Το πετράδι των Πυραμίδων

Η αποπεράτωση του Grand Egyptian Museum έχει ολοκληρωθεί και μέσα στους επόμενους μήνες, «στα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024», λέει στην «Κ» η κ. Αίγλη Μπαλαμάτση, θα υποδεχθεί τους πρώτους επισκέπτες. [Credit: Interweave]

Τοποθετημένο σε απόσταση αναπνοής από τις Μεγάλες Πυραμίδες της Γκίζας, δίπλα στο νέο αεροδρόμιο και στην πόλη του Καΐρου, το Grand Egyptian Museum (GEM) είναι για την Αίγυπτο το σημαντικότερο έργο πολιτισμού, που φιλοδοξεί να δώσει μια νέα πνοή στην ταυτότητα και στον τουρισμό της χώρας, και να πάρει τον τίτλο του μεγαλύτερου αρχαιολογικού μουσείου αφιερωμένου σε έναν αρχαίο πολιτισμό μόλις ανοίξει για το κοινό. «Το μουσείο θα ανοίξει μέσα στους επόμενους μήνες, στα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024», μας λέει η Αίγλη Μπαλαμάτση, διευθύνουσα σύμβουλος και επικεφαλής στρατηγικής της Interweave.

Η κ. Μπαλαμάτση και η ομάδα της δεν έχουν την ευθύνη να ανοίξουν το μουσείο, αν και νιώθουν την πίεση της διεθνούς κοινότητας, που περιμένει το διαμάντι της Αιγύπτου να ολοκληρωθεί εδώ και 20 χρόνια. Η δημιουργία του ξεκίνησε το 2003, διακόπηκε με την Αραβική Ανοιξη και επανήλθε το 2014. Οι εργασίες έχουν ολοκληρωθεί και όλοι βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής. Η Interweave έχει εκπονήσει το σχέδιο και τη στρατηγική με την οποία το μήνυμα του GEM θα πάει σε όλο τον κόσμο.

Για να φτάσω στα γραφεία της εταιρείας στου Ψυρρή, άφησα πίσω μου καφετέριες ντυμένες με πελώριες κολοκύθες και γκρουπ τουριστών, άνοιξα μια μεταλλική πόρτα χωρίς χερούλι και ανέβηκα σκάλες για να βγω σε έναν καταπληκτικό χώρο με θέα την Ακρόπολη. «Θέλαμε να είμαστε στο κέντρο της Αθήνας και να βλέπουμε εμείς και οι πελάτες μας το μνημείο, γιατί σε αυτό πιστεύουμε, στη σύνδεση του πολιτισμού με τον τουρισμό. Το κέντρο εγκαταλείπεται από μόνιμους κατοίκους, αλλά εμείς παραμένουμε με πείσμα», τονίζει η κ. Μπαλαμάτση.

Η ομάδα της Interweave που συμμετείχε στο πρότζεκτ GEM κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις Πυραμίδες. Το μουσείο βρίσκεται μια ανάσα από το εμβληματικότερο μνημείο του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού.
[Credit: Interweave]

Με εμπειρία σε θέσεις ευθύνης και στρατηγικού σχεδιασμού για έργα πολιτισμού και τουρισμού για την Ελλάδα και το εξωτερικό, η Αίγλη Μπαλαμάτση και η Interweave συμμετείχαν, στις αρχές του 2021, σε διαγωνισμό για την εκπόνηση στρατηγικής που θα προσδιόριζε την ταυτότητα του GEM σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και θα δημιουργούσε τις συνθήκες για να είναι βιώσιμο.

Η πρότασή τους κέρδισε τις εντυπώσεις των Αιγυπτίων και τον διαγωνισμό και για 18 μήνες δούλεψαν εντατικά με όλους τους εμπλεκομένους του έργου, από την αιγυπτιακή κυβέρνηση μέχρι επιστήμονες και τους αιγυπτιολόγους που φρόντιζαν τα εκθέματα.

Για να έχουμε μιαν αίσθηση των μεγεθών: το GEM, το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο, είναι ένας χώρος περίπου 80.000 τ.μ., αντίστοιχος του Λούβρου και του Βρετανικού Μουσείου. Σε έξι αίθουσες θα παρουσιάζει περίπου 100.000 εκθέματα από τους θησαυρούς των φαραώ, με κύρια την αίθουσα που θα παρουσιάζει 6.000 εκθέματα από τον τάφο του φαραώ Τουταγχαμών, ο οποίος ανακαλύφθηκε άθικτος, ενώ παράλληλα θα λειτουργούν ξενοδοχείο, χώροι εστίασης και εμπορίου, κέντρο καινοτομίας και επιστημονικό κέντρο αιγυπτιολογίας, παιδικό μουσείο, το μουσείο της ξύλινης «ηλιακής βάρκας» που βρέθηκε στην πυραμίδα του Khufu, υπαίθριοι χώροι συναυλιών και διοργάνωσης εκδηλώσεων.

Η ελληνική πρόταση κέρδισε τις εντυπώσεις των Αιγυπτίων και για 18 μήνες δούλεψαν εντατικά με όλους τους εμπλεκομένους του έργου.

