Η θεά Εκάτη λατρευόταν και στην Αμφίπολη

Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές πηγές του Κ. Παπακυριακού, το καλοκαίρι του 1963 βρέθηκε σε χωράφι της Αμφιπόλης, γραμμένη σε βάθρο η αναθηματική επιγραφή: 

«Εκάτηι Φοσφόρωι», που μας πληροφορεί ότι και στην Αμφίπολη λατρευόταν η θεά Εκάτη.

Ο κ. Αντόνιο Κόρσο, Ιταλός αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης, ειδικευμένος στην αρχιτεκτονική και αρχαιολογική γλυπτική, σε μια πολύ αποκαλυπτική του συνέντευξη ΕΔΩ έχει αναφερθεί στο επίγραμμα του Αντιπάτρου του Θεσσαλονικέως ο οποίος έζησε τον +1ο αι. την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορος Αυγούστου.

Ο Αντίπατρος μας παραδίδει τη σημαντική μαρτυρία του ότι εκείνη την εποχή στην Αμφίπολη εσώζοντο μόνο το Ηρώο της βασιλοπούλας Φυλλίδος και τα ελάχιστα κατάλοιπα του ναού της Αιθιοπίας Βραυρωνίδος Αρτέμιδος.

Η Αιθιοπία Άρτεμις όμως σύμφωνα με τον Καλλίμαχο ταυτίζεται με την Σελήνη: «…την αυτήν τη σελήνη παρά το αίθειν, ως Καλλίμαχος (λέγει)», σύμφωνα δε με τον Ερατοσθένη ταυτίζεται με την Εκάτη : 
«…η αυτή έστι η Εκάτη, ήτις αεί δάδας κατέχει, ως Ερατοσθένης (λέγει)».

http://adventitiousness60.rssing.com

Το όνομα Εκάτη είναι ελληνικό από τη λέξη εκάς=μακριά. Σημαίνει ότι ήταν απρόσιτη. Ήταν ανεξιχνίαστη θεότητα των τάφων και των μαγισσών. 
Την ταύτιζαν με το χλωμό φεγγάρι που προβάλλει φοβισμένο πίσω από τα μαύρα σύννεφα και γεμίζει τη γη με καταχθόνιες σκιές
και τρομερά φαντάσματα. 
Η λατρεία της ήταν πένθιμη και είχε χαρακτήρα σκοτεινό, μελαγχολικό και μυστικιστικό. 
Ονομαζόταν και Βένδις. Είχε στενές σχέσεις με τη θεά Άρτεμη.
Οι γιορτές της ονομάζονταν «φόσφορε» και είχαν οργιαστικό χαρακτήρα. 
Ήταν όμοιες με τις γιορτές του πατέρα της, του θεού του κάτω κόσμου Σαβάζιου της Φρυγίας, του Πλούτωνα και της Περσεφόνης, αλλά και του Διονύσου. 
Οι Θράκες τη λάτρευαν μέσα σε σκοτεινές σπηλιές, συνήθως στη βαθιά σπηλιά Ζέρνιθος της Σαμοθράκης και θυσίαζαν σ’ αυτή μαύρα σκυλιά.

Αντίθετα οι Ορφικοί τη θεωρούσαν ως βασική θεότητα της θεογονίας και πίστευαν ότι είχε τρεις εξουσίες, στη γη, στη θάλασσα και στον ουρανό.


Από τους στωικούς ονομάστηκε τρίμορφη θεά, σαν τις τρεις φάσεις της σελήνης. 
Ο Αλκαμένης την παράστησε με τρία ενωμένα σώματα.

Ήταν σεληνιακή θεότητα. Στην έναρξη της νέας σελήνης άφηναν τρόφιμα στο βωμό της για τη μυστηριώδη ανάπτυξη του σώματός της. 
Θεωρούνταν εξαγνιστικές τροφές και τις έτρωγαν μετά οι πτωχοί, αλλά με τον καιρό κατάντησαν αποφάγια, «εκατιαία κατεσθείειν», ήτοι όρχεις από ευνουχισμένους χοίρους.

Το επίθετο «φοσφόρω» της δόθηκε από τον πυρσό, με φωσφορική λάμψη, που κρατούσε σε μια παράστασή της.