Τα «αλεξάνδρεια τετράδραχμα» ένα αρχαίο διεθνές συναλλαγματικό μέσον Χρυσός στατήρ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Γ΄, κοινός με Κορίνθου

 

Τα αντέγραψαν Ιλλυριοί, Κέλτες, Θράκες, ως και στην Αραβία

Το νόμισμα στον αρχαίο κόσμο, όπως και σήμερα, δεν αποτελεί μόνο το βασικό μέσον συναλλαγής, αλλά και μέσον επικοινωνίας και διάδοσης μηνυμάτων. Οι αρχαίοι Έλληνες, που πρώτοι καθιέρωσαν την τέχνη της αφήγησης σε μια μικρή μεταλλική επιφάνεια, μετέτρεψαν αυτό το μικρό χρηστικό αντικείμενο σε πραγματικό έργο τέχνης.

Το νόμισμά μας (αρ. ευρετηρίου Ν 514, 336-323 π.Χ.) αποτελεί τυχαίο εύρημα και δεν γνωρίζουμε τον ακριβή τόπο προέλευσής του, διατηρείται όμως σε πολύ καλή κατάσταση. Έχει διάμετρο 1,8 εκατ. και ζυγίζει 8,61 γραμμ.

Στην κύρια όψη (εμπροσθότυπος) εικονίζεται κεφαλή Αθηνάς σε κατατομή προς τα δεξιά. Η θεά φοράει κράνος κορινθιακού τύπου με ανάγλυφη παράσταση φιδιού. Τα μαλλιά της σχηματίζουν τέσσερις στρεπτούς βοστρύχους και ο λαιμός της κοσμείται με περιδέραιο. Ο τύπος αυτός της Αθηνάς, κοινός με το νόμισμα της Κορίνθου, αποτελεί ευθεία αναφορά στο Συνέδριο της Κορίνθου το 336 π.Χ., όπου ο νέος Μακεδόνας βασιλιάς ανανέωσε την συμμαχία που είχε συνάψει ο πατέρας του Φίλιππος Β΄ με τις πόλεις-κράτη της Ελλάδας πριν ηγηθεί της εκστρατείας κατά της Περσικής Αυτοκρατορίας.

Στην πίσω όψη του νομίσματος (οπισθότυπος) παριστάνεται όρθια προς τα αριστερά η θεά Νίκη φορώντας πέπλο ζωσμένο ψηλά κάτω από το στήθος, και με μισάνοιχτα τα μακριά φτερά της. Στο πεδίο του νομίσματος, πίσω από τη μορφή, υπάρχει η επιγραφή ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ και μπροστά της ανεστραμμένη κεφαλή τρίαινας. Η Νίκη κρατάει στο δεξί της χέρι δάφνινο στεφάνι και στο αριστερό στυλίδα πλοίου, σύμβολο ναυτικής επιτυχίας, πιθανώς της κατάληψης της Τύρου από τον Μακεδόνα στρατηλάτη το 332 π.Χ.

Ο Αλέξανδρος στην νομισματική του πολιτική διατήρησε τον διμεταλλισμό του πατέρα του (κοπή χρυσών και αργυρών νομισμάτων) και επί πλέον υιοθέτησε τον ευρύτατα αποδεκτό αττικό σταθμητικό κανόνα για τα αργυρά του τετράδραχμα, ολοκλήρωσε το νομισματικό σύστημα με σειρές χάλκινων νομισμάτων και ίδρυσε δεκάδες νομισματοκοπεία στην Ελλάδα και την Ασία, για μια από τις πιο μαζικές νομισματικές παραγωγές της αρχαιότητας. Τα «αλεξάνδρεια τετράδραχμα» έγιναν το διεθνές συναλλαγματικό μέσον της εποχής και συνέχισαν να κόβονται μέχρι και δύο αιώνες μετά τον θάνατό του. Τα νομίσματα του Αλεξάνδρου, όπως και αυτά του πατέρα του, έγιναν πρότυπο απομίμησης από Ιλλυριούς, Κέλτες και Θράκες, ακόμη και από κατοίκους της Αραβίας.

Το δικό μας χρυσό νόμισμα, μαζί με πάνω από 270 αρχαία έργα από 14 ελληνικά μουσεία, βρίσκεται αυτή την περίοδο στην Κίνα και θα ταξιδεύει σε μεγάλα μουσεία της ασιατικής χώρας έως το τέλος του 2025, στο πλαίσιο της έκθεσης "The Greeks. Agamemnon to Alexander the Great”.

Ένα παρόμοιο, το Ν 1148-1 που βρέθηκε στην αρχαία Κασσάνδρεια (Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής), μπορείτε να δείτε στην προθήκη 10 της μόνιμης έκθεσης «Ο χρυσός των Μακεδόνων».

ΠΗΓΗ: ΑΜΘ, 2.4.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