Όταν η Κρήτη ΔΕΝ ήταν νησί: Ζούσαν Γιγάντια Δεινοθήρια, πριν 20.000.000 χρόνια! -

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Μια ατελής κάτω γνάθος προβοσκιδωτού, ανακαλύφθηκε κοντά στο χωριό Μαρωνία(*) Σητείας στον νομό Λασυθίου της Ανατολικής Κρήτης.

Το θραύσμα περιλαμβάνει τον πρώτο γομφίο (m1) ενός δεινοθηρίου, που λόγω του μεγάλου μεγέθους του αναγνωρίζεται ως Deinotherium giganteum.

Το δείγμα βρέθηκε σε θαλάσσια ιζήματα ρηχών νερών.

ΔΕΞΙΑ: Χάρτης της Ελλάδας, που δείχνει τις τοποθεσίες όπου ευρέθησαν Deinotheriidae:

Οι λευκοί κύκλοι δείχνουν την παρουσία Prodeinotherium bavaricum.
Οι μαύροι κύκλοι δηλώνουν την παρουσία του Deinotherium giganteum.

1: Πικέρμι (GAUDRY, 1862),

2: Πύργος Βασιλίσσης Ίλιον Αττικής,

3: Σάμος,

4: Βαθύλακκος Θεσσαλονίκης (DERMITZAKIS, κ.ά. 1982),

5: Θυμιανά Χίου και

6: Αλμυροπόταμος Ευβοίας (ΜΕΛΕΝΤΗΣ, 1970),

7: Κεντρική Μακεδονία (άγνωστη ακριβής τοποθεσία - ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ, 1970),

8: Νήσος Ψαρά (BESENECKER & ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ, 1975),

9: Αγιά Παρασκευή Χαλκιδικής (Τσουκαλά & ΜΕΛΕΝΤΗΣ),

10. Γαβαθάς Λέσβου (1995)

11: Μαρωνία, παρούσα μελέτη και τμήμα Γέλα Λασυθίου Κρήτης (ΠΟΥΛΑΚΑΚΗΣ κ.ά., υπό έκδοση).

Η παρουσία του Δεινοθηρίου στο νησί, μαζί με άλλα του Μειόκαινου (περιόδου από 23.030.000 έως 5.333.000 χρόνων), πριν από την πανίδα των σπονδυλωτών, υποδηλώνει ότι κατά την εποχή εκείνη η Κρήτη συνδεόταν με την ηπειρωτική χώρα, με μια μεγάλη χερσαία γέφυρα! Η ηπειρωτική πανίδα θηλαστικών της Μέσης έως Ύστερης Μειόκαινου, που βρέθηκαν στην Κρήτη, μαζί με το νέο εύρημα του Δεινοθηρίου, αποδεικνύουν ότι το νησί της Κρήτης, δεν ήταν νησί εκείνην την εποχή!

Η εποχή του Πλειόκαινου (5.333.000 - 2.580.000 χρόνια πριν από σήμερα) διέλυσε την Κρήτη σε μικρά νησιά (SONDAAR, κ.ά. 1996). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την βύθιση μεγάλων εκτάσεων γης, αφήνοντας τις στεριανές περιοχές να μην μπορούν να διατηρήσουν ένα πληθυσμό μεγάλων θηλαστικών.

Τα δε δεινοθήρια, πιθανότατα, δεν ήταν τυχαίοι επισκέπτες, αλλά ήταν εγκατεστημένοι κάτοικοι της Κρήτης!

Τον Μάιο του 2004 το δείγμα παραδόθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σητείας, όπου θα εκτεθεί σύντομα…

ΠΗΓΗ: Αθ. Αθανασίου «On a Deinotherium (Proboscidea) finding in the Neogene of Crete», Carnets de géologie (Notebooks on geology), 5 (Lettres), DOI:10.4267/2042/311, Νοέμβριος 2004. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.12.2004.

(*) Η Μαρωνία[1] - Μαρωνιά / Μάρωνες - Marones[2] / Μαρουνέα - Marunea[3] / Μαρούτα – Maruta[4], απέχει μόλις 9 χλμ. από την Σητεία, στον 35ο παράλληλο [35°8′30.08″N 26°4′53.90″E].

Ο πρώτος οικιστής του χωριού είχε έλθει από την Μαρώνεια Θράκης.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι κοντά στο χωριό έχουν βρεθεί και λείψανα οικισμού μινωικών χρόνων. Στην δε θέση Κεφάλα έχουν βρεθεί λαξευτοί τάφοι.

Χωριό γνωστό και για τα σπήλαια Σπηλιάρα και Αγιόνερο.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Σπανάκης Στ. «Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων», εκδ. Δετοράκης, 1993.

        - Παπαδάκης Ν. «Σητεία» (β΄ έκδ.), Δήμος Σητείας, Σητεία, 1989.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Βλ. αιγυπτιακή απογραφή, 1834 και 1881.

[2] Βλ. Φρ. Μπαρότσι, 1577.

[3] Βλ. ενετική απογραφή, 1583, από τον Καστροφύλακα. Και συμβόλαιο του 1591. Και Βασιλικάτα, 1630.

[4] Βλ. απογραφή, 1671.

arxeion-politismou.gr