Τι «έβλεπε» ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης στον Λόφο Καστά

Τι αποκαλύπτουν τα κείμενα που έχει αφήσει και στα οποία μιλάει για μεγάλο ταφικό μνημείο ή πολλούς τάφους στον τύμβο Καστά


Τι πίστευε για τον λόφο Καστά 

Κυκλοφορούν πάρα πολλές ιστορίες για το πώς έβλεπε ο Δημήτρης Λαζαρίδης τον λόφο Καστά, τόσες που κάπου μπλέκονται με τους λαϊκούς θρύλους της περιοχής, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει η αλήθεια από την υπερβολή. 
Που βρίσκεται η αλήθεια; Φυσικά στα γραπτά που άφησε, από το πέρασμα του από την Αμφίπολη, ο Δημήτρης Λαζαρίδης.

Από την δεκαετία του ’60, ο Δημήτρης Λαζαρίδης ξεκίνησε ανασκαφή και δοκιμαστικές τομές στον λόφο Καστά. Μάλιστα στο τεύχος ΧΡΟΝΙΚΟ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΤΟ 1965 αναφέρεται ότι έγιναν δύο τομές στον λόφο Καστά, όπου εντοπίστηκε ο τοίχος από πορόλιθο.
Μεταφέρουμε αυτούσιο του κείμενο, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1965: «2) Στην τοποθεσία με την ονομασία Κάστα, δίπλα στον λόφο 133, επάνω στο λόφο που εξερευνήθηκε πέρσι έγιναν 2 τομές των 10μ μήκος η κάθε μία, πηγαίνοντας από την περιφέρεια προς το κέντρο: Τομή Α στην Δυτική πλευρά και τομή Β στην Βόρεια πλευρά. Από τις τομές φάνηκε ότι πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο τεχνητό χωμάτινο τύμβο με  στρώσεις από λεπτή άμμο σε στρώματα. Στα χώματα βρέθηκε μια μεγάλη ποσότητα από θαλασσινά κοχύλια, θραύσματα αγγείων, τμήματα κεραμικής και βότσαλα από το ποτάμι.

Στην Ανατολική μεριά της τομής Β, στα 5,80μ από την περιφέρεια του τύμβου, σε ένα βάθος 1,60μ, βρέθηκαν, ένας τάφος κάτω από πλάκες: μερικά υπόλοιπα από οστά και τεμάχια από σιδερένιο αντικείμενο, ίσως ενός μαχαιριού, ένα πετράδι από κολιέ και μια λεπίδα χαλκού.
Ανάμεσα στα θραύσματα που βρέθηκαν στις δύο τομές, το πιο ενδιαφέρον ήταν ένας σάτυρος που χρονολογείται στο τέλος του 5ου αιώνα Π.Χ.

Ανάμεσα στις δύο τομές Α και Β ανακαλύφτηκε ο περιμετρικός τοίχος του τύμβου ( σε ένα μήκος 40,80μ μεταξύ Α και Β, και σε 2μ βάθος στο νότιο μέρος της τομής  Α. 
Στα καλύτερα διατηρημένα σημεία του έχει ύψος 0,80μ, ο οποίος είναι διαμορφωμένο από 2 επιστρώσεις. 
Πρόκειται οπότε για ένα τεχνητό τύμβου πολύ μεγάλων διαστάσεων (περιφέρεια 487μ περίπου και ύψος 20μ). 
Επίσης βρέθηκαν στα χώματα λατύπες, όπως ανακαλύφτηκαν και 2 μετρίου μεγέθους τάφοι, οπότε τα στοιχεία αυτά μας κάνουν να πιστεύουμε ότι ο τύμβος κρύβει, είτε ένα μεγάλο νεκρικό μνημείο, είτε μια σειρά από μικρούς τάφους»!!!

Νομίζουμε ότι τα παραπάνω ευρήματα και τα σχόλια που τα συνοδεύουν είναι ενδεικτικά το πόσο κοντά έφτασε ο Δημήτρης Λαζαρίδης στην αποκάλυψη του μεγάλου ταφικού μνημείου!!! 
Το 1972 επανήλθε πραγματοποιώντας ακόμη δύο τομές που ενίσχυσαν επιπλέον την εκτίμηση που είχε, ωστόσο ποτέ δεν μπόρεσε να προχωρήσει σε μια συστηματική ανασκαφή στο σύνολο του τύμβου Καστά γιατί δεν υπήρχαν τα αναγκαία χρήματα. 
Στο θέμα επανήλθε η κ. Κουκούδη το 1998 πραγματοποιώντας την διασκόπηση με την ομάδα του γεωλόγου Λάζαρου Πολυμενάκου, το πόρισμα της οποίας αποκαλύφθηκε από το «Χ» τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Στην σπάνια φωτογραφία που δημοσιεύουμε φαίνεται καθαρά ο τοίχος της περιβόλου, έτσι όπως φάνηκε ανάμεσα στις δύο τομές που πραγματοποίησε το 1965 ο Δημήτρης Λαζαρίδης. 

Ωστόσο, στα στοιχεία που άφησε παρακαταθήκη για τους επόμενους ο Δημήτρης Λαζαρίδης, δεν είναι μόνο το παραπάνω υλικό, αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη. 

Στην μονογραφή που δημοσίευσε το 1972 με τίτλο ΑΜΦΙΠΟΛΗ – ΑΡΓΙΛΟΣ, δημοσιεύει μια σειρά από τοπογραφικά σχέδια στα οποία φαίνονται καθαρά τόσο οι δύο τομές που έκανε, όσο και η πορεία και η εκτιμούμενη διάσταση του περιβόλου στον λόφο Καστά. 

Τα σχέδια αυτά είναι τα παρακάτω:

Πέρα από τα παραπάνω δημοσιεύματα που απευθύνονται στους ειδικούς και ρέκτες της αρχαιολογίας και της τοπικής μας ιστορίας, υπάρχει και ένα έντυπο το οποίο είναι έκδοση του ΥΠ.ΠΟ. και του Τ.Α.Π.Α. και το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1993 και στην συνέχεια έγιναν αρκετές επανεκδόσεις, εμπλουτισμένες και με νέα στοιχεία.

Πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο με τον τίτλο ΑΜΦΙΠΟΛΗ, στο οποίο αφιερώνονται – μεταξύ άλλων – κάποιες σελίδες στον λόφο Καστά και στα ευρήματα που υπήρχαν μέχρι εκείνη την εποχή. Σε αυτό αναφέρει με τον πλέον σαφή τρόπο ότι στο λόφο υπάρχει πέτρινος περίβολος, τον χαρακτηρίζει τεχνητό τύμβο και υπάρχει και αναφορά στα ευρήματα στην κορυφή του.

xronometro.com