Κι άλλες αρχαίες επιγραφές, με ελληνικά γράμματα, στην πόλη Βαγολάγγο του νυν Αφγανιστάν

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Surkh Kotal[1] είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, στην νότια Βακτρία, 18 χλμ. βόρεια της πόλης Puli Khumri, της πρωτεύουσας της επαρχίας Baghlan του Αφγανιστάν, στον 36ο παράλληλο [36°02′9.9″N 68°35′20.58″E].

Το αρχαίο όνομα της τοποθεσίας ήταν ΒΑΓΟΛΑΓΓΟ, με βάση μια λέξη από θραύσματα κειμένου, που βρέθηκαν in situ και η οποία παραφρασμένη έγινε Baghlan! Η γραφή του κειμένου βασίζεται στα ελληνικά, αλλά η γλώσσα που αφορά είναι άγνωστος, λένε.[2]

Η «επιγραφή Surkh Kotal» (SK4) είναι το πρώτο γνωστό ουσιαστικό έγγραφο γραμμένο στην βακτριανή, που επισήμως λένε ότι ανήκει στην ιρανική γλώσσα, αλλά χρησιμοποιεί την ελληνική αλφαβητική γραφή. Είναι του 2ου αιώνα μ.Χ.

Απόδοση:

«Αυτό το οχυρό είναι το ιερό του Kaneṣko Oanindo, που έκανε ο άρχοντας βασιλιάς και το ονομάτισε Kaneṣko.

Την εποχή που ολοκληρώθηκε για πρώτη φορά το φρούριο, έλειπε νερό για πόση. Και όταν η ροή του νερού εξαφανίσθηκε από το κανάλι, τότε οι θεοί ευχήθηκαν να φύγουν από την κατοικία τους. Πήγαν στο Lrafo Andezo. Στην συνέχεια το οχυρό εγκαταλείφθηκε.

Τότε, όταν ο Nokonzoko, ο karalrango, ο αγαπημένος του βασιλιά, που είναι πολύ αφοσιωμένος στον βασιλιά, ο Υιός του Θεού, ο προστάτης, ο ευεργέτης, ο φιλεύσπλαχνος, που εύχεται δόξα, παντοδύναμη δύναμη από καθαρή καρδιά, ήλθε εδώ στο ιερό, το 31ο  έτος / εποχή, τον μήνα Νισάν, και φρόντισε για το οχυρό. Μετά έσκαψε ένα πηγάδι και έτσι εξασφάλισε νερό στο οχυρό. Στην συνέχεια στήριξε [το πηγάδι] με πέτρες για να μην λείπει το εκλεκτό, καθαρό νερό για το οχυρό. Και όταν η ροή του νερού εξαφανιζόταν από το κανάλι, ακόμα και τότε οι θεοί δεν θα έπρεπε να επιθυμούν να φύγουν από την κατοικία τους. Έτσι το οχυρό δεν θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί ξανά.

Επί πλέον, διόρισε έναν επιθεωρητή για το πηγάδι, έβαλε έναν βοηθό εκεί, ώστε ένας ξεχωριστός [επιθεωρητής] να φροντίζει καλά το πηγάδι και ένας ξεχωριστός επιθεωρητής [ετέθη] για ολόκληρο το οχυρό.

Την πρόσοψη του πηγαδιού έφτιαξε ο Xirgomano(**), ο karalrango, με εντολή του βασιλιά. Το δε πηγάδι το έφτιαξε ο Borzomioro, γιος του Kozgaṣko, πολίτης του Hastilogan, συνοδός του Nokonziko, του karalrango, με εντολή του βασιλιά.

Ο Eiiomano(**), μαζί με τον Mihramano(**), τον γιο του Bozomihro, το έγραψαν αυτό, από κοινού».

Άλλη, αλλά «ημιτελής επιγραφή» (SK2), λέει:

[Δυστυχώς, τα θραύσματα της επιγραφής από την περίοδο της βασιλείας του Kanishka, περιέχουν μόνο περίπου το 1/5 (124 γράμματα συνολικώς) της αρχικής επιγραφής].

Απόδοση:

«Εποχή-έτος 299, την 9η [ημέρα] του [μήνα] Δίου(*), ο Βασιλιάς των Βασιλέων Ooëmo Takpiso, η μεγαλειότητα, ο Kuṣāṇa, είχε κανάλι εδώ.

Ο αξιωματικός [Τ] του βασιλιά, άρχοντα Βασιλιά των Βασιλέων, του πανίσχυρου Κανέσκου από την πρώτη εποχή βρίσκομαι εδώ.

Τότε [αυτό το οχυρό και το ιερό] εκτίσθησαν από αυτόν μέσα σε τέσσερα χρόνια.

Και όταν ολοκληρώθηκε το φρούριο, τότε αυτή η πρόσοψη και οι σκάλες εκτίσθησαν από αυτόν. Και το πέτρινο κανάλι, που παρείχε καθαρό νερό, για την κατοικία των θεών. Έτσι ώστε, αυτός να φροντίζει το ιερό»…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.2.2006.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

         - Bernard P. "The Greek kingdoms of Central Asia", 1994.

       - Henning W. B. και J. D. M. Derrett «Notes and Communications», Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, vol. 18, αρ. 2, 1956, σελ. 366-371.

        - SHAYEGAN, M. RAHIM «Nugae Epigraphicae», Bulletin of the Asia Institute, JSTOR, vol. 19, 2005, σελ. 173–174.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Περσικά: Chashma-i Shir / Sar-i Chashma.

[2] Βλ. Henning και Derrett.

(*) Μήνα με το όνομα Δίος, είχε το μακεδονικό και το αιτωλικό ημερολόγιο.

(**) Η κατάληξις ονομάτων σε - μανο, παραπέμπει στους Κρήτες.

arxeion-politismou.gr