέφθηκε πως, αφού αυξάνει η ημέρα όσο ανεβαίνει υψηλότερα, τότε η γη θα είναι σφαιρική, θα έχει, όπως έγραψε και ο ίδιος, "το κύρτωμά της".
Οι Έλληνες λοιπόν πήγαν στον Βόρειο Πόλο 2239 χρόνια πριν πατήσει στις 6 Απριλίου 1909, με προηγμένη τεχνολογία ο Αμερικανός εξερευνητής Ρόμπερτ Πήρι ο οποίος μάλιστα αναφέρεται στην σύγχρονη ιστορία σαν τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε και τον πρώτο που τον πάτησε !!!!
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΑφού επέστρεψε στον καταυλισμό όπου είχε δέσει τα πλοία του,στα τέλη Ιουνίου του 330πΧ,άρχισε το ταξίδι της επιστροφής του μέσα σε πάγους.Αυτό που τον δυσκόλευε στην επιστροφή ήταν το νυχτερινό ταξίδι και το ταξίδι στην ομίχλη.Με εννέα ναυτικά μίλλια την ώρα κωπηλασία διέσχισε την απόσταση και έφθασε στην Γροιλανδία,από τον ίδιο δρόμο που έκανε για να φθάση στην Πεπηγυία θάλασσα.Τέλη Ιουλίου έφτασε στην Ισλανδία όπου και άφησε τους Εσκιμώους φίλους του και στη συνέχεια πέρασε από τις Φερόες,τις Σχετλάνδες ,τις Ορκάδες και έφθασε στην Κορνουάλλη.Μετά πέρασε την Μάγχη,περιέπλευσε την Κελτία Γαλλία και τις Ιβηρικές ακτές,πέρασε από τις Γαδαρίδες Πύλες (Γιβραλτάρ),μπήκε στη Μεσόγειο και τελείωσε το ταξίδι του στην Μασσαλία.
Εκεί δέχθηκε τις επικρίσεις των αρχόντων διότι το ταξίδι του στοίχησε πολύ στο ταμείο της Μασσαλίας,χωρίς να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα,να βρεί δηλαδή δίοδο που να πηγαίνει στον Εύξεινο Πόντο.
Πικραμένος από την συμπεριφορά των συμπατριωτών του,ο μέγας αυτός θαλασσοπόρος,αποτραβήχτηκε στο σπίτι του και έγραψε τα βιβλία του,χάρις στα οποία οι μεταγενέστεροι είχαν επιστημονικές παρατηρήσεις.
Πέθανε το 310πΧ σε ηλικία 70 ετών στην πατρίδα του την Μασσαλία.
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ
Ο Πύθέας έγραψε τρία βιβλία,βαση των λεπτομερών σημειώσεων που κρατούσε καθόλη την διάρκεια του ταξιδιού του.Αυτά ήταν "Περί Ωκεανού","Γης Περίπλους" και "Πυθέως Περίπολους".
Δυστυχώς δεν διασώθηκαν μέχρι της μέρες μας,διασώθει όμως σημαντικό μέρος αυτών από άλλους Έλληνες συγγραφείς (Στράβων,Πολύβιος,και άλλοι) οι οποίοι τα μνημονεύουν στα έργα τους.
Για την καταστροφή των έργων του ευθύνη αποδίδεται στους Ιουδαιοχριστιανούς που τα έριχναν στην πυρά.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΑΛΛΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΑποσπάσματα των βιβλίων του Πυθέα παραθέτουν οι Ίππαρχος, Ερατοσθένης, Ποσειδώνιος, Τιμαίος, Μαρκιανός, Στράβων,Πολύβιος,Δικαίαρχος,Γέμιος,Κοσμάς, αλλά και οι Ρωμαίοι συγγραφείς.Ευτυχώς,γιατί πρόλαβαν να διασώσουν μέρος των έργων του,γιατί δεν θα ξέραμε τίποτα σήμερα για τον άθλο του Πυθέα !!!
Ο Στράβων (65πΧ-23μΧ) ήταν ένας αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γεωγράφος και φιλόσοφος. Ειδικότερα, ως γεωγράφος, συγκαταλέγεται στους διασημότερους της αρχαίας εποχής.
Στα "Γεωγραφικά" του βιβλίο Β' τέταρτο κεφάλαιο γράφει:
"Ο μεν λοιπόν Πυθέας ο Μασσαλιώτης σχετικά με την Θούλη,λέει ότι είναι βορειότερη από τα Βρετανικά νησιά και αποτελεί το έσχατο μέρος του κόσμου, όπου και ο θερινός τροπικός κύκλος είναι ίδιος με τον αρκτικό κύκλο. Από δε τους άλλους τίποτε δε διηγούμαι (εννοεί συγγραφείς), ούτε ότι υπάρχει κάποιο νησί Θούλη, ούτε εάν τα μέρη αυτά τώρα είναι κατοικήσιμα, εκεί όπου ο θερινός τροπικός γίνεται αρκτικός".
Ο Στράβων αδυνατεί να πιστέψει ότι έφτασε άνθρωπος στο Βόρειο πόλο και ονομάζει στη συνέχεια τον Πυθέα "ψεύτη", ευτυχώς όμως που ασχολήθηκε με τον Πυθέα στην πολεμική του αυτή διότι μας έδωσε πολλά αποσπάσματα του.
Γράφει επίσης ο Στράβων:
"Ο Πολύβιος((203 πΧ- 120 πΧ) εξ άλλου γράφοντας γεωγραφία για τις χώρες της Ευρώπης λέει να αφήσουμε τους αρχαίους και να εξετάσουμε εκείνους που τους ελέγχουν , όπως τον Δικαίαρχο και τον Ερατοσθένη που ασχολήθηκαν με την Γεωγραφία, και τον Πυθέα από τον οποίο πολλοί παρασύρθηκαν και ο οποίος υποστηρίζει ότι γύρισε όλη τη Βρετανική και αποδίδει περίμετρο στο νησί πάνω από σαράντα χιλιάδες στάδια. Ιστόρησε δε και τα σχετικά με τη Θούλη στην οποία ούτε γη υπήρχε, ακόμη δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά, που έμοιαζε με θαλάσσιο πνεύμονα στον οποίο , όλα ταλαντεύονται και ο θαλάσσιος πνεύμονας τα έδερνε όλα αυτά, ώστε σε αυτόν κάποιος δεν μπορούσε ούτε να πορευτεί ούτε να πλεύσει……….. επισκέφτηκε τα παράλια όλης της Ευρώπης που βρέχονται από Ωκεανό, από τα Γάδειρα μέχρι τον Τάναϊν (ο σημερινός ποταμός Δον της Ρωσίας)…".
 |
| ΣΤΡΑΒΩΝ |
Συνεχίζει ο Στράβων:Ο Επίκουρος (341-270 πχ) δίδαξε "Τα πρώτα σώματα απλά, τα δε εξ εκείνων συγκρίματα", η δε φράση "καθ αυτήν" μιλάει για μίγματα σωμάτων .
Έμοιαζε θαλάσσιο πνεύμονα "πνεύμονι θαλαττίω εοικός" υπονοεί πυκνόρρευστη μάζα στην οποία δεν μπορεί κάποιος να πλεύσει και να περπατήσει, η ψύξη που επικρατούσε ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που απαγόρευε την αναπνοή.
Η περιγραφή αυτή του Στράβωνα (που ήταν ένα μικρό απόσπασμα) πέρασε λέξη-λέξη από το σύγχρονο επιστημονικό μικροσκόπιο και οι σημερινοί επιστήμονες διαπίστωσαν πόσο περιεκτική και σαφής ήταν σε λίγες λέξεις η περιγραφή των συνθηκών του Βόρειο πόλου.
