Ο αρχαίος Ναός του Νικητηρίου Ηρακλέους, στην Ρώμη, κορινθιακού ρυθμού, του Σαλαμίνιου αρχιτέκτονα Ερμοδώρου, με ελληνικό μάρμαρο

 

Του Δημητρίου Νικολόπουλου

Στα ανατολικά της Ρώμης στέκεται ένας πολύ αρχαίος ναός, συγκριτικά με τους λοιπούς της πόλεως.

Ανεγέρθη από τον Ρωμαίο στρατηγό Λούκιο Μόμμιο την Αχαϊκό(*), λίγο μετά την πτώση του τελευταίου προπυργίου της μαχόμενης Ελλάδος, δηλ. της Αχαΐας και της Κορίνθου, το 146 π.Χ.

Η Κόρινθος καταστράφηκε εκ θεμελίων από τον Μόμμιο.

Λίγα χρόνια αργότερα, περί το 143 π.Χ,, ανεγέρθη από τον ίδιο ο Ναός του Νικητηρίου Ηρακλέους. Είναι περίπτερος ναός από είκοσι στύλους κορινθιακού ρυθμού. Εκείνο που τον κάνει μοναδικό είναι ότι αρχιτέκτονας ήταν ο Ερμόδωρος, από την Σαλαμίνα (Κύπρου, αποικία της Σαλαμίνος Σαρωνικού), και από μάρμαρο που εισήχθη από την Ελλάδα.

Το 1140 μ.Χ., καθαγιάστηκε σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο στον Άγιο Στέφανο / Santo Stefano alle Carozze.

Τον 17ο αιώνα, μετετράπη σε Santa Maria del Sole.

Κι άλλα πολλά... 

(*) ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκάκης:

Ο Λεύκιος Μόμμιος / Lucius Mummius ήταν Ρωμαίος πολιτικός και στρατιωτικός, του 2ου αιώνα π.Χ. («Αχαϊκός», επειδή προσάρτησε την Αχαΐα και την Κορινθία, το 146 π.Χ. στην ρωμαϊκή επικράτεια σχηματίζοντας έτσι την Επαρχία της Αχαΐας).

Όλα τα αγάλματα, έργα τέχνης και ζωγραφικής κατασχέθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Ρώμη, ενώ η Κόρινθος έγινε στάχτη! Ίσως κατόπιν διαταγής της Συγκλήτου, μετά από πιέσεις από την παράταξη των εμπόρων, η οποία επιθυμούσε να εξουδετερώσει έναν σημαντικό ανταγωνιστή της, την Κόρινθο… [Είναι χαρακτηριστικό πως ο Ρωμαίος ιερέας, ιστορικός και θεολόγος, Παύλος Ορόσιος[1] παρομοιάζει την Κόρινθο με «εργαστήριο που συγκέντρωνε όλες τις τέχνες και τους τεχνίτες, και μια αγορά για όλην την Ασία και την Ευρώπη»!] Η αδιαφορία που επέδειξε δε, προς τα αρχαία τέχνεργα, αλλά και η άγνοιά του, όσον αφορά με την μοναδική και αναντικατάτη αξία τους, φαίνεται από την διάσημη ρήση του, προς τους ναυτικούς, που φόρτωναν και θα μετέφεραν τους αρχαίους ελληνικούς θησαυρούς από την Κόρινθο στην Ρώμη: «Εάν τα χάσετε, ή τα καταστρέψετε, οφείλετε να τα αντικαταστήσετε»… Ο δε Πολύβιος, που ήταν παρών στην λεηλασία της Κορίνθου, λέει ότι είδε λεγεωνάριους να παίζουν ζάρια πάνω στους πίνακες «Διόνυσος» και «Το μαρτύριο του Ηρακλή με τον χιτώνα της Δηιάνειρας», του καλλιτέχνη Αριστείδη, οι οποίοι ήταν ξαπλωμένοι στο έδαφος! Επιστρέφοντας στην Ρώμη, ο Μόμμιος, ανταμείφθηκε με θρίαμβο και το 142 π.Χ. εκλέχτηκε «Τιμητής» με τον Σκιπίωνα Αιμιλιανό τον Αφρικανό.

Η ληστεία της Κορίνθου, από τους Ρωμαίους Ιταλούς, είναι η μεγαλύτερη αρχαιοκαπηλία, με τους σύγχρονους όρους, όλων των εποχών!

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.2.2024.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

- Broughton Th. R. Sh. «The Magistrates of the Roman Republic», εκδ. Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία, 1951.

- Δίων Κάσσιος, 21. Κικέρων «Tusculanæ Disputationes», 3.53. Π. Ορόσιος. Πολύβιος. Τ. Μόμσεν.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] «Όταν δόθηκε το δικαίωμα στους Ρωμαίους λεγεωνάριους να ληστεύουν αιχμαλώτους, με τον πιο σκληρό τρόπο, όλα ήταν τόσο γεμάτα με φόνους και φωτιές, που από το περίγραμμα των τοίχων οι φλόγες, στενεύοντας προς μια κορυφή, ξέσπασαν σαν από μαγκάλι. Και έτσι, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι εξοντώθηκαν, με φωτιά και σπαθί, όσοι απέμειναν πουλήθηκαν, ως σκλάβοι. Όταν κάηκε η πόλη, τα τείχη κατεστράφησαν ολοσχερώς. Η πέτρα από την οποία κτίσθηκαν τα τείχη έγινε σκόνη. Τεράστια λεία βγήκε έξω... Λόγω του πλήθους και της ποικιλίας των αγαλμάτων και των εικόνων, που έκαιγαν σε εκείνην την φωτιά, τα μέταλλα του χρυσού, του ασημιού και του μπρούντζου αναμείχθηκαν, έλυωσαν, έγιναν μια μάζα, ένα σύνολο και εμφανίσθηκε ένας νέος τύπος μετάλλου, που είναι μέχρι σήμερα γνωστός, ως “κορινθιακός χαλκός”». – ΠΗΓΗ: Π. Ορόσιος (375/385 – 420 μ.Χ.) «Ιστορία κατά των Παγιανιστών / Historiae Adversus Paganos», V, 3, 6-7.

arxeion-politismou.gr