Πότε θα μας το επαναπατρίσουν οι Ούγγροι;
Του Γιώργου Λεκάκη
Το αρχαίο άγαλμα, που είναι γνωστό ως «Η Χορεύτρια της Βουδαπέστης» είναι ένα από τα πιο διάσημα αρχαία έργα τέχνης στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης Ουγγαρίας.
Φαινομενικώς απλό, αλλά εάν το παρατηρήσει κανείς περισσότερο θα διακρίνει ένα περίπλοκο παιχνίδι κινήσεων των χεριών.
Το βάρος του στηρίζεται στο τεντωμένο αριστερό της πόδι. Το δεξί πόδι τραβιέται πιο πίσω. (Τα πόδια έχουν σωθεί μόνον αποσπασματικά)…
Το επάνω μέρος του σώματος γέρνει προς τα αριστερά και προς τα εμπρός - θέση που ερμηνεύεται ως βήμα χορού.
Φορά έναν μακρύ χιτώνα, διακοσμημένο με περίγραμμα στον λαιμό, ο οποίος γλιστρά από τον δεξιό της ώμο και καλύπτει τα πόδια της (δείγμα κίνησης). Επάνω από τον χιτώνα, που συγκρατείται από μια ταινία στο στήθος, υπάρχει ιμάτιο, το οποίο τραβά στο πλάι, με το δεξί της χέρι, το οποίο χέρι είναι κρυμμένο κάτω από το ένδυμά της. Και προσπαθεί να το κρατήσει με το αριστερό της χέρι (που επίσης λείπει).
Ο μανδύας κρέμεται στο έδαφος, με το μεγάλο βάρος του να σχηματίζει την αριστερή πλευρά του αγάλματος.
Τα μαλλιά της, χωρισμένα στα δύο και στολισμένα με κορδέλλες, είναι πλεγμένα και μαζεμένα σε έναν κότσο στον αυχένα της.
Το κεφάλι και ο λαιμός δεν ταιριάζουν. Μια γεωχημική ανάλυση που έγινε πριν από μερικά χρόνια έδειξε ότι τα δύο αυτά μέρη είναι κατασκευασμένα από διαφορετικά μάρμαρα και, αρχικά, δεν ανήκαν το ένα στο άλλο.
Αρχειακά στοιχεία υποδηλώνουν ότι το άγαλμα αγοράστηκε από τον «πολύ» Paul Arndt[1], το 1908. Αυτός και τα ένωσε!
Το πίσω μέρος του αγάλματος είναι εικονίζει φόρεμα, αλλά μάλλον ημιτελές.
Το άγαλμα, προφανώς, δεν προοριζόταν για να το βλέπει κανείς από όλες τις πλευρές.
Η αριστερή πλευρά του επάνω σώματος της κοπέλλας σμιλεύθηκε ή αργότερα αντικαταστάθηκε από ένα ξεχωριστό κομμάτι μάρμαρο.
Η «Χορεύτρια της Βουδαπέστης» αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα της λεγόμενης «κλειστής και κεντρομόλου σύνθεσης» των πρώιμων ελληνιστικών γλυπτών. Οι κινήσεις της φιγούρας είναι κατανοητές μόνον από τα δεξιά, και περπατώντας γύρω της. Οι κινήσεις αυτές στρέφονται χαρακτηριστικά προς τα μέσα και όχι προς τα έξω, όπως ήταν το σύνηθες στην ύστερη περίοδο της ελληνιστικής γλυπτικής.
Υπάρχει ακόμη ασάφεια σχετικά με το θέμα του αγάλματος: Δεν είναι σαφές εάν η φιγούρα αντιπροσωπεύει ένα μυθολογικό πρόσωπο ή μια θνητή. Η παραδοσιακή ερμηνεία θεωρεί ότι το κορίτσι είναι χορεύτρια, αν και το μοτίβο δεν ταιριάζει σε καμμία γνωστή αρχαιοελληνική χορευτική παράσταση.
Αρκετοί μελετητές έχουν προτείνει ότι ο τρόπος που το κορίτσι κοιτάζει ευθεία, σαν να κοιτάζει την αντανάκλασή του σε μια επιφάνεια, σημαίνει ότι το άγαλμα τοποθετήθηκε αρχικώς σε μια κόγχη, επάνω από ένα πηγάδι ή πίδακα. Άλλοι υποθέτουν ότι είναι η αθανασία μιας κλεμμένης στιγμής, μιας κοπέλλας που φτιάχνει το φόρεμά της...
