Οι πιο διαδεδομένες θεωρίες για την πηγή προέλευσης του κορονοϊού. Μολυσμένες νυχτερίδες, βιολογικό όπλο ή εργαστηριακό ατύχημα;

Σχεδόν πέντε μήνες μετά την πρώτη του εμφάνιση στην Ουχάν, έχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες για την πραγματική προέλευση του κορονοϊού. 

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για βιολογικό όπλο που κατασκευάστηκε σε κινεζικά εργαστήρια. 
Άλλοι ότι τον «κουβάλησαν» Αμερικανοί στρατιώτες που μετείχαν στο παγκόσμιο πρωτάθλημα Ενόπλων Δυνάμεων στην Ουχάν, απ’ όπου ξεκίνησε η επιδημία. 
Ορισμένοι πάλι θεωρούν ότι είναι προϊόν εργαστηριακού ατυχήματος. 

Η υπαίθρια αγορά 
Αυτό που είναι ευρέως γνωστό είναι ότι όλα ξεκίνησαν από μια υπαίθρια αγορά στην Ουχάν, όπου άγρια ζώα φυλάσσονται σε κλουβιά και πωλούνται ως κατοικίδια ή για κατανάλωση. Πιστεύεται ότι ο ιός μεταπήδησε στον άνθρωπο από κάποιο ζώο – πιθανώς έναν παγκολίνο – που είχε μολυνθεί από νυχτερίδα. 

Ωστόσο, οι ειδικοί διαφωνούν ως προς την ευρέως αποδεκτή θεωρία ότι ο κορονοϊός «ξεπήδησε» από εκεί. «Είναι η πιο απλή, προφανής και πιθανότερη εξήγηση», λέει ο δρ Σάιμον Άντονι, καθηγητής Δημόσιας Υγιεινής του Πανεπιστημίου Columbia και επιφανές μέλος τoυ PREDICT, ενός παγκόσμιου προγράμματος που ερευνά σε ζώα ξενιστές τους ιούς που συγκεντρώνουν πιθανότητες να πυροδοτήσουν μια πανδημία και το οποίο έχει ανακαλύψει πάνω από 180 κορονοϊούς σε διάστημα μιας δεκαετίας. 

Οι πολέμιοι από την άλλη επικαλούνται μια μελέτη, που δείχνει ότι αρκετοί από τους πρώτους γνωστούς ασθενείς της Covid-19 δεν είχαν εκτεθεί άμεσα στην υπαίθρια αγορά της Ουχάν. 

Εργαστηριακό ατύχημα 
Μια άλλη διαδεδομένη θεωρία, που ανέπτυξαν δύο Κινέζοι ερευνητές στις αρχές Φεβρουαρίου και υιοθέτησαν αρκετοί στις ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι η διασπορά του ιού ξεκίνησε από ατύχημα σε ένα από τα δύο εργαστήρια κοντά στην υπαίθρια αγορά της Ουχάν, που κάνει έρευνες σε νυχτερίδες. 
Οι συγκεκριμένοι ερευνητές απέρριψαν αργότερα τη θεωρία τους, σημειώνοντας ότι δεν υποστηρίζεται από αποδείξεις, ενώ τη διαψεύδει η κινεζική κυβέρνηση, καθώς κι ένα από τα εργαστήρια. Παρόλα αυτά, ο δρ Ρίτσαρντ Εμπράιτ, ειδικός στα βιολογικά όπλα του Πανεπιστημίου Ρούτγκερς, πιστεύει ότι η θεωρία αυτή ίσως έχει κάποια βάση. «Η πιθανότητα να εισήλθε ο κορωνοϊός σε ανθρώπους σ’ ένα εργαστηριακό ατύχημα δεν θα έπρεπε να απορριφθεί», δήλωσε, αν και πολλοί συνάδελφοί του διαφωνούν. 

Οι νυχτερίδες 
Όπως και να’ χει, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ο κορονοϊός πέρασε από ζώο σε άνθρωπο, ένα φαινόμενο γνωστό ως «ζωονοτική μόλυνση». 
Σε άρθρο που δημοσίευσαν στις αρχές Φεβρουαρίου στην επιθεώρηση Nature, Κινέζοι επιστήμονες ανέφεραν ότι ο νέος κορονοϊός είναι ταυτόσημος κατά 96% σε επίπεδο γονιδιώματος με εκείνον μιας νυχτερίδας. 
Λίγο αργότερα, 27 επιστήμονες του τομέα Υγείας από διάφορες χώρες του κόσμου με επιστολή τους στην επιθεώρηση The Lancet, καταδίκασαν τις θεωρίες συνωμοσίας «που δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να προκαλούν φόβο, φήμες και προκαταλήψεις, που θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια συνεργασία στη μάχη κατά αυτού του ιού». 

