Η ομηρική ΠΥΛΟΣ του ΝΕΣΤΟΡΟΣ και ο τάφος του είναι στο ΑΝΗΛΙΟΝ Ηλείας!

  Του Θεόδωρου Ανδρουτσόπουλου

Η ομηρική ΠΥΛΟΣ του ΝΕΣΤΟΡΟΣ είναι στο ΑΝΗΛΙΟΝ[1] Ζαχάρως Ηλείας!

Πότε θα καταλαβετε την ιστορια σας;

Προχθες σ’ ενα site δημοσιευτηκε το ανακτορο στον ΕΓΚΛΕΙΑΝΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, και αναφερθηκε οτι αυτο ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ.

Αυτο ΔΕΝ ειναι το πραγματικο Ανακτορο του ΝΕΣΤΟΡΑ, γιατι ο ΕΓΚΛΕΙΑΝΟΣ δεν ανηκει στην αρχαια ΤΡΙΦΥΛΙΑ, που ηταν γειτονικη στην ΠΙΣΑΤΙΔΑ και στον Αλφειο ποταμό (Στραβων).

ΤΡΙΦΥΛΙΑ λεγοταν γιατι κατοικουσαν εκει ΤΡΙΑ ΦΥΛΑ – ΓΕΝΗ – φυλες:

• ΕΠΕΙΟΙ (Ηλειοι),
• ΜΙΝΥΕΣ και
• ΑΡΚΑΔΕΣ.

Αρχικώς στην περιοχη αυτη και στην πολη ΑΡΗΝΗ (σημερινη ΖΑΧΑΡΩ), ζουσε ο αρχοντας ΑΦΑΡΕΑΣ. Οταν ομως πηγε εκει ο διωχθεις απο τον αδελφο του, συγγενης του ΝΗΛΕΑΣ, του εδωσε να μεινη στην ΑΡΗΝΗ κι αυτος πηγε να ζηση πλεον στην Στενυκλαρο (κοντα στον Μελιγαλα).

Όμως, ως γνωστον ο Νηλεας, ειχε πολλα παιδια. Απο αυτά, μετα απο χρονια, του εμεινε ο Νεστορας. Κοντα στην Αρηνη εκτισε αλλη πολη και ανακτορο. Την ονομασε ΠΥΛΟ. Αυτη η Πυλος εγινε η πατριδα του ΝΕΣΤΟΡΑ.

Για να ξεχωριζει απο την αλλη ΗΛΕΙΑΚΗ ΠΥΛΟ, της Κοιλης Ηλιδας (ΑΓΡΑΠΙΔΟΧΩΡΙ), την ονομασαν:

• ΠΥΛΟΣ Ημαθοεις[2] ή Τριφυλιακη ή Αρκαδικη ή Λεπρεατικη ή του ΝΕΣΤΟΡΑ.

ΕΚΕΙ λοιπον σ’ αυτην την ΠΥΛΟ εζησε και μεγαλωσε τα παιδια του ο Νεστορας.

Το ΑΝΑΚΤΟΡΟ που ειχε κτισει ο ΝΗΛΕΑΣ και στην συνεχεια εγινε δικο του, ηταν σε υψωμα κι απο εκει εβλεπε ολην την γυρω περιοχη.

Η παραλια ηταν πλατεια και σε μηκος. Σ’ αυτην την μεγαλη αμμουδια (ημαθοεις[2]) εκανε σπονδες στον Ποσειδωνα, με 4.500 κατοικους του, οταν πηγε και τον βρηκε ο Τηλεμαχος να ρωτησει για τον Οδυσσεα.

Το ΚΕΝΤΡΟ της Τριφυλιακης αυτης ΠΥΛΟΥ ειναι ακριβως στον ΝΑΟ του κοιμητηριου – στα νοτια του χωριου ΑΝΗΛΙΟΝ, του Δημου Ζαχαρως!

Στην περιοχη εκτος του ΑΝΑΚΤΟΡΟΥ υπαρχει και ο ταφος του ΝΕΣΤΟΡΑ.

Γι’ αυτο διαφωνησα με το ανακτορο στον ΕΓΚΛΕΙΑΝΟ Μεσσηνιας. Τριφυλια ονομαστηκε τελευταια 200 και πλεον χρονια η περιοχη και με «παραπλανηση» ονομασαν και το ανακτορο ως “του ΝΕΣΤΟΡΑ”.

ΕΡΩΤΩ τους αρχοντες του ΔΗΜΟΥ ΖΑΧΑΡΩΣ, που εχουν αδιαφορησει για την ιστορικοτητα της περιοχης τους, με δυο αρχαιοτατες ΑΡΗΝΗ και  ΠΥΛΟ, τοσο κοντα και διπλα τους, πότε θα τολμησουν να τις αναδειξουν;

Εκανα το χρεος μου ως Ηλειος!

Κανετε κι εσεις το δικο σας.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.8.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Ανήλιο Τριφυλίας: Ένα σημαντικό κέντρο των Προϊστορικών και Ιστορικών χρόνων, ιστοσελίδα Αριστομένης ο Μεσσήνιος, 8.6.2014.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκάκη:

[1] Το χωριό ευρίσκεται 4 χλμ. από το κέντρον του Κυπαρισσιακού κόλπου, στον 37ο παράλληλο [37°27′17″N 21°41′05″E] σε απόσταση μόλις 6 χλμ. ΝΑ. από την Ζαχάρω, και 38 χλμ. ΝΑ. από τον Πύργο. Η παλαιά ονομασία του, επί οθωμανοκρατίας, ήταν Γλάτσα. Μετά την απελευθέρωση (1835) προσαρτήθηκε στον τότε Δήμο Μακίστου – από το τοπικό επίθετο του Μακιστίου Ηρακλή.