Ο Γέμιος ο Ρόδιος που έζησε τον 1ο μΧ αιώνα,έγραψε βιβλία για μαθηματικά,γεωμετρία και αστρονομία και ασχολήθηκε με τις παρατηρήσεις του Πυθέα,όπου και αναφέρει ότι οι Εσκιμώοι που τον συνόδευαν του έδειξαν"που κοιμάται ο ήλιος στη χειμερινή τροπή του ".Αλλά και τα ίδια αναφέρει και ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης,μοναχός από την Αλεξάνδρεια που έζησε τον 6ο μΧ αιώνα και ασχολήθηκε με τα γραπτά του Πυθέα.Τα αποσπάσματα και των δύο είναι πιστές αντιγραφές αυτών που έγραψε ο Πυθέας.
Ο μεγάλος Γάλλος θαλασσοπόρος Λουδοβίκος Μπουκαινβίλλ (1729-1881μχ) έγραψε "Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης πρέπει απαραίτητα να κατατάσσεται εις την χορείαν των μεγάλων θαλασσοπόρων της ιστορίας, των Μαγγελάνων, των Κολόμβων κα και να διδάσκεται στα σχολεία".
Ο εξαίρετος ιστορικός Bary Cunliffe,που σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης,στο πρόσφατο βιβλίο του "Πυθέας ο Έλληνας Εξερευνητής και Θαλασσοπόρος",αναφέρει ότι υπήρχε διασύνδεση ανάμεσα στον Πυθέα και τον Μέγα Αλέξανδρο (έζησαν την ίδια περίοδο) και ότι ο Πυθέας ήταν σε διατεταγμένη αποστολή από την μακεδονική αρχή, ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για την σχεδιαζόμενη ιμπεριαλιστική εξάπλωση του Ελληνισμού στην Δύση.Δεν έχουμε από τους αρχαίους ιστορικούς βέβαια καμία τέτοια ένδειξη.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣΚατά τους Ρωμαίκούς χρόνους Οι Μασαλιώτες επιλέγοντας το Ρωμακό στρατόπεδο κατά τους Καρχηδονικούς πολέμους,διασπίστωσαν ότι οι Ρωμαίοι δεν φεύγουν άπαξ και προσκληθούν.Και γιατί να φύγουν αφού πήραν στα χέρια τους το ανθηρό εμπόριο της περιοχής,ιδρύοντας δικές τους αποικίες!!!Μετά την κατάκτηση της Γαλατίας από τον Ιούλιο Καίσαρα,η Μασσαλία κέρδισε μιά πρόσκαιρη ανάπτυξη,η οποία ανακόπηκε κατά την περίοδο του Ρωμαϊκού εμφυλίου μεταξύ Ιουλίου Καίσαρος και Πομπηίου.Χωρίς να εκτιμήσουν την κατάσταση οι Μασσαλιώτες εξόπλισαν με πλοία τους τον Πομπηίο,ο οποίος όμως νικήθηκε από τον Καίσαρα.
Ο Ιούλιος Καίσαρας δεν έχασε την ευκαιρία και επιστρέφοντας το 49πΧ νικητής από την Ισπανική εκστρατεία,έκανε μιά σύντομη στάση στην Μασσαλία για να την συλήσει.Η πόλις εσυλήθει και ο συσσωρευμένος της πλούτος πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων,οι οποίοι δημιούργησαν σύγχρονο Ρωμαϊκό οικισμό στην άνω πόλη και η πόλις εξελίχθηκε σε σημαντικό Ρωμαϊκό εμπορικό κέντρο.
