Λευκάδα: Το ακρωτήρι στο οποίο γίνονταν θυσία οι ερωτευμένοι στην αρχαία Ελλάδα

Λευκάδα: Εκεί που οι εραστές «πήδηξαν» στο θάνατο στην αρχαία Ελλάδα

Η Λευκάδα, το Ελληνικό νησί του Ιονίου, είναι διεθνώς γνωστή για το μαγευτικό τοπίο και τα κρυστάλλινα, τιρκουάζ νερά της.

Ωστόσο, το μυθικό παρελθόν της Λευκάδας περιέχει πολλές τραγικές ιστορίες, ειδικά όσον αφορά το εμβληματικό ακρωτήριο Λευκάδα, που βρίσκεται 60 μέτρα (σχεδόν 200 πόδια) πάνω από το Ιόνιο πέλαγος και ολοκληρώνεται με τον Φάρο του Δουκάτου.

Το ακρωτήριο βρίσκεται στο νότιο άκρο του νησιού και η εξαιρετικά δραματική τοπογραφία του - ένας αποκομμένος, πανύψηλος λευκός βράχος που προεξέχει στην ταραγμένη θάλασσα - ενέπνευσε πολλούς αρχαίους μύθους.

Σύμφωνα με αρχαίες πηγές και μακροχρόνιους τοπικούς μύθους, εραστές και τραγικές φιγούρες ανά τους αιώνες έχουν πεταχτεί από τα απόκρημνα ύψη στα βάθη της θάλασσας εξαιτίας της ανεκπλήρωτης αγάπης, της απόρριψης - ακόμα και της ανθρώπινης θυσίας.

Ακρωτήρι Λευκάδα. Εικόνα: Anita Szeicz/Flickr

Ο θάνατος της Σαπφούς συνέβη στη Λευκάδα

Η πιο γνωστή από αυτές τις τραγικές ιστορίες αναφέρεται στην αρχαία λυρική ποιήτρια Σαπφώ, η οποία είναι γνωστή για τα όμορφα ποιήματά της για τη ζωή των γυναικών και τους έρωτές τους, ειδικά με άλλες γυναίκες.

Σύμφωνα με το μύθο, η Σαπφώ πέθανε αφού πήδηξε από το Ακρωτήρι, ταλαιπωρημένη αφού ένας όμορφος θεός της θάλασσας ονόματι Φάων απέρριψε τον έρωτά της.

Για το λόγο αυτό, το ακρωτήριο είναι γνωστό τοπικά ως «Άλμα της Σαπφούς».

Αυτή η ιστορία, αν και επίμονη, θεωρείται από ορισμένους κορυφαίους μελετητές ως ανακριβής.

Κάποιοι θεωρούν τον μύθο προϊόν αρχαίων κωμικών ποιητών, κοροϊδεύοντας τη Σαπφώ τόσο για τα συχνά φορτισμένα συναισθηματικά, τραγικά ερωτικά της ποιήματα, όσο και για την έλξη της για τις γυναίκες, κάτι που φαίνεται από το έργο της. Μάλιστα, λόγω του έργου της, η λέξη «λεσβία» προέρχεται από το νησί της ποιήτριας, τη Λέσβο.

Άλλοι θεωρούν τον μύθο ως μια προσπάθεια μεταγενέστερων χριστιανών μελετητών να κρύψουν τη σεξουαλικότητα της ποιήτριας, κάτι που θεωρούσαν επαίσχυντο, λυτρώνοντάς την ουσιαστικά μετατρέποντάς την σε ετεροφυλόφιλη γυναίκα, και επομένως θεωρώντας τα ποιήματά της άξια μελέτης.

Πολλοί έχουν συνδέσει την τραγική ιστορία με ένα από τα ποιήματα της Σαπφούς που εκθέτει την ομορφιά του θεού της θάλασσας, στο οποίο ο αφηγητής εκφράζει την αγάπη τους για τον άντρα.

Οι μελετητές έχουν προτείνει ότι η παρανόηση της ταυτότητας της αφηγήτριας ως της ίδιας της Σαπφούς, αντί να θεωρηθεί ότι είναι καθαρά λογοτεχνικό εργαλείο, προκάλεσε την ιστορία.

Παρόλο που η αλήθεια αυτής της συγκεκριμένης ιστορίας αμφισβητείται, πολλοί άλλοι μύθοι που εδραιώνουν τη σύνδεση του Ακρωτηρίου με την τραγωδία έχουν εμφανιστεί σε όλη την ιστορία.

 

Πορτρέτο της ποιήτριας Σαπφούς. Ρωμαϊκό αντίγραφο πρωτοτύπου Ελληνιστικής περιόδου. Εικόνα: Eric Gaba/ Wikimedia Commons

Η αρχαία ιστορία του ακρωτηρίου Λευκάδας

Κοντά στην άκρη του ακρωτηρίου Λευκάδας βρέθηκαν ερείπια αρχαίου ναού, που πιστεύεται ότι είναι αφιερωμένος στον θεό Απόλλωνα.

