Το «χρυσόμαλλον δέρας» – Μύθος και πραγματικότητα

  Υπήρχε στην πραγματικότητα το κίνητρο για την Αργοναυτική εκστρατεία;

Η Αργοναυτική εκστρατεία και το «Χρυσόμμαλο δέρας» έχουν αποτελέσει θέμα για χιλιάδες άρθρα και μυθιστορήματα ενώ πλήθος ταινιών και βιβλίων έχουν βασιστεί σε στοιχεία σχετικά με αυτά. Είναι κοινά αποδεκτό ότι η χρυσή προβιά δεν υπήρξε, ωστόσο υπήρξε πολύ χρυσό και σ’ αυτό αναφερόταν ο βασιλιάς Πελίας της Λοκρίδας στη Θεσσαλία όταν έστειλε τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες να το βρουν. Αυτό ακριβώς γράφει στον τόμο 57 της Ποντιακής Εστίας, στο τεύχος 85 ο Φίλιππος Παππάς:

Είνε πολύ γνωστός ο μύθος ο σχετικός με το «Χρυσόμαλλον δέρας» για το οποίον έγινε η Αργοναυτική εκστρατεία. Όπως όλοι οι μύθοι έτσι και ο μύθος αυτός έχει στο βάθος του μια αλήθεια, μια πραγματικότητα ολόγυρα στην οποία δημιουργήθηκε.

Και πρώτα-πρώτα ιστορικώς είνε αποδεδειγμένο πως ο κλάδος της Αρείας φυλής που επώκησε την Ελλάδα, για να φθάση στην χώρα αυτή πέρασε και διέμεινε στον Καύκασο και στην Κολχίδα. Κατά την διαμονή των στην Κολχίδα, οι μετέπειτα Έλληνες (Ελλοί) εγνώρισαν όλον τον φυσικόν πλούτον της περιοχής εκείνης και ήσαν εν γνώσει και του γεγονότος ότι υπήρχαν εκεί και χρυσοφόροι ποταμοί, ειδικώς στην Κολχίδα.

Συνεπώς πρέπει να παραδεχθούμε ότι η Αργοναυτική εκστρατεία υπεκινήθη και επραγματοποιήθη από ανθρώπους που γνώριζαν την λεπτομέρειαν αυτήν και ήθελαν να καταλάβουν, αν θα μπορούσαν, την πλουσίαν χώραν της Κολχίδος, ή ν΄αποκομίσουν τουλάχιστον όσον θα μπορούσαν περισσότερον απ’ το πολύτιμό της μέταλλον.

Παράσταση σε μαρμάρινη σαρκοφάγο, δεύτερο μισό του 2ου αιώνα π.Χ., με τον Ιάσονα να παίρνει το «χρυσόμαλλο δέρας»

Αυτή είνε η κρυμμένη αλήθεια του μύθου για το Χρυσόμαλλον δέρας.

Και ερωτάται. Υπήρχε πράγματι χρυσός εις την Κολχίδα; Εις το ερώτημα αυτό δεν είνε δύσκολο να δοθή κατηγορηματική απάντησις, που είνε καταφατική: Υπήρχε και υπάρχει!

Η χώρα της Κολχίδος απέχει περί τα 15 χιλιόμετρα απ’ την γεννέτειρα μου την Ριζούντα του Πόντου. Ανατολικώς της Ριζούντος και μέχρι της Κολχικής χώρας υπάρχουν πολλοί ποταμοί. Συγκεκριμμένως μεταξύ Άτενας (παλαιαί Αθήναι του Πόντου) και Άρχαβης ρέει οποταμός Φορτούνας.

Οι παράχθιοι κάτοικοι του ποταμού αυτού, που κατά πάσαν πιθανότητα πήρε το Λατινικό αυτό όνομα «Φορτούνα» μεταγενεστέρως και δεν αποκλείεται να έχη σχέσιν με τον Φάσιν των αρχαίων, συνέλεγον ψήγματα χρυσού εις μέγα μήκος της διαδρομής του, μεταχειριζόμενοι προς τον σκοπόν αυτόν δοράς ζώων. Τον ολίγον χρυσόν που συνεκέντρωναν με το πρωτόγονο αυτό μέσον τον έφερον τυλιγμένον και δεμένον στην άκρη μανδηλίων και στην Ριζούντα και τον πουλούσαν στους χρυσοχόους της αγοράς. Ο τρόπος αυτής της συλλογής του χρυσού υφίστατο μέχρι της Ανταλλαγής των πληθυσμών και υπήρξα πολλάκις μάρτυς της τοιαύτης πωλήσεως και αγοράς χρυσού συλλεγέντος εις τον ποταμόν Φορτούνα.

Οι αυτόχθονες εκείνοι  «χρυσοσυλλέκται» αλληλοεξοντώνοντο τακτικά χάρις εις τα ληστρικά τους ένστικτα και τας ληστρικάς των παραδόσεις. Δεν γνωρίζω αλλά υποθέτω πως και σήμερα υφίσταται η τοιαύτη εκμετάλλευσις της κοίτης του Φορτούνα.

Δεν είνε δύσκολο για μια πλούσια φαντασία να συγκεντρώνη τας χιλιάδας των δορών σ’ ένα χρυσόμαλλον δέρας και να μεταβάλη τους αγρίους χρυσοθήρας σε τρομερούς χαλκόποδας ταύρους…

Φίλιππος Παππάς

⇒ Πηγή: Ποντιακή Εστία, τόμος 57, τ. 85 – ψηφιακό αρχείο Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.
⇒ Σημ.: Έχει διατηρηθεί η πρωτότυπη ορθογραφία του κειμένου.

pontosnews.gr