 |
| ΛΙΜΑΝΙ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ 1575 |
ΠΑΛΑΙΟ ΛΙΜΑΝΙ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ
 |
| ΜΑΣΣΑΛΙΑ |
Στη Μασσαλία ζουν σήμερα περίπου 12.000 Έλληνες ομογενείς,προερχόμενοι κυρίως από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Στην ευρύτερη περιοχή της Μασσαλίας, όπου υπολογίζονται περίπου στις 20.000, υπάρχουν 15 ομογενειακές οργανώσεις και πάρα πολλοί σύλλογοι Φιλελλήνων. Υπάρχουν χωριά, όπως το Port-de-Bouc, το Salin de Giraud και το Port-Saint Louis, όπου το 40% του πληθυσμού είναι Ελληνικής καταγωγής.Γη,ο πλανήτης των Ελλήνων!!!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα δεν έχουμε καμιά αμφιβολία για το ταξίδι του Πυθέα στην Θούλη, τότε που εκάλυψε 200.000 στάδια, δηλαδή δύο φορές την διαδρομή του Κολόμβου. Ήταν ένα ηρωικό ταξίδι των Ελλήνων αφού μεγάλο μέρος του έγινε με κωπηλασία σε παγωμένες θάλασσες,σε ομίχλες και άπνοιες. Είναι ιστορικώς βεβαιωμένο ότι ο Πυθέας υπήρξε ο πρώτος Έλληνας ωκεανοπόρος που με τις γνώσεις του, την θέλησή του,την μεγάλη πίστη και το ακούραστο και αφοσιωμένο πλήρωμά του, πέρασε τις Ηράκλειες Στήλες και έφθασε ως τον μακρινό Βόρειο Πολικό Κύκλο,την μυθική Θούλη.
 |
| ΛΙΜΑΝΙ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ |
Εκτός από το περίφημο ταξίδι του, η μαθηματική του ανακάλυψη με την οποία έγινε γνωστός στον Ελληνισμό, ήταν εκείνη της μέτρησης του γεωγραφικού πλάτους ενός τόπου.
Ο Πυθέας ήταν ο Κολόμβος της αρχαιότητας. Ήταν ο πρώτος πολιτισμένος άνθρωπος που πάτησε το πόδι στις Γερμανικές και Ολλανδικές ακτές,στη Φινλαδία, Νορβηγία, Σουηδία, στις ακτές της Βαλτικής, στα βόρεια και δυτικά της Βρετανίας συγκροτήματα νησιών, στην Ιρλανδία, στην Ισλανδία, στην Γροιλανδία, στα παγόβουνα και τον Αρκτικό κύκλο. Ο πρώτος πολιτισμένος άνθρωπος που γνώρισε τους Εσκιμώους.
Έφθασε μέχρι τον Βόρειο Πόλο και είδε τον ήλιο να γυρίζει σχεδόν στον ορίζοντα "ώστε να μπορείς να διαβάζεις την νύκτα".
Το πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι δεν υπήρξε συνέχεια σ'αυτό το ταξίδι. Κανείς μετά από αυτόν δεν εξερεύνησε τη Βρετανία και τα νησιά της, μέχρι την εποχή που ο Ιούλιος Καίσαρας και οι λεγεώνες του αποβιβάστηκαν στο νησί μετά από 300 χρόνια.
Το επίτευγμά του είναι τέλειο,τόσο τέλειο μάλιστα,αν σκεφτούμε την εποχή που έγινε (331-330 πΧ), ώστε μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε σαν "πολύ φωτισμένο μυαλό"!!!
Ο άθλος του Πυθέα γίνεται ακόμη μεγαλύτερος,αν σκεφθούμε ότι έγινε μία κι'έξω, δηλαδή σ'ένα ταξίδι με επιστροφή,αγνοώντας τις σχετικές δοξασίες της εποχής του,που δέχονταν ότι όποιος έβγαινε έξω,στα απώτατα σημεία του ωκεανού,χανόταν και δεν ξαναγύριζε. Εκεί στον απώτατο βορρά έμεινε μέσα στους πάγους, ξεχειμώνιασε και όταν οι καιρικές συνθήκες του το επέτρεψαν, προχώρησε στον προρισμό του, την μυθική Θούλη.
Σχολαστικός, πολυμαθής και μεθοδικός, κατέγραψε τις εξερευνήσεις του,ονόμασε τις περιοχές που εξερεύνησε με τα σημερινά τους ονόματα,περιέγραψε τα γεωμετρικά σχήματα των ακτών και νησιών που συνάντησε,όπως επίσης με επιστημονική ακρίβεια,που καταπλήσσει τους σημερινούς επιστήμονες,περιέγραψε και τα διάφορα φυσικά φαινόμενα των περιοχών που εξερεύνησε,δίνοντας εξηγήσεις που σήμερα στέκουν τέλεια μέσα στις επιστημονικές απόψεις των διαφόρων σοφών.
