Από την Πλατεία Ελευθερίας μέχρι τα πανεπιστήμια οι εκσκαφές της ΕΥΑΘ για μια σειρά τεχνικών έργων έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της ρωμαϊκής και της βυζαντινής εποχής - Οι ανακαλύψεις του τελευταίου χρόνου
Στη διασταύρωση των οδών Ίωνος Δραγούμη και Ερμού τα σκάμματα αποκάλυψαν μια μαρμάρινη ρωμαϊκή κεφαλή αγάλματος της Αντωνίνειας περιόδου του τρίτου τέταρτου του 2ου αιώνα μ.Χ. (150-180 μ.Χ.). Η κεφαλή βρέθηκε σε στρώματα του δεύτερου μισού του 19ου και των αρχών του 20ου και ήταν αναπάντεχο εύρημα καθώς είτε είχε χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό σε νεότερη κατασκευή είτε βρισκόταν ως κειμήλιο ή διακοσμητικό ή κρυμμένο σε κτήριο που καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1917 και κύλησε βαθύτερα στο έδαφος.
Η ρωμαϊκή κεφαλή και τα άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα παρουσιάστηκαν κατά την πρόσφατη 36η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, από τους αρχαιολόγους της ΕΦΑ Πόλης Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνο Ράπτη, Ζαφειρία Καραβασιλειάδου, Δρόσο Μπάρδαβο και Μιχάλη Βιολατζή.
Όπως είπαν, πρόκειται για κεφαλή αγάλματος σε φυσικό μέγεθος, που έχει λαξευτεί σε λευκό χονδρόκοκκο μάρμαρο, πιθανώς από λατομείο της Θάσου. Εικονίζεται αγένειος νεαρός άνδρας με κοντή κόμη, αλλά δεδομένου ότι προέρχεται από άγαλμα και δεν είναι προτομή, η ταύτισή του είναι δύσκολη. Δεν είναι δηλαδή γνωστό αν απεικονίζεται ημίθεος, ήρωας ή Ρωμαίος αξιωματούχος.
Ο κ. Ράπτης που έκανε την παρουσίαση ανέφερε ότι «το πρόσωπο είναι ωοειδές με γεμάτες παρειές και χαμηλό μέτωπο, ενώ δεν διακρίνεται ο σχηματισμός των φρυδιών. Τα αμυγδαλωτά μάτια είναι μεγάλα με πλατιά και σαρκώδη βλέφαρα. Στην άνω επιφάνεια της κεφαλής τα μαλλιά ξεκινούν από την κορυφή προς τα εμπρός, χωρισμένα στη μέση».
Ενεπίγραφος Μακεδονικός βωμός κι ένας τάφος μνημειακών διαστάσεων
Οι εργασίες για αποχετευτικό έργο που έγιναν στη διασταύρωση των οδών Αρμενοπούλου και Ακριτίδη, στο ανατολικό τείχος, έφεραν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα από το ανατολικό νεκροταφείο της πόλης.
Ιδιαίτερη αξία έχει ένας ενεπίγραφος μακεδονικός βωμός, ύψους 2,01 μέτρων και πλάτους βάσης 0,86 εκατοστών.
Το ιδιαίτερο στοιχείο του βωμού είναι αφενός η επιγραφή που φέρει κι αφετέρου το γεγονός ότι παρουσιάζει ομοιότητες με έναν χαμένο σήμερα βωμό από το ανατολικό τείχος, τον οποίο οι αρχαιολόγοι γνωρίζουν μόνο βιβλιογραφικά, καθώς έχει καταγραφεί από τον Edson.
Η εξάστιχη επιγραφή στα ελληνικά αναφέρει: Κερρηνίᾳ / Λαίτᾳ τῇ / θυγατρί / καὶ ἑαυτῷ / Κερρήνιος / Λαίτος.
Βάσει του τύπου των γραμμάτων ο βωμός χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα, γύρω στο 150-200 μ.Χ. και θεωρείται ταφικό μνημείο.
