Μια άγνωστη μάχη πριν 2.750 χρόνια στην Πάρο Τουλάχιστον 120 άνδρες νεκροί Η αρχαιότερη ομαδική ταφή που βρέθηκε ποτέ στην Ελλάδα!

Του Γιώργου Λεκάκη

Οστά στρατιωτών σε τεφροδόχους είναι απόδειξη μιας ξεχασμένης μάχης, που δόθηκε γύρω στο 730 π.Χ.

Αλλά το ερώτημα είναι: Αυτοί οι άνδρες χάθηκαν στο νησί τους, την Πάρο Κυκλάδων, ή έπεσαν σε κάποια μακρινή χώρα;

Η απώλεια τόσων πολλών, τουλάχιστον 120 ανδρών, ήταν σίγουρα καταστροφή για την τοπική κοινότητα, αλλά οι οικογένειες και οι συμπατριώτες τους τίμησαν, τοποθετώντας τα αποτεφρωμένα λείψανά τους σε μεγάλα αγγεία, δύο από τα οποία ήταν διακοσμημένα με σκηνές πένθους και πολέμου. Οι συγγενείς τα μετέφεραν στην συνέχεια στο νεκροταφείο στην Παροικιά, την πρωτεύουσα του νησιού, και τις τοποθέτησαν σε δύο μνημειακούς τάφους.

Έχω ξαναπεί, πως τα ταφικά έθιμα δείχνουν το επίπεδο πολιτισμού ενός λαού ή τόπου. Κι αυτό είναι υψηλό επίπεδο φροντίδος του νεκρού, ήδη από τον 8ο αι. π.Χ.

Η ανασκαφή του αρχαίου νεκροταφείου ξεκίνησε μετά την ανακάλυψή του, κατά την κατασκευή ενός πολιτιστικού κέντρου, στα μέσα της δεκαετίας του 1980.

Αποδείχθηκε ότι ήταν ένας πραγματικός οδηγός για την αλλαγή των πρακτικών κηδείας, που απέδωσε τον 7ο και τον 6ο αιώνα π.Χ. ταφές σε μεγάλα πιθάρια, μαρμάρινες τεφροδόχους και επιτύμβιες στήλες του 5ου αιώνα και μαρμάρινες σαρκοφάγους ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, σε περίτεχνα βάθρα.

Αλλά οι δύο συλλογικές ταφές στρατιωτών από τα τέλη του 8ου αιώνα είναι τα πιο σημαντικά από τα ευρήματα – αφού είναι οι αρχαιότερες ομαδικές ταφές που βρέθηκαν ποτέ στην Ελλάδα! Η ίδια η ύπαρξή τους προσφέρει στοιχεία για την ανάπτυξη των πόλεων-κρατών στην Ελλάδα αυτή την εποχή.

Η Πάρος επήρε το όνομά της εκ των Αρκάδων εκ Παρρασίας οικιστών της. Ή από τον Πάρο, αρχηγό των Δρυόπων, επίσης οικιστών της. Πριν ελέγετο Πλατεία / Πλατιά, Πακτία / Επακτία, Δημητριάς(*), Στρογγύλη Υρία / Υρίη, Υλήεσσα, Μινώα, Ζάκυθνος και Καβαρνίς / Καβαρνός- βλ. Γ. Λεκάκης "Ετυμολογίες νήσων Αιγαίου". (**)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

(**) Ομηρικός Ύμνος Εις Απόλλωνα και Ύμνος εις Δήμητραν(*) - 7ος αιώνας π.Χ. η πρώτη γραπτή αναφορά της. Στέφ. Βυζάντιος. Αλεξανδρινός γραμματικός Νικάνωρ (2ος αι. π.Χ. στο έργο "Μετονομασίαι". Σαλμάσιος. H. Chisholm (επιμ.). Encyclopædia Britannica. Vol. 20 (11η έκδ.). Cambridge University Press, 1911.

ΠΗΓΗ: Φωτ. Ζαφειροπούλου, Αν. Αγελαράκης «Πολεμιστές της Πάρου», AJA, τ. 58, αρ. 1, Ιαν./Φεβρ. 2005. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2005.