Δυστυχώς οι συμπατριώτες του δεν τον τίμησαν όσο έπρεπε,αλλά τουναντίον τον επέπληξαν γιατί δεν μπόρεσε να βρεί από τις βόρειες θάλασσες,υγρή δίοδο προς τον Εύξεινο Πόντο.Φαίνεται ότι οι Έλληνες Μασσαλιώτες εκείνης της εποχής ενδιαφέροντο μόνον πως θα αυξήσουν τον πλούτο τους.
ΑΓΑΛΜΑ ΠΥΘΕΑ
Σήμερα,είναι άγνωστος στην πλειοψηφία των Ελλήνων και των λοιπών λαών,καθόσον σκόπιμα αποσιωπούν όλοι αυτό το μεγάλο επίτευγμα,διότι ήταν Έλληνας και διότι ...κάποιοι άλλοι έπρεπε να πάρουν τα πρωτεία της εξερευνήσεως του Βόρειου Πόλου.Κάποια στιγμή πρέπει να αποκατασταθεί η αλήθεια και η προσφορά και το μεγαλείο του άξιου αυτού Έλληνα και των συντρόφων του,στη συνείδηση όχι μόνον των Ελλήνων,αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας !!!Οι σημερινοί Μασσαλίωτες τον έχουν τιμήσει,έχοντας το άγαλμά του που βρίσκεται σε μία εσοχή της πρόσοψης του "Χρηματηστηρίου Αξιών" της Μασσαλίας,μαζί με το άγαλμα του ετέρου θαλασσοπόρου Έλληνα Μασσαλιώτη "Ευθυμένη" που την ίδια εποχή εξερεύνησε τα δυτικά παράλια της Αφρικής μέχρι την Σενεγάλη.
ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
"Εδώ γύρω στο 600 π.X. Έλληνες ναυτικοί αποβιβάστηκαν προερχόμενοι από τη Φώκαια, Ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας. Ίδρυσαν τη Μασσαλία από την οποία μεταλαμπαδεύτηκε στη Δύση ο πολιτισμός".
29/9/2012
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗΣ
ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΠΖ εα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟ: Ο ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗΣ του Θανάση Μαργαρίτη,Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη.
ΒΙΒΛΙΟ:ΠΥΘΕΑΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΟΠΟΡΟΣ,του Barry Cunliffe,Εκδόσεις Γκοβόστη.
ΒΙΒΛΙΟ:ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ ΣΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗ ΘΟΥΛΗ,του ΧΡ.Λάζου,Εκδόσεις Αίολος.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ,Εκδοτική Αθηνών,τόμοι Β',Γ1,Γ2.
ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ,Εκδόσεις Πυρσός τόμοι Δ',ΙΑ',ΙΣΤ'.
ΣΤΡΑΒΩΝΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ,Εκδόσεις Πάπυρος.
ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ
http://el.scribd.com/doc/30188115
http://www.schizas.com/site3/index.php?option
http://www.telemath.gr/mathematical_ancient_times/ancient_greek_mathematicians/pytheas_massaliotes.php
http://eoniaellhnikhpisti.blogspot.gr/2010/06/blog-post_6629.html
http://www.youtube.com/watch?v=5zJG8Rs4Po0
http://lalei-kairia.blogspot.gr/2011/04/blog-post_5406.html
http://ellas2.wordpress.com/2012/04/26/
http://el.wikipedia.org/wiki/
http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=145922&start=45
http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section1/ploia/biografies/23.htm
http://vimeo.com/19407522 (ΒΙΝΤΕΟ περί Σκωτίας)
http://www.youtube.com/watch?v=5zJG8Rs4Po0 (ΒΙΝΤΕΟ περί Σκωτίας)
perseasorion, revealedtheninthwave
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου