Του Γιώργου Λεκάκη
Το ανάχωμα Golyama Arsenalka / Great Arsenal / Μεγάλο Αρσενάλι είναι ένας από τους καλύτερα κτισμένους αρχαίους πέτρινους θολωτούς τάφους στην επικράτεια της Βουλγαρίας. Κείται κοντά στην σύγχρονη πόλη Shipka, στον 42ο παράλληλο [42°41′58.704″N 25°18′33.48″E].
Χρονολογείται στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.
Αποτελείται από μια αντιπροσωπευτική μνημειώδη πρόσοψη, μικρό προθάλαμο και θάλαμο με θόλο / τρούλο. Ο θόλος καλύπτεται με 28 πέτρινες πλάκες πάχους 0,20 – 0,30 μ. Οι τοίχοι του θαλάμου του θόλου αποτελούνται από 11 σειρές ογκολίθων.
Ο τύμβος έχει εξαιρετικά κανονικό κόλουρο-κωνικό σχήμα, με κυκλική πλατφόρμα στην κορυφή, διαμέτρου 10 μ.
Οι είσοδοι έκλειναν με διπλές πέτρινες πόρτες. Εδώ ευρέθησακν θραύσματα θυρών in situ, για πρώτη φορά στην Βουλγαρία.
Το δάπεδο του προθαλάμου είναι φτιαγμένο από χώμα, ενώ ο θολωτός θάλαμος από ειδικά τοποθετημένες ακτινωτές πέτρες, που ερμηνεύονται ως ακτίνες του ήλιου, ή πεντάκτινο αστέρι, βάσει της ορφικής λατρείας. Το «δακτυλίδι» από πέτρες, ομοιάζει με τις λατρευτικές εστίες στην αρχαία θρακική ελληνική πόλη Σευθόπολη, πρωτεύουσα των Οδρυσών Θρακών Ελλήνων.
Ολόκληρος ο τάφος είναι κτισμένος από πολύ καλά επεξεργασμένους ογκόλιθους γρανίτη, συνδεδεμένους με σιδερένιους σφιγκτήρες γεμισμένους με μόλυβδο.
Απέναντι από την είσοδο υπάρχει το νεκροκρέβατο, με προσανατολισμό ανατολή-δύση.
Ο ναός - μαυσωλείο – τάφος χρησιμοποιήθηκε για την κηδεία ενός ηγεμόνος ή ενός ευγενούς. Ήταν μια πλούσια ταφή.
Λεηλατήθηκε ήδη από την αρχαιότητα. Του έκλεψαν τα πολύτιμα αντικείμενά του. Αλλά κατά τις ανασκαφές ευρέθησαν τμήματα μιας επίχρυσης πλάκας στήθους[1], δύο μικρά χρυσά στολίδια και οστά αλόγων, θραύσματα κεραμικού ασκού και οινοχόης, άμορφα κομμάτια από σίδηρο και μόλυβδο, ασημένια εξαρτήματα και μια χρυσή χάντρα…
Αρχαιολογικώς, επισήμως, ερευνήθηκε το 1995. Οι αρχαιολόγοι έχουν καταγράψει τέσσερις κύριες περιόδους. Την εποχή της ανακάλυψής του, ο τάφος του Μεγάλου Αρσεναλιού ήταν η 23η καταγεγραμμένη θολωτή κατασκευή στην Θράκη. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον αριθμό παρόμοιων κτισμάτων στην Θράκη και σε άλλες περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου - Μυκήνες, Θεσσαλία, Μικρά Ασία, Ετρουρία και Κριμαία - μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι ταφικές κατασκευές με θόλο αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της θρακικής ταφικής αρχιτεκτονικής. Στην βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, είναι αναμφίβολα το αποτέλεσμα της κυριαρχίας της δυναστείας των Θρακών Σπαρτοκιδών.
Τέλος, μπροστά στην είσοδο του τάφου, στο λεγόμενο "Μικρό Βουνό", ευρέθη πέτρινη σαρκοφάγος, σε έναν πρωτόγονο πέτρινο τάφο, με προσανατολισμό βορρά-νότου. Στην συνέχεια, κτίσθηκε τάφος, αποτελούμενος από τρεις πλάκες δαπέδου, τέσσερις πλαϊνές πλάκες και δύο στοιβαγμένες πέτρινες πλάκες. Ο μη λεηλατημένος θρακικός τάφος, που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ. ανακαλύφθηκε στις 25 Ιουλίου 1992. Μπροστά από τον τάφο ανακαλύφθηκε ο θάλαμος, που ομοιάζει με σαρκοφάγο. Στον ίδιο τον τύμβο, ανακαλύφθηκε ένας σκελετός από μια ταφή ενός άνδρα - πιθανότατα κυβερνήτη, δύο οστέινα διπλά τσεκούρια (ο λάβρυς ήταν κρητικό σύμβολο της βασιλικής εξουσίας - τρία θραύσματα από χρυσά περιδέραια, ένα δακτυλίδι με σφραγίδα, χρυσά και ασημένια στολίδια, δύο ασημένια φιαλίδια, ένα κόσμημα στήθους, ένα χάλκινο αγγείο, εντόπια και εισαγόμενη κεραμική, κλπ.
Το αρχαίο νεκροταφείο της Golyama Arsenalka ευρίσκεται 20 χλμ. βορειοδυτικά της πόλεως Kazanlak. Είναι επισκέψιμο 09.00 έως 17.00.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.2.2018.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Παρόμοιες πλάκες είναι πολύ γνωστές στους αρχαιολόγους από ευρήματα στους επίσης αρχαίους θρακικούς ελληνικούς τάφους στην Mezeshka, κοντά στο χωριό Kralevo, και τον τάφο κοντά στο χωριό Dolna Koznitsa, Koprinka κλπ. Αλλά ανάλογη - σύνθεση και σχέδιο πλοκής - έχουν πολλές πλάκες ιδίου μεγέθους και σχήματος, από τον τάφο Νο. 3 στις Μυκήνες Αργολίδος Ελλάδος, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν έγινε και η τελευταία ταφή στον τάφο του Μεγάλου Αρσεναλιου. Σύμφωνα με τον κ. Kitov, η σχέση με τις Μυκήνες είναι τόσο αποκαλυπτική, όσο και ανεξήγητη. Υπάρχουν κοινές «εικόνες» τόσο στην μυκηναϊκή, όσο και στην θρακική τέχνη!
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου