Αρχαία πόλη στην Ιταλία, που είχε μετατραπεί σε… χωματερή, είχε μεγαλοπρεπή ναό του Ασκληπιού!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Fregellae ήταν μια αρχαία πόλη του Λατίου (Latium adiectum), στον 41ο παράλληλο [41°32′12″N 13°32′20″E] στην Via Latina, μεταξύ Aquinum (> Aquino) και Frusino (> Frosinone), στην έκταση που κατέχει νυν η κεντρική Ιταλία, κοντά στον αριστερό κλάδο του ποταμού Λείριδος[1].

Τα ερείπια του Fregellae, ευρίσκονται 90 χλμ. νοτιοανατολικά της Ρώμης.

Μάλλον ιδρύθη από τους Οσκανούς και τους Σιδικινούς. Στην συνέχεια κατελήφθη και κατοικήθηκε από τους Βόλσκους. Ο Πύρρος της Ηπείρου στον δρόμο του προς την Ρώμη (279 π.Χ.) πέρασε από αυτήν, αλλά δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα εάν την κατέλαβε. Την κατέστρεψαν οι (μη Ρωμαίοι) Σαμνίτες (330 π.Χ.). Οι Σαμνίτες, κάποτε ήταν εχθροί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αλλά η κοντινή πόλη Fabrateria Vetus (νυν Ceccano, η οποία κατοικήθηκε επίσης από τους Βόλσκους) εκάλεσε την Ρώμη για βοήθεια, ενάντια στις απειλές της επέκτασης των Σαμνιτών. Το ζήτημα της εγκατάστασης Σαμνιτών στο Fregellae είχε συζητηθεί από την Ρωμαϊκή Σύγκλητο, περίπου 60 χρόνια πριν από την εξέγερση, αλλά η Γερουσία αποφάσισε ότι η πόλη έπρεπε να αντιμετωπίσει η ίδια την εισβολή. Μέχρι που το 328 π.Χ. οι Ρωμαίοι ίδρυσαν μια αποικία κοντά στον Λείρη, παραβιάζοντας μια συμφωνία με τους Σαμνίτες. Άρα η περιοχή ανατολικά του ποταμού ήταν εκτός ρωμαϊκού αποικισμού.

Τα ερείπια που ανασκάφηκαν (από το 1978) έφεραν στο φως, μεταξύ άλλων, και λουτρά και έναν μεγαλοπρεπή ναό του ισόθεου Ασκληπιού (της Ιατρικής των αρχαίων Ελλήνων). Μερικά από τα αντικείμενα βρίσκονται στο μουσείο του Ceprano.

Ο Στράβων μας λέγει πως ήταν πολύ δημοφιλής πόλη στους κατοίκους των γειτονικών χωριών για θρησκευτικούς λόγους.

Τώρα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν και μια έπαυλη (παραπάνω φωτογραφία) στην άκρη της αρχαίας πόλεως, την οποία ο ρωμαϊκός στρατός κατέστρεψε το 125 π.Χ.

Ένα στρώμα ζημιάς από πυρκαγιά δείχνει ότι τα κτήρια της βίλας και οι γύρω καλλιέργειες κατεστράφησαν ταυτόχρονα με την πόλη. Ένα ρωμαϊκό στρατιωτικό στρατόπεδο που προστατευόταν από ένα οχυρό τείχος και μια τάφρο, έχει επίσης βρεθεί εκεί κοντά.

Οι κάτοικοι της πόλεως είναι γνωστό ότι επαναστάτησαν κατά της Ρώμης, σύμφωνα με τον D. Maschek (του Κέντρου Αρχαιολογίας Leibniz και του Πανεπιστημίου της Trier). «Αναφέρεται μόνον σε δύο ή τρεις πηγές», είπε ο κ. Maschek. «Μας λένε ότι αυτοί οι άνθρωποι επαναστάτησαν εναντίον των Ρωμαίων, αλλά δεν ξέρουμε γιατί», εξήγησε. Αργότερα, μεταξύ 91 και 87 π.Χ., αρκετοί από τους συμμάχους της Ρώμης στην Ιταλία επαναστάτησαν επίσης, απαιτώντας πλήρη ρωμαϊκή υπηκοότητα. Ο κ. Maschek πιστεύει ότι η εξέγερσις στο Fregellae μπορεί να είχε τον ίδιο στόχο. Η πόλις πολιορκήθηκε και κατεστράφηκ από τον ρωμαϊκό στρατό, με διοικητή τον Lucius Opimius, έναν πραίτορα της Ρώμης.

«Η τοποθεσία της κατεστραμμένης πόλης παρέμεινε αναξιοποίητη για περισσότερα από 170 χρόνια, έως ότου μετετράπη σε… χωματερή», κατέληξε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Στράβων «Γεωγρ.», V.

        - Coarelli. F. «Fregellae», 1981.

        - Coarelli F. και Caputo M. «The sanctuary of Aesculapius».

        - Coarelli F. και Monti P. G. «Fregellae. 1. The history, the city, the territory», 1998.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Αρχ ελλ. Λείρις > λατ. Liris / Lyris, Liri και Clanis.

ΠΗΓΗ: «Razed city that rebelled against Rome 'remained uninhabited for over 170 years,' excavations reveal - The ancient city was besieged and destroyed in 125 B.C., probably in a dispute over the rights of Roman citizenship», Live Science. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 29.9.2024.