Αν και οι μελετητές δεν έχουν καθορίσει μια ακριβή ηλικία για τον ναό, υπάρχουν ενδείξεις ότι χρησίμευε ως άσυλο, παρέχοντας ακόμη και στους εγκληματίες ένα ασφαλές μέρος για να μείνουν.

Πηγές από την αρχαιότητα αναφέρουν επίσης μια αρχαία πρακτική ανθρωποθυσίας στην τοποθεσία, πιθανώς προγενέστερη του ίδιου του ναού, δηλώνοντας ότι οι άνθρωποι - αργότερα αντικαταστάθηκαν από ζώα - πετάχτηκαν από το ακρωτήριο για να κατευνάσουν τους θεούς.

Προσθέτοντας στη λίστα των τραγικών συσχετισμών με το ακρωτήριο στην Λευκάδα, μερικές εκδοχές του μύθου της Αφροδίτης και του Άδωνι τελειώνουν με τη θεά του έρωτα να πηδά από τα ύψη της μετά το άκουσμα του θανάτου του εραστή της.

Λόγω της ιδιότητάς της ως θεάς, ωστόσο, δεν πέθανε και προσγειώθηκε στο νερό αβλαβής.

Το όνομα του νησιού είναι αμφιλεγόμενης προέλευσης, καθώς κάποιοι υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομά του από τη μυθική φιγούρα του Λευκάτα, ο οποίος πήδηξε από τα βράχια του νησιού αφού καταδιώχτηκε αμείλικτα από τον Απόλλωνα, ο οποίος είχε ρομαντικές προθέσεις.

Άλλοι επισημαίνουν τους εμβληματικούς λευκούς βράχους του νησιού, ωστόσο, υποστηρίζοντας ότι το όνομα Λευκάδα προέρχεται από το Ελληνικό έργο για το λευκό, Λευκός. Στην Οδύσσεια του Ομήρου, η Λευκάδα αναφέρεται ως «Λευκή Πέτρι» που σημαίνει «λευκός βράχος», δίνοντας πίστη στη θεωρία.

Φάρος Δουκάτου

Ο εμβληματικός φάρος του Ακρωτηρίου, που χτίστηκε το 1890, βρίσκεται πολύ κοντά στη θέση του αρχαίου ναού αφιερωμένου στον Απόλλωνα.

Όπως και ο ίδιος ο θεός, ο φάρος χρησίμευε ως προστάτης για τους ναυτικούς, οδηγώντας τους με ασφάλεια μέσα από τη θάλασσα στην ακτή.

Η θέση του στο νοτιότερο άκρο του νησιού καθιστά τον φάρο δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο. Με τη δραματική θέα στη θάλασσα από το ψηλό ακρωτήρι, ο Φάρος Δουκάτου είναι ένα εκπληκτικό σημείο για να παρακολουθήσετε το ηλιοβασίλεμα.

Από τη βάση του, οι επισκέπτες μπορούν επίσης να δουν τα κοντινά νησιά Ιθάκη και Κεφαλονιά.

Η διαδρομή προς το φάρο.

Με αφετηρία το Αθάνι οδηγείτε σε ασφαλτόδρομο προς τα νότια, προσπερνάτε στα 5 χιλιόμετρα τη διασταύρωση για το Πόρτο Κατσίκι και στα 10,6 χιλιόμετρα βρίσκετε την πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προς τον Ναό του Απόλλωνα στα δεξιά σας. Από εδώ αρχίζει ο χωματόδρομος. Ανάμεσα σε κουμαριές, δεξιά σας ξεπροβάλλει αργά το άγριο τοπίο με τους απόκρημνους βράχους πάνω στους οποίους συνήθως σκάει η φουρτουνιασμένη θάλασσα. Αριστερά σας άλλοτε κρύβεται και άλλοτε εμφανίζεται αναπάντεχα ο καταπράσινος κόλπος της Βασιλικής. Μπροστά σας στα μισά περίπου της απόκοσμης τούτης διαδρομής που συνολικά καλύπτει 4.5 χιλιόμετρα βρίσκεται ο φάρος και το ακρωτήριο του Λευκάτα ή κάβος Νηράς (ή της Κυράς).

Ο φάρος είναι χτισμένος πάνω σε ιερό του Απόλλωνα. Αγριοκάτσικα τρέχουν τρομαγμένα στο διάβα σας κι εσείς αφήνετε το όχημά σας πίσω από τον βράχο του φάρου όπου τελειώνει ο χωματόδρομος, και ανεβαίνετε ένα μικρό δρομάκι μέχρι την κορυφή του ακρωτηρίου. Προτιμήστε να φθάσετε εκεί τη ώρα του δειλινού που ο ήλιος βάφει πορφυρένιο τον γκρεμό. Η εμπειρία είναι ανεπανάληπτη.