Τα σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα στο Πωγώνι Ιωαννίνων

  Το ακριτικό Πωγώνι στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, δίπλα στην Αλβανία – Τα μεγάλης σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα (φρυκτωρία στον Παλαιόπυργο, αρχαιότητες στον Γορμό κ.ά.) και τα απαράμιλλου φυσικού κάλλους μέρη που παραμένουν αναξιοποίητα

Για μια ακόμη φορά θα ασχοληθούμε με μια ακριτική περιοχή του νομού Ιωαννίνων, το Πωγώνι. Θα αναφερθούμε σε άγνωστες, σημαντικές αρχαιότητες που υπάρχουν στο Πωγώνι και έχουν όχι μόνο αρχαιολογική αλλά και εθνική αξία. 

Ποιος θα φανταζόταν ότι κοντά στο χωριό Παλαιόπυργος στο όρος Νεμέρτσικα (ή Μερόπη ή Δούσκο) δίπλα στα ελληνοαλβανικά σύνορα, υπάρχουν ερείπια φρυκτωρίας, «τηλεπικοινωνιακού σταθμού» των αρχαίων; Αν και είναι γνωστή η ύπαρξή της εδώ και περίπου 50 χρόνια η Πολιτεία δεν έχει ασχοληθεί με αυτή. Ίσως περιμένει να εξαφανιστούν όσα ερείπιά της έχουν απομείνει για να αναλάβει δράση. 

Τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα στην Κοιλάδα του ποταμού Γορμύ, τα ερείπια της αρχαίας πόλης Ατιντάνιας στα Κτίσματα, ναοί και μοναστήρια με ιστορία εκατοντάδων χρόνων, όπως η μονή Μακρυαλέξη μεταξύ Αγίας Μαρίνας και Λάβδανης που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα (υπάρχουν και ανεπιβεβαίωτες τοπικές παραδόσεις που τοποθετούν την ίδρυσή της τον 10ο αιώνα, ίσως και νωρίτερα) σε συνδυασμό με τις μαγευτικές τοποθεσίες του Πωγωνίου θα μπορούσαν, αν είχαν αξιοποιηθεί σωστά, να αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο που θα έδιναν ζωή στα έρημα χωριά της περιοχής.

Πού βρίσκεται το Πωγώνι;

Το Πωγώνι βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Ως το 1997 υπήρχε επαρχία Πωγωνίου που περιλάμβανε τα χωριά που ανήκαν ιστορικά στο Πωγώνι. Με τη μεταρρύθμιση του «νόμου Καποδίστριας» το 1997 ιδρύθηκαν στο ΒΔ του ν. Ιωαννίνων τέσσερις Δήμοι: Άνω Καλαμά, Άνω Πωγωνίου, Δελβινακίου και Καλπακίου ενώ διατηρήθηκαν οι κοινότητες Πωγωνιανής και Λάβδανης. Με τον «Καλλικράτη» από 1/1/2011 όλοι οι παραπάνω Δήμοι και κοινότητες ενώθηκαν σε έναν Δήμο, τον Δήμο Πωγωνίου που έχει πρωτεύουσα το Καλπάκι και ιστορική έδρα το Δελβινάκι. Δημιουργήθηκε έτσι ένας Δήμος μαμούθ, έκτασης 700 τ.χλμ. με δεκάδες χωριά διασκορπισμένα σε διάφορα δύσβατα μέρη και εντάχθηκαν στον νέο Δήμο οικισμοί που ποτέ δεν ανήκαν στο Πωγώνι.

Χάρτης της περιοχής

Δήμαρχος Πωγωνίου από το 2011 είναι ο κύριος Κωνσταντίνος Καψάλης, ο οποίος παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλει, είναι αδύνατο να κάνει πολλά πράγματα. Στο σημερινό μας άρθρο, θα αναφερθούμε στην περιοχή που ονομάζεται ιστορικά Πωγώνι, το όνομα του οποίου ίσως σχετίζεται με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο που πέρασε από εκεί επιστρέφοντας από εκστρατεία του στη Σικελία, και σύμφωνα με τον Ιωάννη Λαμπρίδη (1886) βρίσκεται μεταξύ Ζαγορίου, Κόνιτσας, Δρόπολης, Κουρέντων και Τσαμουριάς. Θυμίζουμε (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 4/1/2020) ότι οκτώ χωριά του Πωγωνίου δόθηκαν αυθαίρετα στην Αλβανία, καθώς η χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων έγινε πάνω σ’ έναν αυστριακό χάρτη! Η in loco (επί τόπου) χάραξή τους εκκρεμεί…

protothema.gr