Πράγματι στην περιοχή υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από την προϊστορική εποχή. Στην θέση Κάστρο, 1,5 χλμ. ΒΑ. του χωριού, προς Καλυδώνα (και όχι Καλιδονα), υπάρχουν ερείπια ακρόπολης των Μεσοελλαδικών χρόνων (3ης χιλιετίας – 2200 π.Χ.). Σχετίζεται με τον μυκηναϊκό Κακόβατο. Στα ΝΑ. κείται το αρχαίο Λέπρεο.

Πρώτη φορά το επισκέφτηκε ο Γερμανός αρχαιολόγος Δαίρπφελντ (1908). Είπε ότι οι οχυρώσεις ανήκαν σε μυκηναϊκή ίσως μεγάλου διοικητικού κέντρου. Δεν διενήργησε ανασκαφές. Το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, διενήργησε αρχαιολογικές έρευνες στην Τριφυλία (2006 – 2010)! Και στην αρχαία ακρόπολη (2009 – 2010). Σύμφωνα με αυτές, οι αρχαίες οχυρώσεις στο Κάστρο ανήκουν σε προϊστορική ακρόπολη, η οποία εκτίσθη στα τέλη της Πρωτοελλαδικής – αρχές Μεσοελλαδικής περιόδου, περίπου το 2200 π.Χ. Οι οχυρώσεις, η τοιχοδομή αλλά και τα λείψανα των κτηριακών εγκαταστάσεων παρουσιάζουν πάρα πολλές ομοιότητες με την Ακρόπολη της Λέρνας Αργολίδας και της Μάλθης Τριφυλίας. Ευρέθησαν αρκετά όστρακα της Μεσσοελλαδικής περιόδου (2200 – 1800 π.Χ.).

Η κατοίκηση στην ακρόπολη συνεχίστηκε και στους ιστορικούς χρόνους – βρέθηκαν όστρακα αρχαϊκών, κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων, και θεμέλια ενός μεγάλου ορθογώνιου κτίσματος, πιθανόν ναού των αρχαϊκών – κλασσικών χρόνων. Η χρηση της συνέχισε και στους βυζαντινούς χρόνους – βρέθηκαν τείχη και πύργος της εποχής αυτής, που κτίσθηκαν με τα αρχαιότερα προϊστορικά οικοδομικά υλικά.  Βρέθηκαν και μεσαιωνικά αγγεία και νομίσματα. Ο τ. γραμματέας της κοινότητος, Άγγ. Κολιαδήμας, αναφέρει: «Το 1972 σε εργασίες εξόρυξης αμμοχάλικου για τους αγροτικούς δρόμους βρέθηκαν ταφικοί πίθοι τους οποίους εξέτασε η αρχαιολογική υπηρεσία. Οι πίθοι χρονολογήθηκαν ως προϊστορικοί χωρίς όμως να υπάρχουν άλλες λεπτομέρειες. Επίσης σε δύο σημεία στην περιοχή ανασκάφηκαν πήλινες σωλήνες ύδρευσης [υδραγωγείο], σε βάθος ενός και πλέον μέτρων, στην θέση Μπούρμπουλα και Κουκκουνάρα. Οι σωλήνες αυτοί έμοιαζαν μ΄αυτούς που έχουν βρεθεί στον προϊστορικό αρχαιολογικό χώρο του Κακόβατου, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρέπει να είχαν άμεση σχέση με την Ακρόπολη του Κάστρου».

Από την βυζαντινή περίοδο υπάρχουν:

• ο (σχεδόν κατεστραμμένος) ΙΝ Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (7ος αι.;) και
• ο φραγκοβυζαντινός ναός της Παναγιάς της των Πάντων Χαράς (Θεοτόκου), 13ου αι. Από το 1962 έχει κηρυχθεί αρχαίο μνημείο.

[2] ἠμᾰθόεις, ἠμαθόεσσα, ἠμαθόεν, Ἐπ. ἀντὶ ἀμ- (ἄμαθος), ἀμμώδης, παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐπίθ. τῆς ἐν Ἤλιδι Πύλου, Πύλοιο ἠμαθόεντος, πρβλ. Ἡσ. Ἀσπ. 360· ὥστε ἂν ἡ Πύλος εἶνε θηλ. (ὡς ἐν Ἀπολλοδ. 2. 7, 2). τὸ ἐπίθ. πρέπει νὰ θεωρηθῇ δικατάληκτον ἠμαθόεις, -όεν. Ὁ Στράβ. (344) παράγει τὴν λέξ. ἐκ τοῦ ποταμοῦ Ἀμάθου, διότι ἡ Ἦλις δὲν εἶναι ἀμμώδης, ἀλλ’ ἡ Πύλος δὲν ἀπεῖχε τῆς ἀκτῆς, καὶ τὸ ἐπίθ. ἀναφέρεται εἰς τοὺς ἀμμώδεις αὐτῆς τόπους, ἴδε Σχόλ. Ἰλ. Β. 77· ὡσαύτως, ἠμαθόεσσα ἠιὼν Ἀπόλλ. Ρόδ. Α. 932. – ΠΗΓΗ: LSJ.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.

arxeion-politismou.gr