Ανακαλύφθηκε η αίθουσα του θρόνου αρχαίας βασίλισσας – Ο πολιτισμός της πίστευε στην θεά Σελήνη και σε θαλάσσια πλάσματα

 

O θρόνος ήταν ζωγραφισμένος με ζωηρά χρώματα. Η διάβρωση της πλάτης του, μαρτυρά ότι χρησιμοποιήθηκε για μεγάλα χρονικά διαστήματα,. (Φωτογραφία: Lisa Trever / Pañamarca Digital / Denver Museum of Nature & Science)

Στην πρόσφατη ανασκαφική περίοδο, έγινε μια αξιοσημείωτη ανακάλυψη: οι μελετητές αποκάλυψαν μια άγνωστη έως τώρα, ζωγραφισμένη αρχιτεκτονική δομή, που είναι η αίθουσα του θρόνου βασίλισσας από τον πολιτισμό Moche.

Το έργο των ανασκαφών, που ξεκίνησε το 2018, στην Pañamarca έχει στόχο να αποκαλύψει τις δραστηριότητες που έλαβαν χώρα εκεί, αλλά και στα περίχωρα, κατά την αρχαιότητα. Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια, στην οποία συμμετέχουν αρχαιολόγοι, ιστορικοί της τέχνης, και συντηρητές έργων τέχνης, τόσο από το Περού όσο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η μελέτη, υποστηρίζεται από διάφορα ιδρύματα, όπως η National Geographic Society, το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, και το κέντρο συντήρησης έργων τέχνης, Avenir Conservation Center του μουσείου επιστήμης και φυσικής ιστορίας Denver.

Η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Pañamarca

Η Pañamarca είναι ένα από τα νοτιότερα μέρη με μνημεία του πολιτισμού Moche. Είναι ένας  πολιτισμός που ήκμασε μεταξύ 350 και 850 μ.Χ. στις παράκτιες κοιλάδες του βόρειου Περού. Είναι διάσημος για τους τάφους μελών της ελίτ, την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, τις περίτεχνες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις, και για τα  τεχνουργήματά του, καθώς και για την πλούσια θρησκευτική απεικόνιση.

Η Pañamarca, που βρίσκεται σε έναν λόφο γρανίτη, στην κοιλάδα του κάτω Nepeña. Αποτελείται από μια μεγάλη αναβαθμίδα με πλίνθους, δύο μικρότερες πλίνθινες αναβαθμίδες,  μια αχανή, περιτειχισμένη πλατεία και διάφορες πρόσθετες δομές, συμπεριλαμβανομένου ενός τοίχου, από την περίοδο της Διαμόρφωσης.

Άποψη της φιλοτεχνημένης αίθουσας, πίσω από τον θρόνο της βασίλισσας.(Φωτογραφία: Lisa Trever / Pañamarca Digital / Denver Museum of Nature & Science).

Η πρώτη απεικόνιση θρόνου με βασίλισσα στο Περού

Μια από τις πιο συναρπαστικές πτυχές της Pañamarca είναι η συλλογή των πολύχρωμων τοιχογραφιών που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1950. Τα έργα αυτά, που βρίσκονται στην πλατεία και στις εξέδρες, απεικονίζουν σκηνές ιερέων και πολεμιστών σε πομπή, μάχες μεταξύ υπερφυσικών όντων και τελετουργικές δραστηριότητες που παραπέμπουν σε αιχμαλώτους, μαζί με μια ενδιαφέρουσα μορφή ενός ανθρώπου με δύο πρόσωπα.

Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν είχε βρεθεί χώρος στην Pañamarca (ή σε οποιαδήποτε άλλη αρχαία περουβιανή τοποθεσία) με θρόνο που προοριζόταν για  βασίλισσα.  Η ανακάλυψη αυτού του θρόνου πραγματοποιήθηκε σε αυτό που η Jessica Ortiz Zevallos, η διευθύντρια του έργου, αναφέρει ως «Αίθουσα εικονογραφίας Moche”.

Οι ζωγραφικές αναπαραστάσεις στην αίθουσα του θρόνου

Περιβαλλόμενη από τοίχους και κίονες, η αίθουσα έχει τέσσερις διαφορετικές σκηνές που απεικονίζουν μια ισχυρή γυναίκα, που μερικές φορές δέχεται επισκέπτες σε πομπή, και άλλες φορές που κάθονται στο θρόνο της.

Σε προηγούμενες φάσης της ανασκαφής, πολλές ζωγραφισμένες επιφάνειες είχαν καταγραφεί σε αυτήν την ίδια αίθουσα, με εικόνες κομψά ντυμένων ανδρών και γυναικών, πολεμιστών με χαρακτηριστικά ζώων όπως αράχνες και φίδια, και μάχες μεταξύ του μυθικού ήρωα Moche και θαλάσσιων πλασμάτων.

