Τα ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ των ΜΙΝΥΩΝ, πριν 5.100 χρόνια: Διώρυγα και καταβόθρες για την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδος Βοιωτίας

Της Ελευθερίας Ανδρειωμένου

Τα αρδευτικά και αποξηραντικά έργα. Η Διώρυγα των Μινυών, ένα τεράστιας σημασίας υδραυλικό έργο, που ξεκίνησε περί την 4η - 3η χιλιετία π.Χ.

Για να αντιμετωπίσουν οι Μινύες τις διαρκείς πλημμύρες και την δημιουργία ανθυγιεινών ελών, στην πεδιάδα τής Κωπαΐδος, που κατακλύζονταν από τα ὐδατα των ποταμών Κηφισού και Μέλανος, κατασκεύασαν μια τεράστια κυκλοτερή αρδευτική διώρυγα με αναχώματα γύρω από τις όχθες της λίμνης, καθώς και άλλα στο εσωτερικό της.

Η διώρυξ είχε πλάτος άνω των 40 μ. και βάθος έως και 5 μ. και χρησίμευε και ως πλωτός ποταμός. Ήταν η περίφημη «Διώρυξ των Μινυών».

Στην διώρυγα αυτή συγκεντρώνονταν όλα τα ύδατα που ακολουθούσαν το επικλινές των γύρω εδαφών, τα οποία μέσω αυτής, κατευθύνονταν προς διάφορες φυσικές καταβόθρες (καρστικά σπήλαια), απ’ όπου κατέληγαν στον σημερινό κόλπο της Λάρυμνας (Ευβοϊκό Κόλπο).

Επειδή όμως οι φυσικές καταβόθρες δεν επαρκούσαν για την παροχέτευση των μεγάλων όγκων των υδάτων, κατασκεύασαν μια τεχνητή σήραγγα.

Η πιο σημαντική καταβόθρα ήταν μία υπόγεια επικλινής σήραγγα, σκαμμένη στο βράχο που είχε μήκος περίπου 2,5 χλμ., ύψος 1,80 μ. και πλάτος 1,50 μ. (στην σημερινή θέση Κεφαλάρι).

Από την επιφάνεια τού εδάφους έως την σήραγγα, εξώρυξαν 16 κάθετα φρεάτια, με αποστάσεις 200 μ. το ένα από το άλλο και σε βάθος από 20 - 60 μ., ούτως ώστε να ενώνονται κλιμακωτά με την επικλινή σήραγγα μέσα στον βράχο, όπως στο παρακάτω σχεδιάγραμμα

Πρόκειται για ένα τεράστιο τεχνικό έργο που δεν έχει εξερευνηθεί, ούτε έχει μελετηθεί εις βάθος. Τα έργα αυτά οι Μινύες τα συντηρούσαν για εκατοντάδες χρόνια έως ότου καταστράφηκαν από σεισμούς στα 1100 π.Χ. Κατ´ άλλους τα κατέστρεψαν οι Θηβαίοι. 

Ο αρχαιολόγος, καθηγητής Θ. Σπυρόπουλος, βάσει των ερευνών που διεξήγαγε, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η λίμνη για πρώτη φορά είχε αποξηρανθεί στα τέλη της 4ης ή στις αρχές της 3ης χιλιετίας, περί το 3100 - 2800 π.Χ.

Το καταπληκτικό αυτό έργο της αποξήρανσης της λίμνης σε τόσο πρώιμους χρόνους το έκαναν οι Μινύες με εξαιρετική τεχνική. Απομεινάρια του μπορεί ακόμα και σήμερα να διακρίνει ο επισκέπτης στην μεγάλη καταβόθρα της Κωπαΐδος, μεταξύ Λάρυμνας (νυν Φθιώτιδος) και Γλα.

Πράγματι, την αποξήρανση της Κωπαΐδας κατά τους χρόνους των Μινυών αποδεικνύουν τα λείψανα των αποξηραντικών έργων, τα όποια αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφές, που έγιναν στην περιοχή.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.