Ένας Κρητικός γίγαντας-πολεμιστής σέρνει αιχμάλωτο!

Του Γιώργου Λεκάκη

Ένα αρχαίο ανάγλυφο, από τερακότα, εικονίζει έναν αγέρωχο γίγαντα-πολεμιστή, που σέρνει έναν αιχμάλωτο! Ο πολεμιστής είναι σχεδόν διπλάσιος του αιχμαλώτου…

Είναι ένα αρχαίο ελληνικό έργο τέχνης της αρχαϊκής εποχής (περίπου 540 - 520 π.Χ.), που βρέθηκε στην σπουδαία Πραισό Λασυθίου Κρήτης.

Οι διαστάσεις του αναγλύφου είναι: 20,3 x 12,1 εκατ.

Μη ψάξετε να το δείτε πουθενά στην Κρήτη ή στην Ελλάδα. Το έκανε «δώρο» το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής, το 1953[1], στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης ΗΠΑ / Met Fifth Avenue στην αίθουσα «Gallery 152», όπου και εκτίθεται (αρ. 53.5.19)… Ούτε ακριβές αντίγραφό του φιλοτιμήθηκε το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής να κάνει «δώρο» στους Κρητικούς, νομίμους κληρονόμους του τέχνεργου… Ενώ θα έπρεπε να υπάρχει - έστω ως αφίσα - σε κάθε σχολείο του Λασυθίου (τουλάχιστον)...

Η αρχαία Πραισός κείται στον 35ο παράλληλο [35°07′28″N 26°05′21″E], 10 χλμ. νότια της Σητείας. Και είναι πόλις των πρωτοελλήνων Ετεοκρητών![2] Ανάμεσα στο ακρωτήριον Σαμμώνιο και την Χερσόνησο, κοντά στο όρος Δείκτη, έδρα του ιερού του Δεικταίου Διός! Η ελληνική ετεοκρητική πρωτογραφή[3], γραμμένη με ελληνικά αλφαβητικά γράμματα, τουλάχιστον από τον 8ο αι. π.Χ. είναι ακόμη και σήμερα αντικείμενο επιστημονικών συζητήσεων… Η πόλη κατοικήθηκε τουλάχιστον από την νεολιθική εποχή, όπως μαρτυρούν ευρήματα λατρείας σε σπήλαιο βορειοδυτικά της πόλεως. Έχουν βρεθεί κατάλοιπα και μινωικών και μυκηναϊκών οικισμών. Οι κάτοικοι της Πραισού επίστευαν ότι οι Κουρήτες Κορύβαντες ήταν παιδιά της θεάς Αθηνάς και του Ηλίου… Η επικράτειά της «εκτεινόταν σε όλο το νησί και στις δύο θάλασσες»![4] Οι κάτοικοί της συνήθιζαν να θυσιάζουν χοίρους πριν από τον γάμο, αναφέρει ο Αγαθοκλής ο Βαβυλώνιος. Αλλά γιατί ένας «Βαβυλώνιος» ασχολήθηκε με την Πραισό; 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

        - Πλάτων Ν. «Η αρχαιολογική κίνησις εν Κρήτη κατά το έτος 1959», στα «Κρητ. Χρον.», 13, 1959, 389-390. Του ιδίου στο ΑΔ 16, 1960 (1962), 262, ΑΔ 17, 1961-1962 (1963) Β, Χρον., 290.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Κατά τα έτη 1953 - 1955 (και 1980), δαπάναις της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, επραγματοποιήθησαν περισυλλογές αρχαίων αντικειμένων στον αρχαιολογικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Πραισού. Το 1955, 1960 και 1980 έλαβε χώρα αγορά αρχαιοτήτων που ευρίσκονταν στην κατοχή εντοπίων.

[2] Βλ. Στράβων 10,4,6. 10,4,12.

[3] Βλ. ιταλική αρχαιολογική ομάδα υπό την διεύθυνση του F. Halbher (τελη 19ου αι.).

[4] Βλ. Ψευδο-Σκύλακος «Περίπλους».

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλάδος περιηγησις». MET. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.