Οι άνθρωποι πριν από 780.000 χρόνια έτρωγαν άμυλο Πριν 750.000 χρόνια, πήγαιναν 12 μίλια μακριά, για να βρουν πυριτόλιθο, να φτιάξουν εργαλεία!

Του Γιώργου Λεκάκη

Μια ομάδα ερευνητών, από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Κολλέγιο Tel-Hai, χρησιμοποίησε φασματόμετρο μάζας για να αναλύσει την χημική σύνθεση 20 χειροπελέκεων από τις προϊστορικές τοποθεσίες του Ma'ayan Barukh(*) και Gesher Benot Ya'aqov, οι οποίες ευρίσκονται στην κοιλάδα Hula του νυν βόρειου Ισραήλ.

Η κατοίκηση του Ma'ayan Barukh χρονολογείται πριν από περίπου 500.000 χρόνια, ενώ του Gesher Benot Ya'aqov[1] χρονολογείται πριν από περίπου 750.000 χρόνια(**). Αυτό δηλώνει ότι ο άνθρωπος, που κατασκεύασε αυτά τα εργαλεία, ίσως ήταν ο Homo erectus.

Χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο, οι επιστήμονες συνέκριναν στην συνέχεια την σύνθεση των χειροπελέκεων με πηγές πυριτόλιθου στα βουνά Safed, την κορυφογραμμή Ramim, τα υψίπεδα Γκολάν και το οροπέδιο Dishon και προσδιόρισαν ότι οι πρώτες ύλες για όλα τα εργαλεία της μελέτης προέρχονταν από περίπου 12 μίλια μακριά, στο οροπέδιο Dishon!

Ο κ. G. Sharon (του κολλεγίου Tel-Hai) είπε ότι θα χρειάζονταν περίπου 3,5 τόνοι πυριτόλιθου για την κατασκευή των 3.500 εργαλείων, που ανακτήθηκαν μόνο από έναν τόπο, το Ma'ayan Barukh. «Στο οροπέδιο Dishon βρήκαμε επίσης ένα προϊστορικό συγκρότημα εξόρυξης πυριτόλιθου, υποδεικνύοντας ότι ο τόπος χρησίμευε ως πηγή πυριτόλιθου για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια», εξήγησε ο κ. M. Finkel (του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ).

Αυτά τα ευρήματα διευρύνουν τις γνώσεις μας για την στρατηγική άμεσων προμηθειών, ήδη από την Κάτω Παλαιολιθική.

ΠΗΓΗ: M. Finkel, κ.ά. «Evidence for sophisticated raw material procurement strategies during the Lower Paleolithic—Hula Valley case study», https://doi.org/10.1002/gea.21968 Sc. ed. L. Wilson, Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, Geoarchaeology, 15.6.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 16.6.2023.

Abstract

The Hula Valley has two key Acheulian sites: Gesher Benot Ya'aqov (GBY), a large flake Acheulian site with hundreds of basalt bifaces and a significant number of flint handaxes, and Ma'ayan Barukh (MB), where more than 3500 flint handaxes were collected. Over the last one million years, the valley was filled by alluvium and basalt flows, devoid of flint sources suitable for handaxe production. We conducted archaeological and geological surveys combined with an inductively coupled plasma mass spectrometry geochemical study to determine the source(s) of flint, comparing elemental compositions of handaxes from GBY and MB with those of different flint sources using a novel statistical method. The results demonstrate that Hula Valley Acheulian flint handaxes were derived from Eocene flint. For GBY, the nearest matching source for its small number of excavated handaxes is a secondary deposit of the Dishon streambed found ~8 km northwest of the site. A more likely source for both GBY and the thousands of MB handaxes is the Dishon flint extraction and reduction complex located 20 km to the west, a possibility also supported by the near absence of production waste flakes at the sites themselves. These findings support direct procurement strategy as early as the Lower Paleolithic.

