Απεικόνιση ενός γιο-γιο σε αρχαίο Ελληνικό αγγείο του 5ου αιώνα π.Χ.

Αγόρι που παίζει γιο-γιο. Μια αττική ερυθρόμορφη κύλικα, περίπου 440 π.Χ. - Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας

Η πρώτη απεικόνιση ενός γιο-γιο οπουδήποτε στον κόσμο βρίσκεται σε ένα αρχαίο Ελληνικό αγγείο του 5ου αιώνα π.Χ., όπου φαίνεται ένα αγόρι να παίζει με το διαχρονικό παιχνίδι.

Το γιο-γιο είναι το δεύτερο παλαιότερο γνωστό παιχνίδι – μετά τις κούκλες, φυσικά – σύμφωνα με τους ιστορικούς. Η προέλευσή του τοποθετείται στην Κίνα, μετά από ένα παιχνίδι γνωστό ως diabolo. Από την Κίνα, το γιο-γιο ταξίδεψε στην αρχαία Ελλάδα και τις Φιλιππίνες. Με τον καιρό, έγινε δημοφιλής σε όλο τον κόσμο.

Το γιο-γιο στην αρχαία Ελλάδα

Εκείνες τις μέρες τα γιο-γιο κατασκευάζονταν από ξύλο, τερακότα, μέταλλο ή πηλό. Πιστεύεται ότι στην αρχαία Ελληνική κοινωνία το παιχνίδι χρησιμοποιήθηκε ως προσφορά στους θεούς. Μερικοί πιστεύουν επίσης ότι χρησιμοποιούνταν ως τελετουργικό ενηλικίωσης για αγόρια.

Αυτά τα αρχαία παιχνίδια ήταν συχνά διακοσμημένα με εικόνες Ελλήνων θεών. Καθώς τα παιδιά άρχισαν να ενηλικιώνονται στην αρχαιότητα, έγινε παράδοση για αυτά να τοποθετούν τα γιο-γιο τους στον οικογενειακό βωμό για να αποτίνουν φόρο τιμής ως ιεροτελεστία.

Το αγγείο που απεικονίζει το αγόρι να παίζει με το παιχνίδι, που χρονολογείται από το 440 π.Χ., εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, μαζί με θραύσματα ενός μικρού πήλινου δίσκου, που κάποτε ήταν μέρος του δημοφιλούς παιχνιδιού.

Υπάρχουν εικόνες που απεικονίζουν τη συσκευή και στην αρχαία Αίγυπτο, ένδειξη ότι, όντως, το γιο-γιο ήταν ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους.

Πιστεύεται ότι το όνομα yo-yo έχει την προέλευσή του στις Φιλιππίνες. Η ίδια η λέξη σημαίνει «έλα-έλα» ή «για να επιστρέψεις» στα Φιλιππινέζικα, περιγράφοντας το βασικό χαρακτηριστικό της συσκευής. Οι Φιλιππινέζοι πολεμιστές το χρησιμοποιούσαν επίσης ως θανατηφόρο όπλο για κυνήγι ή μάχη, με τον δίσκο να αντικαθίσταται από μια μεγαλύτερη, αιχμηρή πέτρα.

Η ιστορία του αγαπημένου παιχνιδιού

Από την Ασία, το γιο-γιο ταξίδεψε στην Ευρώπη, όταν στα τέλη του 18ου αιώνα έγινε αγαπημένο χόμπι για την αριστοκρατία. Το παιχνίδι ονομαζόταν διαφορετικά, όπως «L’emigrette», «Bandalore» και «joujou de Normandie». Κάποιοι θα υποστήριζαν ότι η γαλλική λέξη για ένα παιχνίδι – joujou – υιοθετήθηκε σε άλλους δυτικούς πολιτισμούς ως το όνομα της συσκευής.

Από τη Γαλλία, το γιο-γιο ταξίδεψε στην Αγγλία και σχεδόν έναν αιώνα αργότερα στον Νέο Κόσμο. Το πρώτο γιο-γιο κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στη σύγχρονη εποχή το έτος 1866 στο Σινσινάτι του Οχάιο από τους James L. Haven και Charles Hettrich.

Το 1928, ένας Φιλιππινέζος μετανάστης ονόματι Pedro Flores άνοιξε το πρώτο κατάστημα παραγωγής yo-yo στην Καλιφόρνια — και τα υπόλοιπα είναι ιστορία παιχνιδιών.

Το παιχνίδι παρέμεινε ένα από τα πιο δημοφιλή στις ΗΠΑ μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια αυτής της ταραγμένης περιόδου πολέμου, οι πωλήσεις γιο-γιο μειώθηκαν δραματικά.

Οι κατασκευαστές παιχνιδιών αποφάσισαν να αναζωογονήσουν το γιο-γιο τη δεκαετία του 1960, και κυκλοφόρησαν πλέον εμβληματικές διαφημίσεις για το παιχνίδι στην τηλεόραση εκείνη την εποχή.