Αρχαίος πάπυρος που «κατέχει»… ιδιώτης περιέχει δύο… άγνωστα ποιήματα της Σαπφούς!!!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Μόνο ένα πλήρες ποίημα της Ελληνίδας (εκ Λέσβου) ποιήτριας Σαπφούς, σώζεται μέχρι σήμερα! Και σημαντικά τμήματα από άλλα τέσσερα. Ένα από αυτά τα τέσσερα ανακτήθηκε μόλις το 2004, από ένα θραύσμα παπύρου… Η Σαπφώ έγραψε σε μια διάλεκτο της ελληνικής, την αιολική, η οποία διαφέρει σημαντικά στον ήχο και την ορθογραφία από την αττική ελληνική, η οποία αργότερα έγινε η κοινή τυπική ελληνική.

ΤΩΡΑ, ένας πάπυρος του 2ου ή του 3ου αιώνα μ.Χ. που «κατέχει» ιδιώτης (!!!) περιέχει δύο… άγνωστα ποιήματα (!!!), τα οποία γράφτηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ.!!! Αυτά τα άγνωστα ήλθαν στο φως όταν ο «ιδιοκτήτης» του αρχαίου παπύρου είπε να συμβουλευτεί τον κλασσικιστή της Οξφόρδης, παπυρολόγο δρ. Ντ. Όμπινκ.

Το πρώτο ποίημα μιλάει για ένα θαλάσσιο ταξείδι που έκαναν ο Χάραξος και ο Λάριχος, τα αδέλφια Σαπφούς – αν και τα ονόματά τους δεν βρέθηκαν ποτέ ως τώρα στα γραπτά της ιδίας της Σαπφούς. Τα δύο αδέλφια ανησυχούν για την επιτυχία του τελευταίου θαλάσσιου ταξειδιού του Χαράξου. Αφηγήτρια μπορεί να είναι η ιδία η Σαπφώ – υπάρχει απώλεια των αρχικών γραμμών του ποιήματος και αυτό το κάνει ασαφές.

Σώζονται μόνον λίγες λέξεις από το δεύτερο ποίημα, το οποίο αφιερωμένο στην θεά Αφροδίτη.

Τα δύο ποιήματα μοιράζονται ένα κοινό μέτρο, την λεγόμενη «σαπφική στροφή», μια στιχουργική μορφή, που επινόησε η Σαπφώ και έως σήμερα φέρει το όνομά της. Και τα δύο ποιήματα ταιριάζουν στο πρώτο από τα εννέα ποιητικά βιβλία της Σαπφούς.

«Ο νέος πάπυρος της Σαπφούς είναι ο καλύτερα διατηρημένος πάπυρος με κείμενά της που υπάρχει. Λίγα μόνον γράμματα έπρεπε να αποκατασταθούν στο πρώτο ποίημα. Και ούτε μια λέξη αμφισβητείται! Το περιεχόμενό του είναι εξ ίσου συναρπαστικό», είπε ένας καθηγητής κλασσικών του Χάρβαρντ όταν εξέτασε τον πάπυρο.

«Όλα τα ποιήματα του πρώτου βιβλίου της Σαπφούς φαίνεται να αφορούσαν την οικογένεια, την βιογραφία και την λατρεία, μαζί με ποιήματα για την αγάπη και την θεά Αφροδίτη», εδήλωσε ο παπυρολόγος D. Obbink του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Και πιστεύει ότι ο πάπυρος προήλθε από την αρχαία ελληνική πόλη Οξύρρυγχο στην έκταση της Αιγύπτου, όπου έχουν ανακαλυφθεί πολλοί αρχαίοι πάπυροι. Εκεί, το ιδιαίτερα ξηρό κλίμα του, κρατησε ανέπαφα ακόμη και αρχαία υλικά φυτικής προέλευσης όπως οι πάπυροι! 

ΠΗΓΗ: Oxford University’s Oxyrynchus Papyrus Project. «New Poems of Greek Poetess Sappho Recovered», Greek Reporter 28.1.2014. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.