Επίσης, οι παλαιολιθικοί κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, που ζούσαν στην κοιλάδα Hula, έτρωγαν μια διατροφή πλούσια σε ξηρούς καρπούς, κονδύλους και αμυλώδεις ρίζες. Ίχνη αμύλων 780.000 χρόνων εντοπίσθηκαν σε εργαλεία από βασάλτη, που ανακαλύφθηκαν στις όχθες της λίμνης Hula από τον H. Ahituv (του πανεπιστημίου Bar-Ilan και του Πανεπιστημίου της Χάιφα) και των συναδέλφων του. Οι υδατάνθρακες σε αυτά τα τρόφιμα θα παρείχαν ενέργεια, που απαιτείτο από τον πρώιμο ανθρώπινο εγκέφαλο, εξήγησε. 

Η μελέτη προσδιόρισε ότι τα εργαλεία χρησιμοποιήθηκαν για την προετοιμασία παρασκευής των βελανιδιών, δημητριακών, οσπρίων και υδρόβιων φυτών (όπως το κίτρινο νούφαρο και το νεροκάστανο), σε φαγητό. «Οι πρώιμοι άνθρωποι συγκέντρωναν μια μεγάλη ποικιλία φυτών, όλον τον χρόνο, τα οποία επεξεργάζονταν χρησιμοποιώντας εργαλεία κατασκευασμένα από βασάλτη», εξήγησε. Η ποικιλομορφία των φυτών στην διατροφή και η χρήση εργαλείων για την προετοιμασία τους, αντικατοπτρίζει επίσης ένα υψηλό επίπεδο συνεργασίας, κοινωνικής δομής και γνώσης του υδάτινου και χερσαίου περιβάλλοντος, πρόσθεσε ο κ. Ahituv.

ΠΗΓΗ: "Paleo Dieters, Contrary to the common belief that ancient hunter-gatherers primarily ate meat – new research shows their diet also included abundant plant-based foods", Πανεπιστήμιο Bar-Ilan, 7.1.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.1.2025.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Gesher Bnot Ya'akov / Jisr Benat Ya'kub: Εδώ ευρέθη μια μεγάλη περιοχή με λεπίδες της Acheulian περιόδου, εκατοντάδες με δίπλευρες πλευρές από βασάλτη, και σημαντικός αριθμός χειροπελέκεων από πυριτόλιθο. Και οστά ζώων, υπολείμματα φυτών, χρήση φωτιάς, 790.000 χρόνια πριν, υπολείμματα ενός τεράστιου ψαριού κυπρίνου, που μαγειρεύθηκε με την χρήση φωτιάς πριν από 780.000 χρόνια, κ.ά.

ΠΗΓΕΣ:

        - Pettitt P. και M. White, 2012.

        - Wilford J. N. "Excavation Sites Show Distinct Living Areas Early in Stone Age" The New York Times, 22.12.2009.

        - "Gesher Benot Ya'aqov - Lower Paleolithic Site in Israel".

        - Zohar Ir., κ.ά. "Evidence for the cooking of fish 780,000 years ago at Gesher Benot Ya'aqov, Israel", Nature Ecology & Evolution, 6 (12), 2016 – 2028, doi:10.1038/s41559-022-01910-z, 14.11.2022.

(*) Εδώ – στον 33ο παράλληλο [33°14′28″N 35°36′32″E] - υπάρχει το «The Prehistoric Man Museum», με μια συλλογή από προϊστορικά αντικείμενα που βρέθηκαν στην κοιλάδα Hula. Ευρίσκεται στο κιμπούτς. Η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει ανάμεσα σε άλλα, τον σκελετό μιας προϊστορικής γυναίκας, περίπου 50 ετών, θαμμένη με τον σκύλο της! – βλ. J. Serpell «The domestic dog: its evolution, behaviour, and interactions with people», εκδ. Cambridge University Press, 1995. Και SJM Davis και FR Valla «Evidence for domestication of the dog 12,000 years ago in the Natufian of Israel», Nature, 276, 608-610, 7.12.1978. 

(**) βλ. "Evidence found of early modern humans", στο Israel 21c Innovation News Service, 5.1.2010.

arxeion-politismou.gr