Νεαρή 20χρονη, με όγκο στις ωοθήκες, πριν 3.000 χρόνια, ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Μια ομάδα επιστημόνων με επί κεφαλής την βιοαρχαιολόγο Gr. Dabbs (από το Πανεπιστήμιο του Νότιου Ιλινόις Carbondale) εντόπισε ένα πιθανό όγκο στις ωοθήκες (τεράτωμα) στην ταφή μιας νεαρής γυναίκας (18 - 21 ετών), θαμμένη πριν 3.000 χρόνια και πάνω.

Τα λείψανα της γυναίκας βρέθηκαν τυλιγμένα σε ένα χαλάκι από φυτικές ίνες στο νεκροταφείο στην Αμάρνα(*) της Αιγύπτου.

Στο αριστερό της χέρι είχε τοποθετηθεί ένα δακτυλίδι, διακοσμημένο με την εικόνα της Bes(**), μιας θεότητος που σχετίζεται με τον τοκετό, την γονιμότητα και την προστασία, το οποίο βρισκόταν πάνω ακριβώς από την θέση του τερατώματος!

Η ωοειδής ασβεστοποιημένη μάζα (όγκος), η οποία περιείχε δύο παραμορφωμένα δόντια (πυελική κοιλότητα) και πιθανότατα προκάλεσε πόνο και πρήξιμο, ήταν περίπου στο μέγεθος ενός μεγάλου σταφυλιού. Εμφανίσθηκε κατά την ανασκαφή της λεκάνης της γυναίκας.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η γυναίκα μπορεί να φορούσε την εικόνα της θεάς Bes(**) σε δακτυλίδι, ως «μαγική-ιατρική» προστασία, έναντι των συμπτωμάτων που προκαλούνται από το τεράτωμα, ή ίσως για να την βοηθήσει να συλλάβει.

Η παρουσία πολλαπλών δοντιών και ο βαθμός ανάπτυξής τους παρείχαν επαρκή στοιχεία για να προσδιοριστεί αυτή η μάζα ως «τεράτωμα ωοθηκών», που βρέθηκε σε νεαρή γυναίκα, θαμμένη σε μια από τις πιο πλούσια στολισμένες ταφές, στα μη ελίτ νεκροταφεία, στην Amarna.

Πρόκειται για την 5η περίπτωση ενός ώριμου τερατώματος ωοθηκών / mature ovarian teratoma, που αναφέρεται στην βιοαρχαιολογική βιβλιογραφία – τα 4 προηγούμενα ήταν τρία στην Ευρώπη και ένα στο Περού.

(*) Η Αμάρνα της Μινύας ήταν μια βραχύβια πόλη στην ανατολική όχθη του ποταμού Νείλου, περίπου στα μισά του δρόμου Καΐρου – Θήβας (Λούξορ), στον 27ο παράλληλο [27°38′43″N 30°53′47″E]. Κέντρο λατρείας του φαραώ Ακενατόν(***), του θεού Ηλίου Ατόν και οικία της βασιλικής του αυλής. Αν και η πόλη περιελάμβανε ναούς, παλλάτια και άλλα κτήρια, που υποστήριζαν έναν πληθυσμό έως 50.000 άτομα, εγκαταλείφθηκε μέσα σε μια δεκαετία, μετά τον θάνατο του Ακενατόν(***) το 1336 π.Χ., ανέφερε η μελέτη.

Το όνομα Amarna προέρχεται από την φυλή Beni Amran, η οποία έζησε στην περιοχή και ίδρυσε λίγους οικισμούς. Το αρχαίο αιγυπτιακό της όνομα ήταν Akhetaten(***). Πρόκειται μάλλον για την αρχαία ελληνική Αλάβαστρον / Alabastron - βλ. Πλίνιος, Κλ. Πτολεμαίος, sir J. Gardner Wilkinson - ή/και Kom el-Ahmar. (Με το ίδιο όνομα - Tell Amarna - υπάρχει πόλη και στην Συρία, επί Halaf).

ΠΗΓΗ: Gr. R. Dabbs «A mature ovarian teratoma from New Kingdom Amarna, Egypt», International Journal of Paleopathology, Volume 43, Δεκ. 2023, σελ. 99-105, https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2023.10.004. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.11.2023.

(**) H Bes / Bisu / BHC / Ⲃⲏⲥ > ρωμ. Ebusus, ήταν το θηλυκό δίπολο του Beset. Προστάτης των νοικοκυριών και, δη των μητέρων, των παιδιών και του τοκετού, υπερασπιστής κάθε καλού και ο εχθρός όλων των κακών. Λατρευόταν στο Μέσο Βασίλειο από την Νουβία και την Σομαλία, έως την Αίγυπτο.

Παραλλαγή από δημοφιλή γυναικεία θεότητα της μινωικής εποχής της Κρήτης, δημοφιλής και στους αρχαίους Κυπρίους. Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., εικόνες της Μπες άρχισαν να διαδίδονται σε όλην την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία, στην οποία ανήκε η Αίγυπτος εκείνην την εποχή. Εικόνες της έχουν βρεθεί στην περσική πρωτεύουσα Σούσα, μέχρι και την κεντρική Ασία. Με την πάροδο του χρόνου, η εικόνα της Μπες έγινε πιο "περσική" σε στυλ, καθώς απεικονιζόταν να φορά περσικά ρούχα και κόμμωση. 

ΠΗΓΕΣ:

        - D. Mackenzie "Egyptian myth and legend. With historical narrative, notes on race problems, comparative, etc", εκδ. The Gresham Publishing, Λονδίνο, 1907. 

        - V. Dasen "Dwarfs in Ancient Egypt and Greece", εκδ. Oxford University Press, Οξφόρδη, 2013. 

arxeion-politismou.gr