«Ο Κερρήνιος Λαίτος και η θυγατέρα του Κερρηνία Λαίτα δεν είναι γνωστοί στην προσωπογραφία της πόλης από άλλες επιγραφικές μαρτυρίες. Ωστόσο το ρωμαϊκό όνομα Cerrenius / Cerinnius/Cerrinius -ελληνικά Κερρήνιος- είναι γνωστό από τη Μακεδονία και κυρίως από τη Θεσσαλονίκη μέσω τεσσάρων επιγραφικών μαρτυριών που χρονολογούνται στον 1ο και τον 2ο αιώνα μ.Χ. Το ανάλογο όνομα σε θηλυκό γένος, Κερρηνία, είναι επίσης γνωστό από τρεις επιγραφές του 2ου ή του 3 ου αιώνα μ.Χ. από τη Θεσσαλονίκη. Το ρωμαϊκό όνομα Laetus -στα ελληνικά Λαίτος- έχει πιθανώς ανατολική προέλευση καθώς εντοπίζεται σε έξι επιγραφικές μαρτυρίες του 1ου και του 2ου αιώνα μ.Χ. από τη Μικρά Ασία και σε μία από την Σελεύκεια της Συρίας, ωστόσο στα τέλη του 1ου αιώνα απαντά σε δύο επιγραφές από τη Θεσσαλονίκη, στις οποίες αναφέρεται ο Αὔιος Λαῖτος. Αντιθέτως το ανάλογο όνομα σε θηλυκό γένος, Λαίτα, είναι γνωστό μόνο από μία επιγραφή του 216-217 από τη Μακεδονία», ανέφερε ο κ. Ράπτης.
Στο ανατολικό νεκροταφείο βρέθηκαν επίσης τρία ταφικά μνημεία, το ένα μάλιστα τετράγωνης κάτοψης μνημειακών διαστάσεων 3Χ3 μέτρων και ύψους 1 μέτρου, που έφερε δύο τάφους στο εσωτερικό του και πιθανόν ανήκε σε εύπορη οικογένεια της πόλης κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Κοσμικά κτήρια στην Ίωνος Δραγούμη
Οι πιο πρόσφατες εργασίες της ΕΥΑΘ ήταν αυτές για την τοποθέτηση ενός δίδυμου αγωγού αποχέτευσης στην οδό Ίωνος Δραγούμη, οι οποίες και σταμάτησαν για λίγες μέρες, καθώς ήρθε στο φως τοιχοποιία που κινητοποίησε την αρχαιολογική υπηρεσία.
Παρά το γεγονός ότι υπήρξε ιδιαίτερη μέριμνα για τον εντοπισμό κατάλοιπων του κατεδαφισμένου την περίοδο 1870-1874 θαλάσσιου τείχους της Θεσσαλονίκης, κάτι τέτοιο δεν συνέβη λόγω της πλήρους καταστροφής της τοιχοποιίας του από αγωγούς αποχέτευσης του 20ου αιώνα.
Βορειότερα, αμέσως μετά τη διασταύρωση της Ίωνος Δραγούμη με την οδό Μητροπόλεως και σε άμεση γειτνίαση με το κτήριο που ανεγέρθηκε την περίοδο 1926-1929 σε σχέδια του Μιχαήλ Λυκούδη για να στεγάσει την Ιονικής Τράπεζα -βόρεια της Πλατείας Ελευθερίας, το κτήριο που ανακαινίζεται σήμερα από τον επιχειρηματία Τέλη Μυστακίδη-, εντοπίστηκε τοιχοποιία σε μικρό βάθος.
Επρόκειτο για ένα κτίσμα που χρονολογήθηκε στο τέλος του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα, το οποίο καταστράφηκε κατά την πυρκαγιά του 1917 και έδωσε την θέση του μετέπειτα στο κτήριο της Ιονικής Τράπεζας.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το κτήριο βρισκόταν στη μικρή αδιέξοδη οδό Μάξ Νορδάου που αναπτυσσόταν στο σημείο εκείνο πριν την πυρκαγιά του 1917, η παλαιότερη τουρκική ονομασία της οποίας ήταν Palas Kahvesi.
Το εύρημα αυτό σε συνδυασμό με τοιχοποιίες άλλων κτηρίων που χρονολογούνται πριν τη φονική πυρκαγιά του 1917, οι οποίες εντοπίστηκαν βόρεια της οδού Τσιμισκή, πιστοποιούν τον λοξό άξονα της οδού του 19ου αιώνα.
Τα κινητά ευρήματα εξαντλούνταν σε δομικά υλικά νεώτερων χρόνων και κεραμική του δεύτερου μισού του 19ου ή των αρχών του 20ου αιώνα, χαρακτηριστικό δείγμα των οποίων αποτελεί ένα επιτραπέζιο κανάτι με γραπτό διάκοσμο.
Οι φωτογραφίες των ευρημάτων παραχωρήθηκαν από τους ομιλητές του 36ου ΑΕΜΘ
voria.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου