Ζούσαν μαζί Νεάντερνταλ και Homo Sapiens επί χιλιάδες χρόνια; Οι ανακαλύψεις σε γερμανικό σπήλαιο ανατρέπουν τα πάντα

  

Τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι για τους Homo Sapiens στο σπήλαιο Ράνις στην ανατολική Γερμανία

Ανατροπή τεράστια σε όλες τις θεωρίες της ανθρωπολογίας φέρνουν οι ανακαλύψεις που έκαναν πριν λίγο καιρό επιστήμονες αρχαιολόγοι στο σπήλαιο Ράνις, στην ανατολική Γερμανία. Οι ανασκαφές σε βάθος οκτώ μέτρων μέσα στο σπήλαιο έφεραν στο φως όχι μόνο εργαλεία και οστά ζώων, αλλά και ανθρώπινα υπολείμματα από Homo Sapiens, το πιο σύγχρονο από τα ανθρώπινα είδη. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι Homo Sapiens είχαν φτάσει στην περιοχή της βόρειας Ευρώπης πολύ νωρίτερα απ’ όσο υπολογιζόταν και βρίσκονταν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με τους Νεάντερνταλ, τους προγόνους τους, για περισσότερο από 5.000 χρόνια.

Τα υπολείματα πρωτεϊνών και DNA που βρέθηκαν μέσα στο σπήλαιο αποδεικνύουν την παρουσία των Homo Sapiens πριν από 45.000 χρόνια. Τα εργαλεία, μάλιστα, που βρέθηκαν στην περιοχή ήταν φτιαγμένα από αυτούς και όχι από τους Νεάντερνταλ, όπως πιστευόταν επί δεκαετίες. Τα δύο ανθρώπινα είδη φαίνεται ότι ζούσαν μαζί στην περιοχή για πολύ περισσότερο από 1.500-2.900 χρόνια, όπως πίστευαν οι επιστήμονες. Η κοινή τους συνύπαρξη μπορεί να υπερβαίνει και τα 5.000 χρόνια, πριν οι Νεάντερνταλ εξαφανιστούν εντελώς.

Τρεις μελέτες που περιγράφουν λεπτομερώς τις ανακαλύψεις και την εργαστηριακή ανάλυση δημοσιεύθηκαν πριν λίγες ημέρες στα περιοδικά Nature και Nature Ecology & Evolution.

Homo Sapiens: Παλαιότερα και βορειότερα

Τα πρώτα απολιθώματα του Homo Sapiens βρέθηκαν βόρεια των Άλπεων. Το στυλ του πέτρινου εργαλείου που βρέθηκε στο σπήλαιο Ράνις έχει επίσης ανακαλυφθεί σε άλλα μέρη της Ευρώπης, από τη Μοραβία και την ανατολική Πολωνία ως τη Βρετανία. Η νέα οπτική των επιστημόνων της ανθρωπολογίας είναι να κατατάξουν αυτά τα εργαλεία στους Homo Sapiens και όχι στους Νεάντερνταλ, όπως έκαναν μέχρι τώρα. Η διασπορά, δηλαδή, των Homo Sapiens σε περιοχές πολύ πιο βόρεια απ’ αυτές που πιστεύεται ότι ζούσαν αλλάζει τελείως τον ανθρωπολογικό χάρτη.

Για να προσδιορίσει ποιος έφτιαξε τα τεχνουργήματα, η ομάδα ανέσκαψε το σπήλαιο Ράνις από το 2016 έως το 2022. Όταν το σπήλαιο ανασκάφηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1930, βρέθηκαν και αναλύθηκαν μόνο τα εργαλεία. Αυτή τη φορά η ομάδα μπόρεσε να σκάψει βαθύτερα και πιο συστηματικά, αποκαλύπτοντας τελικά ανθρώπινα απολιθώματα εκεί για πρώτη φορά. Οι σημαντικότερες ανακαλύψεις έγιναν σ’ έναν βράχο πάχους 1,7 μέτρων, ο οποίος είχε μείνει ανέγγιχτος από την προηγούμενη ανασκαφή.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πρωτεΐνες που εξήχθησαν από θραύσματα οστών για να αναγνωρίσουν υπολείμματα ζώων και ανθρώπων που βρήκαν, μια τεχνική γνωστή ως παλαιοπρωτεομική. Επιτρέπει στους επιστήμονες να αναγνωρίζουν οστά ανθρώπων και ζώων όταν η μορφή τους είναι ασαφής. Η ανάλυση πρωτεϊνών, βέβαια, μπόρεσε μόνο να αναγνωρίσει τα οστά ότι ανήκουν σε ανθρωποειδείς, μια κατηγορία που περιλαμβάνει και τους Homo sapiens και τους Νεάντερνταλ. Για τη διάκριση μεταξύ των δύο ειδών, η επιστημονική ομάδα μπόρεσε να εξάγει θραύσματα αρχαίου DNA από τα 13 ανθρώπινα απολιθώματα που εντόπισε.

Η χρονολόγηση των απολιθωμάτων και άλλων τεχνουργημάτων στο σπήλαιο με ραδιενεργό άνθρακα υποδηλώνει ότι αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι ζούσαν εκεί από περίπου 45.000 χρόνια πριν. Η περιοχή είχε ένα δραματικά διαφορετικό κλίμα τότε σε σχέση με το σημερινό, με συνθήκες χαρακτηριστικές της στέπας τούνδρας όπως αυτή που βρίσκεται στη σημερινή Σιβηρία. Η ανασκαφή αποκάλυψε την παρουσία ταράνδων, αρκούδων σπηλαίων, μάλλινων ρινόκερων και αλόγων. Οι ερευνητές κατέληξαν, επίσης, στο συμπέρασμα ότι το σπήλαιο το χρησιμοποιούσαν περισσότερο αρκούδες που έπεφταν σε χειμερία νάρκη και ύαινες.

Η ανθρώπινη παρουσία εκεί ήταν μόνο περιοδική, αλλά αποδεικνύει ότι και αυτές οι ομάδες Homo sapiens που διασκορπίστηκαν σε όλη την Ευρασία είχαν ήδη κάποια ικανότητα να προσαρμοστούν σε τέτοιες σκληρές κλιματικές συνθήκες. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες εκτιμούσαν η ανθεκτικότητα σε συνθήκες κρύου κλίματος δεν εμφανιζόταν παρά αρκετές χιλιάδες χρόνια αργότερα.

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις, βέβαια, δεν είναι σημαντικές μόνο για τους Homo Sapiens, αλλά και για τους Νεάντερταλ. Αποδεικνύεται ότι το προηγούμενο ανθρώπινο είδος ήταν πιο πολιτιστικά και γνωστικά πολύπλοκο απ’ ό,τι υποδηλώνουν τα δημοφιλή στερεότυπα των αρχαιολόγων περί μη αναπτυγμένου εγκεφάλου. Μπορεί να αποδειχτεί ότι ήταν ικανοί να κατασκευάζουν πιο περίπλοκα εργαλεία απ’ όσα τους αποδίδονται.

 Με πληροφορίες από CNN.