Επικαλέστηκαν δε επιστημονικές αποδείξεις για να υποστηρίξουν τη θεωρία σύμφωνα με την οποία «ο κορονοϊός αυτός έχει την προέλευσή του στην άγρια πανίδα, όπως και τόσα άλλα αναδυόμενα παθογόνα». 
Ένας εξ’ αυτών, ο «κυνηγός ιών» Πίτερ Ντάσζακ, που εργάζεται εδώ και μια δεκαετία στην Κίνα, σημειώνει ότι «είμαστε σχεδόν πεπεισμένοι ότι οι νυχτερίδες είναι η πηγή προέλευσης της Covid-19. Απλώς δεν ξέρουμε πού ακριβώς και από ποιο είδος νυχτερίδας. Κι ούτε γνωρίζουμε πόσοι άλλοι υπάρχουν εκεί έξω, που μπορεί να εμφανιστούν στο μέλλον». 

Ένα άλλο ερώτημα που αναδύεται είναι κατά πόσον ο ιός πέρασε κατευθείαν από νυχτερίδα σε άνθρωπο ή μέσω ενός άλλου, «ενδιάμεσου» ζώου. 
Ο Ντάσζακ θεωρεί ότι μια νυχτερίδα μόλυνε κάποιο ζώο σε αγροικία, το οποίο μεταφέρθηκε ζωντανό σε ένα από τα τελειότερα εκκολαπτήρια ιογενών λοιμώξεων, δηλαδή μια υπαίθρια αγορά στην Κίνα. Με την άποψή του συμφωνεί και ο καθηγητής Άντριου Κάνιγχαμ της Zoological Society του Λονδίνου: «Όταν φέρνεις άγρια ζώα που πιάνεις στην εξοχή σε υπαίθριες αγορές, τα ζώα αυτά είναι στρεσαρισμένα και μπορούν να εξελιχθούν σε εργοστάσια ιών, βρίσκονται σε στενή επαφή με ανθρώπους στις αγορές αυτές και σφαγιάζονται εκεί σε σχετικά ανθυγιεινές συνθήκες», σημειώνει. 

Αλλά ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Lancet αμφισβητεί τη θεωρία αυτή, αφού δείχνει ότι σχεδόν το ένα τρίτο των πρώτων 41 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων δεν είχαν εκτεθεί άμεσα στην υπαίθρια αγορά της Ουχάν, ανάμεσά τους και ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν», που άρχισε να εμφανίζει συμπτώματα την 1η Δεκεμβρίου. «Δεν βρέθηκε επιδημιολογική σύνδεση μεταξύ του πρώτου ασθενούς και κατοπινών κρουσμάτων», αναφέρει η έκθεση. 

Μια άλλη εξήγηση δίνει ο καθηγητής μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Columbia, Βίνσεντ Ρακανιέλο, ο οποίος θεωρεί ότι ένας αγρότης ίσως αποτελεί την πηγή της επιδημίας. 
«Οι ιοί αυτοί στις νυχτερίδες είναι εντερικοί και αποβάλλονται με τα περιττώματά τους, που αποκαλούμε γκουάνο. Αν πας σε μια σπηλιά νυχτερίδων είναι γεμάτη με γκουάνο. Και οι αγρότες σε πολλές χώρες μαζεύουν γκουάνο ως λίπασμα για τα χωράφια τους», λέει. 
Ο Ρακανιέλο θεωρεί ότι ένας αγρότης που μολύνθηκε πιθανώς πήγε στην Ουχάν κι άρχισε άθελά του να διασπείρει τον κορωνοϊό. «Γνωρίζουμε ότι στην Κίνα κάποιοι τρώνε νυχτερίδες – αυτό είναι ένα άλλο σενάριο. Αλλά δεν το θεωρώ πιθανότερο από εκείνο του αγρότη που μάζεψε γκουάνο, ή μολύνθηκε από κάποια νυχτερίδα στον αχυρώνα του». 

Η υπαίθρια αγορά έκλεισε τελικά την 1η Ιανουαρίου, δύο μέρες αφότου οι Αρχές της Ουχάν σήμαναν συναγερμό γι’ αυτήν. φωτογραφία: pixabay.

mixanitouxronou.gr