Η γυναίκα που απεικονίζεται στους τοίχους και τις κολώνες της αίθουσας του θρόνου, καθώς και στον ίδιο το θρόνο, συνδέεται με σύμβολα της ημισελήνου, της θάλασσας και των πλασμάτων της, και τις τέχνες της κλώσης και της ύφανσης.

Στις πρόσφατα ανακαλυφθείσες τοιχογραφίες, έχει βρεθεί μια μοναδική σκηνή από ένα γυναικείο εργαστήριο, αφιερωμένο  στην κλώση (γνέσιμο) και στην ύφανση, μαζί με μια πομπή ανδρών που κρατούσαν υφάσματα και το στέμμα της γυναίκας αρχηγού, διακοσμημένα με πλεξούδες.

Η Pañamarca συνεχίζει να ανατρέπει τις προσδοκίες μας, λέει η Lisa Trever, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, όχι μόνο λόγω της απέραντης δημιουργικότητας των ζωγράφων της, αλλά και επειδή οι απεικονίσεις της, προκαλούν την κατανόησή μας σχετικά τους ρόλους των φύλων στον πολιτισμό του Moche.

Η ταυτότητα της γυναίκας στην αίθουσα του θρόνου

Η διαμάχη μεταξύ των μελετητών πλέον αφορά στην ταυτότητα αυτής της ισχυρής γυναίκας: Ήταν ανθρώπινη φιγούρα, ιέρεια, θεά ή βασίλισσα; Παρά τις διαφωνίες,  τα φυσικά στοιχεία από το θρόνο, όπως η διάβρωση στην πλάτη του καθίσματος, η παρουσία πράσινων πέτρινων χαντρών,  οι λεπτές τούφες, ακόμη και ανθρώπινα μαλλιά, δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκε από ένα πραγματικό πρόσωπο, πιθανώς μια θηλυκή ηγέτιδα από τον 7ο αιώνα της Pañamarca.

Σε άλλο σημείο του έργου, ανασκαφές στην πλατεία αποκάλυψαν μία άγνωστη προηγουμένως μνημειακή δομή: Την «Αίθουσα των Πλεκτών Ερπετών.» Η αίθουσα αυτή, χτισμένη σε τετράγωνες κολώνες, στη νότια γωνία της μεγάλης πλατείας, ξεχωρίζει για τις τοιχογραφίες της, που απεικονίζουν μια μορφή, το σώμα της οποίας αποτελείται από συνυφασμένα ερπετά με ανθρώπινα πόδια, ένα μοναδικό μοτίβο στην τέχνη του Moche.

Επιπλέον, υπάρχουν παραστάσεις πολεμιστών, ανθρωπόμορφων όπλων και μια σκηνή από ένα τέρας που κυνηγά έναν άνθρωπο.

Οι αρχαιολόγοι Michele Koons και Lisa Trever μελετούν την έγχρωμη αρχιτεκτονική δομή (Φωτογραφία: Rick Wicker / Pañamarca Digital / Denver Museum of Nature & Science).

Οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης

Η αίθουσα έχει υποστεί πολλαπλές ανακαινίσεις με την πάροδο του χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της τοποθέτησης υλικών προσφορών, υλικών αναθημάτων και της αποκάλυψης των δαπέδων και των τοίχων.

Σύμφωνα με την Michele L. Koons, αρχαιολόγο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Επιστήμης του Denver, αυτή η αίθουσα προσέφερε μια εξέχουσα θέα, σχεδόν σαν μια βεράντα από την οποία παρατηρούσαν τα γεγονότα στην πλατεία, ενώ παρείχε επίσης ιδιωτικούς χώρους για τους ενοίκους της.

Όσον αφορά τη συντήρηση, οι αρχαιολογικές εργασίες στην Pañamarca διεξάγονται παράλληλα με τη σχολαστική προσπάθεια αποκατάστασης.  Κάθε δομή και τοιχογραφία σταθεροποιείται, τεκμηριώνεται και μελετάται από μια ομάδα ειδικών, οι οποίοι χρησιμοποιούν τόσο τις παραδοσιακές τεχνικές σχεδίασης όσο και την προηγμένη τεχνολογία σάρωσης 3D για να καταγράψουν κάθε λεπτομέρεια.

Λόγω της ευθραυστότητας των τοιχογραφιών, προς το παρόν, δεν είναι επιτρέπεται η είσοδος σε επισκέπτες.

Η έκθεσή τους, χωρίς κάποιο πρόγραμμα προστασίας θα τις υποβάθμιζε πιο σύντομα, όπως συνέβη και στις τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1950, λέει ο José Antonio Ochatoma Cabrera, αρχαιολόγος του προγράμματος.

Για το λόγο αυτό, η ομάδα ακολουθεί τις συστάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού του Περού, καλύπτοντας τις ανασκαφές στο τέλος κάθε εποχής για να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη διατήρησή τους.

Επιπλέον, κατασκευάζονται στέγες και ανεμοφράκτες για την προστασία των ζωγραφικών έργων, με σκοπό τη διαφύλαξη της πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς.

enikos.gr