.JPG)
Η περιοχή της νυν Κροατίας κατοικείται από ανθρώπους εδώ και (τουλάχιστον) 150.000 χρόνια.[1]
Στις ακτές της Ιλλυρίας ήταν κτισμένες μια σειρά αρχαίων ελληνικών πόλεων (τουλάχιστον από την 1η χιλιετία π.Χ.), όπως η Σάλων (ή Σάλωνα ή Σάλωνες > Σαλώναι Κολωνίαι)[2], κ.ά. Λείψανα αυτών υπάρχουν ακόμη… Ειδικώς η Σάλων είχε άμεση σχέση με την Κόρινθο.
Αλλά ένας ναός του Διός ευρίσκεται στην νυν έκταση της Κροατίας, εκεί που ήταν η αρχαία ελληνική πόλις Ασπάλαθος[3] (> Σπάλαθο, Σπάλατο, Spalatum, νυν Σπλιτ) η μεγαλύτερη πόλις της Δαλματίας. Είναι φυσικά αφιερωμένος στον αρχαίο θεό Δία, υπέρτατο θεό των Ελλήνων.
Άλλωστε ο Ζευς ήταν ο «θεϊκός πατέρας» του Διοκλητιανού! Πάγια τακτική «αυτοπροσδιορισμού» της καταγωγής των ηγετών, προς άγραν οπαδών, πιστών, ψηφοφόρων…
Ο ναός ευρίσκεται στο δυτικό τμήμα του ανακτόρου / μαυσωλείου του Διοκλητιανού κοντά στο περιστύλιο, την κεντρική πλατεία του αυτοκρατορικού συγκροτήματος. Κατασκευάσθηκε το 295-305 μ.Χ. κατά την διάρκεια της κατασκευής του Παλλατιού. Αλλά τμήματα αυτού του αρχαίου ναού παρέμειναν ημιτελή…
Πριν από την είσοδο στον ναό είναι μία από τις 12 Σφίγγες, που ο Διοκλητιανός έκλεψε από την Αίγυπτο, και έφερε στην Ρώμη. Η αρχαιοκαπηλία είναι μια αρχαία διαστροφή των πλουσίων και ισχυρών…
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως γλυπτά που απεικονίζουν θεούς και διάφορους ήρωες, όπως η Νίκη, ο Τρίτων, ο Ήλιος, ο Ηρακλής, ο Ζευς και ο Απόλλων. Όλα μπροστά από τον ναό, επάνω από την είσοδο. Όλες οι πύλες είναι πλούσια διακεκοσμημένες!
Ο Σκοτσέζος αρχιτέκτονας Ρ. Αδάμ θεώρησε αυτόν τον ναό ένα από τα πιο όμορφα μνημεία της Ευρώπης!
Ο αρχαίος ναός μετετράπη σε Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου (του Βαπτιστού) τον 6ο αιώνα, όταν εκτίσθη και η κρύπτη του αγίου Θωμά.
Στο όλο συγκρότημα υπήρχε και αρχαίος ναός της Αρτέμιδος, η Porta Aurea, λείψανα του υδραγωγείου του Διοκλητιανού, γοτθικού ρυθμού ανάκτορο των πρυτάνεων (μετέπειτα Εθνολογικό Μουσείο), κ.ά.
Όταν κατά τον 6ο-7ο αιώνα, κατεστράφησαν τα Σάλωνα, μετώκησαν οι κάτοικοι αυτών εντός της περιοχής των ανακτόρων του Διοκλητιανού στο Σπάλατο.
Τον 11ο αιώνα, εκτίσθη ένα καμπαναριό ρωμανικού ρυθμού. Παρόμοιο με ένα στην Εκκλησία της Παναγίας του Πύργου, επάνω από την Πύλη του Σιδήρου του ανακτόρου του Διοκλητιανού, που κατεδαφίσθηκε γύρω στο 1840, σύμφωνα με την τότε χριστιανική νοοτροπία για «καθαρισμό των αρχαίων μνημείων και κτηρίων» (διάβαζε γκρέμισμα, ξεπάτωμα)…
Πρόσωπα Κροατών βασιλέων (του Πέτρου Kresimir IV ή του Δημήτριου Zvonimir) είναι χαραγμένα σε μάρμαρα. Διακοσμήσεις με πεντάγραμμα, λουλούδια, πουλιά, αστέρια, στεφάνια, κλπ. συνθέτουν τον αμετάφραστο κώδικα… Υπάρχει ακόμη ο πύργος του Χαρβόια, οχυρώματα, κλπ.
Το 1907 κατεδαφίσθηκαν μερικά σπίτια στην δυτική και νότια πλευρά του ναού, οπότε ο Ναός «απελευθερώθηκε»… και φάνηκε καλύτερα.
Τέλος, σώζονται επίσης σαρκοφάγοι που περιέχουν τα λείψανα δύο Αρχιεπισκόπων του Σπλιτ, του Ιωάννη της Ραβέννας (πέθανε το 10) και του Λόβρε (πέθανε περ. το 1099). Είναι μέσα στον ναό. Υπάρχει και ένα μεγάλο χάλκινο άγαλμα του αγίου Ιωάννη του Βαπτιστού, έργο του Ιβάν Μεστρόβιτς. Και μια σαρκοφάγος (αναγεννησιακής εποχής, 6ου αι.) του Jakov Selembrije.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Bulic και Karaman «Palaca cara Dioklecijana u. Split», 1927.
- Riemann G. “Der Palast Diokletians in Spalato”, 1910.
- Strzygowski J. “Spalato ein Markstein d. roman. Kunst”, 1912.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] βλ. σχ. άρθρα του Γ. Λεκάκη «Ένας Νεάντερταλ συλλέκτης με… καλαισθησία, πριν 130.000 χρόνια, στην νυν Κροατία… Οι Νεάντερνταλ δεν ήταν άλαλοι!» (εφημ. «Κόντρα» 11.2.2017), «Οι Νεάντερνταλ πριν 130.000 χρόνια χρησιμοποιούσαν… οδοντογλυφίδες! Ευρήματα στην Κροατία» (εφημ. «Κόντρα» 31.7.2017) και «Κόσμημα 15.000 χρόνων, με σχήμα «Αφροδίτης», ανακαλύφθηκε σε νησί της Κροατίας» (εφημ. «Κόντρα» 13.12.2017).
[2] Με το όνομα αυτό μας είναι γνωστό επίσης ένα τοπωνύμιο στον Όλυμπο Βιθυνίας (Μ. Ασίας) και στα μεσαιωνικά χρόνια η Άμφισσα.
[3] Σημειώνω ότι ελληνική νήσος με το όνομα Ασπαλαθίς, υπήρχε παρά την Λυκία (Μ. Ασίας). Οι κάτοικοι ελέγοντο Ασπαλαθίδιοι ή Ασπαλαθίδαι (βλ. Στέφ. Βυζ.).
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου