Αρχαία έπαυλη Αγγίστας

Στην ευρύτερη περιοχή της Αγγίστας τοποθετείται μια από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της περιοχής των Σερρών, η ταύτιση της οποίας παραμένει προβληματική. 

Η θέση της εντοπίζεται σε χαμηλό ύψωμα που βρίσκεται κοντά στη νότια όχθη του Αγγίτη ποταμού, βοριοανατολικά της κοινότητας Αγγίστας. Τα επιφανειακά όστρακα προσδιορίζουν τη διάρκεια ζωής της από τον 5ο αι. π.Χ. έως και τον 14ο αι. μ.Χ. 
Τυχαία ευρήματα από την περιοχή οριοθετούν τα νεκροταφεία της αρχαίας πόλης στα πεδινά τμήματα κοντά στο σύγχρονο οικισμό. Στα νεκροταφεία της πόλης αυτής ανήκουν και δύο μακεδονικοί τάφοι. 
Ο ένας βρίσκεται στο λόφο, στο νότιο άκρο του οικισμού. Έχει ναόσχημη πρόσοψη και αποτελείται από προθάλαμο και θάλαμο. Χρονολογείται στον 3ο αι. π.Χ. 
Ο δεύτερος βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές του οικισμού. Στην ρωμαϊκή εποχή, η περιοχή αποτελούσε τμήμα της ενδοχώρας της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων. 

Οι ρωμαίοι άποικοι εγκαταστάθηκαν σαν αγρότες στη γύρω πεδιάδα και στα πρώτα υψώματα ιδρύοντας κώμες και χωριά. 
Οι λατινικές επιγραφές διάσπαρτες σε όλη την πεδιάδα των Φιλίππων και στις παρυφές του Παγγαίου Όρους μαρτυρούν τις θέσεις της εγκατάστασής των. 
Η αγροτική έπαυλις που ανασκάπτεται στην περιοχή της Αγγίστας ανήκει σε ένα Ρωμαίο κτηματία.
Στα υστεροβυζαντινά χρόνια στην περιοχή της Αγγίστας αναφέρεται η Μονή του Αγίου Νικολάου, μετόχι της Μονής Χαλανδαρίου.

Η έπαυλις, που καταλαμβάνει έκταση 1.100 τ.μ., αποτελείται από τους επίσημους χώρους (τρικλίνιον), το αίθριο, ένα συγκρότημα μικρών δωματίων και έναν οκταγωνικό πύργο στη νοτιοδυτική γωνία. Το τρικλίνιον αποτελείται από μια μεγάλη αίθουσα που καταλήγει σε ημικυκλική αψίδα και πλαισιώνεται από πέντε δωμάτια, τρία στη βόρεια και δύο στη νότια πλευρά. 
Το αίθριο, στο οποίο ανοίγεται η κεντρική είσοδος, αποτελείται από τρεις στοές. Το συγκρότημα των βοηθητικών χώρων αποτελείται από έξι ανισομεγέθεις χώρους με ξεχωριστή είσοδο. 
Οι περισσότεροι χώροι έφεραν ψηφιδωτά δάπεδα τα οποία σώζονται σε κακή κατάσταση. Τα σωζόμενα τμήματα δείχνουν μια ποικιλία στην κατανομή των διακοσμητικών θεμάτων. 
Επικρατούν τα γεωμετρικά μοτίβα που χωρίζονται από πλαίσια με πλοχμούς. Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το μπλέ, το άσπρο, το κόκκινο και το κίτρινο. 
Στο μέσον σχεδόν του τρικλινίου αποκαλύφθηκε κτιστό φρεάτιο με οκταγωνική κάτοψη. Η κτιστή κατασκευή περικλείει μια οκταγωνική λεκάνη, τα τοιχώματα της οποίας είναι επενδεδυμένα με μαρμάρινες πλάκες. Από την νοτιοανατολική του φρεατίου ξεκινά κτιστός αγωγός με ευθύγραμμη κατεύθυνση προς την νοτιοανατολική γωνία του. 
Λίγο πριν την επαφή του με τον νότιο τοίχο της αίθουσας διαγράφει καμπύλη στροφή, περνά κάτω από το κατώφλι της εκεί εισόδου και εισέρχεται στη νότια στοά του αιθρίου και από εκεί στο νότιο εξωτερικό τοίχο του κτιρίου. 
Είναι κτισμένος με δύο σειρές πλίνθους που περικλείουν το αυλάκι ροής ορθογώνιας διατομής, πλάτους 0,20 μ. Ο πυθμένας του αγωγού είναι από κονίαμα και βρίσκεται σε βάθος 0,71 μ. από το επίπεδο του ψηφιδωτού.

Το κτιριακό συγκρότημα παρουσιάζει τρεις φάσεις. Το στρώμα καταστροφής της πρώτης φάσης χρονολογείται στα χρόνια του Αδριανού (117 - 138 μ.Χ.). 
Για την ακριβή χρονολόγηση της δεύτερης που είναι και η κύρια φάση του κτιρίου δεν υπάρχουν ασφαλή τεκμήρια. 
Με βάση τα νομίσματα πιστοποιείται η χρήση του έως τον 4ο μ.Χ. αι. Στην υστεροβυζαντινή εποχή κάποιοι από τους χώρους της επαύλεως χρησιμοποιήθηκαν σαν πρόχειρα καταλύματα.

Συντάκτης: Σταυρούλα Δαδάκη, αρχαιολόγος

odysseus.culture.gr