Πώς προσεγγίζεις ένα γιγαντιαίο έργο; «Εμείς αντιμετωπίσαμε το έργο σαν προορισμό και όχι μόνο σαν μουσείο. Από την αρχή, το μουσείο σήμαινε κάτι πολύ περισσότερο από ένα κτίριο μέσα στο οποίο υπάρχουν αρχαιότητες. Αφορά βαθύτατα την Ιστορία, την ταυτότητα, την ύπαρξη, ακόμη και την επόμενη ημέρα του αιγυπτιακού λαού. Στην έρευνα που κάναμε, ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα ήταν να πάμε στον αιγυπτιακό λαό και να δούμε τι σημαίνει για τους πολίτες της Αιγύπτου. Θεωρώ ότι σε αυτό η συμβολή μας ήταν καθοριστική. Η ευαισθησία με την οποία αντιμετωπίσαμε το έργο».

Tο GEM έχει διαστάσεις ανάλογες με εκείνες του Βρετανικού Μουσείου και του Λούβρου και θα φιλοξενεί 100.000 εκθέματα. [Credit: LEGACY HASAN ALLAM]

Η δική τους δουλειά αφορούσε πέντε μεγάλες ενότητες με δεκάδες υποέργα σχετικά με την ταυτότητα του μουσείου, την εμπειρία του επισκέπτη, τη στρατηγική ανάπτυξής του, επικοινωνίας και μάρκετινγκ, τον ρόλο του στην αναβάθμιση της πολιτιστικής και τουριστικής εμπειρίας της Αιγύπτου, το κοινό στο οποίο θα απευθύνεται, στην προσέλκυση ξένων και ντόπιων επισκεπτών – ειδικά για τους Αιγύπτιους μεγάλη έμφαση δόθηκε σε εκπαιδευτικά προγράμματα μιας και η Αίγυπτος είναι πληθυσμιακά μια νεανική χώρα.

Μελέτησαν διάφορους προορισμούς και μουσεία, μεγάλα και μικρότερα, επισκέφθηκαν από την Ντίσνεϊλαντ μέχρι την Ακρόπολη, οργάνωσαν τους χώρους και τις δράσεις του μουσείου και τη μεθοδολογία για την εφαρμογή της στρατηγικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. «Το GEM δεν πρέπει να αφορά μόνο το χθες, αλλά το σήμερα και το αύριο, και έτσι οργανώνονται οι δράσεις. Υπάρχουν οι αίθουσες των αρχαιοτήτων που έχουν και εκπαιδευτικό χαρακτήρα και αφορούν την κληρονομιά και το χθες. Αλλά έχεις και ένα Innovation Space, έναν χώρο του αύριο, που θα στελεχωθεί με αντίστοιχες εταιρείες. Το μουσείο δεν είναι μόνο τα εκθέματά του, αλλά και όσα μπορούν να εμπνεύσουν σε εμάς αυτά τα εκθέματα, οι εμπειρίες και οι ιστορίες που προέρχονται από την πολιτιστική κληρονομιά», εξηγεί η κ. Μπαλαμάτση.

Στα περίπου δύο χρόνια που η ελληνική ομάδα συνεργάστηκε με τους αιγυπτιολόγους και τους ειδικούς του αιγυπτιακού πολιτισμού, δεν είχαν ποτέ την αίσθηση πως είναι οι «ξένοι» που μπαίνουν «σφήνα» σε μια εθνική υπόθεση. «Το αντίθετο, η ομάδα του GEM και της Hassan Allam, της ιδιωτικής εταιρείας που ανέλαβε τη λειτουργία του μουσείου, αναζητούσαν εξαρχής έναν συνεργάτη με διεθνή εμπειρία – η ομάδα μας αποτελούνταν από 22 ειδικούς, 10 διαφορετικών εθνικοτήτων». Ούτε αντιμετώπισαν καχυποψία για τη σύνδεση του πολιτισμού με τον τουρισμό. «Ολοι είχαν καταλάβει την ανάγκη αυτής της συσχέτισης. Σεβαστήκαμε τη δουλειά των αιγυπτιολόγων και εκείνοι τη δική μας», σημειώνει.

Το μουσείο της Αθήνας

Το GEM είναι –σε άλλη κλίμακα– κάτι αντίστοιχο με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Ρωτάμε την κ. Μπαλαμάτση ποια είναι η σωστή στρατηγική ώστε η νέα επέκταση και αναβάθμιση του μουσείου να γίνει κομμάτι της Αθήνας. «Θα έκανα την τοπική κοινωνία μέρος της Ιστορίας, των δράσεων, αυτού του αφηγήματος που θέλουμε να χτίσουμε, τους ανθρώπους που σχετίζονται με τον τουρισμό της πόλης, τους επιχειρηματίες της γειτονιάς. Σαφώς μιλάμε για άλλα μεγέθη και άλλη κλίμακα, ωστόσο, είναι μια μεγάλη ευκαιρία να κάνουμε το ΕΑΜ ένα διεθνές case study», σημειώνει και προσθέτει ότι είναι σημαντικό να δημιουργηθούν συνδέσεις και σχέσεις μεταξύ των μουσείων της πρωτεύουσας. «Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πολύ πιο τολμηροί και το ένα μουσείο να στέλνει επισκέπτες στο άλλο, να συνδέεται το ένα με το άλλο και να λένε μαζί μια κοινή ιστορία. Αν δούμε τον χάρτη της Αθήνας από ψηλά, θα έπρεπε ενώνοντας τις τελείες των μουσείων και των αρχαιολογικών μας χώρων, να μπορούμε να πούμε μια ιστορία για τον πολιτισμό μας από την αρχαιότητα έως τα σύγχρονα χρόνια και την ταυτότητα της Αθήνας».

Σ. Ιωαννίδης

Πηγή: Καθημερινή