Αν και δεν υπάρχει ακόμη ομόφωνη συμφωνία για την χρονολόγηση του αγάλματος, γενικώς πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε μεταξύ 240 - 220 π.Χ. από Έλληνα δάσκαλο. Η ανάλυση μαρμάρου έδειξε ότι το άγαλμα ήταν κατασκευασμένο από παριανό μάρμαρο (από το Μαράθι Πάρου).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
[1] Ο Paul Julius Arndt (1865 –1937) ήταν Γερμανός κλασσικός αρχαιολόγος. Εγεννήθη στην Δρέσδη. Εσπούδασε κλασσική τέχνη υπό τον Johannes Overbeck (1826-1895) στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας και κλασσική αρχαιολογία με τον Heinrich Brunn (1822-1894) στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Αποφοίτησε το 1887. Με διατριβή για τα αρχαία ελληνικά αγγεία. Εργάσθηκε ως βοηθός του H. Brunn στο Μόναχο. Μετά τον θάνατο του Brunn, το 1894, ο Arndt έγινε βοηθός του Adolf Furtwängler (1853-1907) και ήταν υπεύθυνος για την έκδοση του «Corpus Monuments of Greek and Roman Sculpture». Μετά τον θάνατο του Furtwängler, ο Arndt θεωρήθηκε ο καλύτερος ειδικός στην αρχαία γλυπτική.
Το 1891 εξεκίνησε δύο έργα για την αρχαία γλυπτική: Το «Ελληνικά και Ρωμαϊκά Πορτραίτα» (δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1891 και 1947) με πάνω από 1.000 πινακίδες με εικονογραφήσεις και κείμενα, φωτογραφίες αρχαίων γλυπτών (δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1893 και 1937), κ.ά. Σημαντικό ερευνητικό εργαλείο. Βοηθήθηκε αργότερα από τον Georg Lippold. Σταμάτησαν το 1942, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. (Ο Walter Amelung συνέχισε αυτήν την σειρά).
Ήταν υιός ενός πλούσιου εμπόρου στο Μεκλεμβούργο, οικονομικά ανεξάρτητος, ιδιωτικός μελετητής και «έμπορος ελληνικής τέχνης» - δηλ. αρχαιοκάπηλος! Ήταν κυρίως γνωστός ως «συλλέκτης» αρχαίων γλυπτών, μεγάλο μέρος των οποίων υπάρχει σήμερα στους «πελάτες» του:
- το Szépművészeti Múzeum στην Βουδαπέστη,
- το Μουσείο A. Pierson στο Άμστερνταμ,
- την Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου Yale στο New Haven,
- την Συλλογή Αρχαιοτήτων στο Πανεπιστήμιο του Tübingen,
- την Γλυπτοθήκη Ny Carlsberg της Κοπεγχάγης,
- την Συλλογή Αρχαιοτήτων του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ (κατόπιν επιμονής του L. Curtius), καθώς και
- την Γλυπτοθήκη του Μονάχου!!!
Το Μόναχο δε, του οφείλει, μεταξύ άλλων, και το γλυπτό ενός υπερφυσικού αρχαϊκού ελληνικού κούρου. Η μεσιτεία του Αρντ δεν περιορίσθηκε στην μεταφορά του έργου τέχνης, αλλά και στην αναζήτηση ισχυρών «χορηγών», που θα μπορούσαν να δωρίσουν τα απαραίτητα χρήματα στα ιδρύματα. Ο Arndt ήταν δικτυωμένος στο «εμπόριο τέχνης» σε όλην την Ευρώπη!
Το 1917 διορίστηκε «Βασιλικός Καθηγητής» και στα 60ά γενέθλιά του, το 1925, του έγινε η σπάνια, τότε, τιμή να του αφιερωθεί μια αναμνηστική έκδοση («Festschrift Paul Arndt. Προσφέρεται από τους φίλους του, από το Μόναχο, για τα 60ά του γενέθλια», εκδ. F. Bruckmann, Μόναχο 1925)!
Συγκέντρωσε επίσης μια υπέροχη συλλογή αρχαίων πολύτιμων λίθων, την οποία κληρονόμησε, το 1918, ο διάδοχος Ρούπρεχτ της Βαυαρίας και που από το 1958 αποτελούν μέρος του Staatlich Münzsammlung στο Μόναχο.
Ζούσε στην Himmelreichstrasse 3 στον Αγγλικό Κήπο του Μονάχου, από το 1908. Στην Villa Himmelreich εκτός από την «συλλογή» αρχαιοτήτων του, είχε και εκτεταμένη βιβλιοθήκη με βιβλία αρχαιολογίας, μια μεγάλη συλλογή αρχαιολογικών φωτογραφιών, και μια συλλογή από σχέδια χειρός, από τον 19ο αιώνα. Λόγω του πληθωρισμού και της οικονομικής κρίσης, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχασε σχεδόν όλα τα περιουσιακά του στοιχεία! Υπέφερε από σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Το 1934 επώλησε την συλλογή του με τα σχέδια και το καλοκαίρι του 1936 πούλησε και την επιστημονική του συλλογή στο Αρχαιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Erlangen για 45.000 RM. Τον Ιούλιο του 1938, η χήρα του πούλησε και την βίλλα στην Ευαγγελική Εκκλησία του Μονάχου για 170.000 RM. Η επιστημονική περιουσία του Arndt ανήκει στο Ινστιτούτο Κλασσικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Erlangen.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου